چطور فیلم نت با محتوا گوی سبقت را ربود؟
پس از فراز و فرودهای فراوان فیلمهای اکران نوروزی بالاخره به صورت رسمی اعلام شدند. با اضافه شدن پردیس سینمایی چارسو به 6 سرگروه قبلی از جمله سینماهای ماندانا، آزادی، کورش، زندگی، ایران و جوان و احداث چند سالن سینمایی که مهمترین آنها پردیس سینمایی «شهرک» است، اکران پر باری در نوروز 97 پیشبینی میشود. از دیگر تغییراتی که البته به نظر میرسد در آمار فروش فیلمها حداقل تا نیمه اول سال 97 تاثیرگذار خواهد بود، افزایش قیمت بلیتهای سینما است. برنامهریزیهای این طرح به گونهای است که اکرانهای نوروزی در 23 اسفندماه سال جاری با افزایش چند درصدی قیمت بلیتها همراه میشود. با وجود اینکه هنوز میزان افزایش قیمتها اعلام نشده است، نقد و نظرات مخالفی شنیده میشود. در این گزارش همراستا با اعلام فیلمهای اکران نوروزی و حواشی آن به روند افزایش قیمت بلیتها از دهه 60 تا امروز نگاهی گذرا خواهیم داشت.
افزایش قیمت بلیت، کاهش مخاطبان سینما
قیمت بلیتهای سینما در سراسر دنیا با توجه به درجه کیفی، میزان سرمایهگذاری و کیفیت فیلمها در نظر گرفته میشود. این در حالی است که از اوایل دهه 60 قیمت بلیتهای سینما در ایران به صورت میانگین ثابت بوده است، در دهههای اخیر نیز ارزشگذاری نرخ سالنها در پردیسها و تک سالنها با تفاوت 2 الی 3 هزارتومان در نظر گرفته شده است. در بررسی افزایش قیمت بلیتها در دهه 90 نسبت به سال 89 تغییری نکرد اما در سال 91 قیمت در پردیسهای سینمایی به 6 هزار تومان رسید که این رقم در مقایسه با سال 89 افزایش دو برابری را در پی داشت. در ادامه این روند تا سال 96 نیز مجددا دو برابر افزایش داشت. در حالی که قیمت بلیت سینما ابتدای دهه 60 از 5 تومان به 12000 هزار تومان در سال 96 رسیده است. با یک حساب سر انگشتی به این نتیجه میرسیم که از دهه 60 تا پایان سال 96 این رقم افزایشی به 24000 برابر رسیده است. اگرچه با در نظر گرفتن نرخ تصاعدی قیمت این رقم چندان هم بیمنطق نیست اما پرداخت قیمت یکسان برای فیلمهایی درجه 1، 2 و 3 در سراسر تهران و حتی شهرستانها تصمیمگیری معلولی است که برای سالها در پیش گرفته شده است. در واقع بحث افزایش قیمت بلیتها همواره مناقشاتی میان سینماداران و مخاطبان ایجاد میکند، سینماداران معتقدند که با حذف سوبسیدها دولتی از پس هزینه اداره سینماهای بر نمیآیند و مخاطبان سینما هم پرداخت بلیت 12 هزارتومانی برای تولیداتی که اغلب در حد متوسط هستند را منطقی نمیدانند. بنابراین در اولین قدم تصمیم میگیرند که رفتن به سینما را از برنامههای فرهنگیشان حذف کنند. این روزها از بسیاری میشنویم که تماشای فیلم در سینما گران است و فیلمها را در شبکههای نمایش خانگی دنبال میکنند. با این تفاسیر طبق روال معمول افزایش قیمت بلیتها به طور حتم آمار فروش در نیمه اول سال را کاهش میدهد.
اعلام اکران فیلمهای نوروزی
به گفته غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش فیلمهای سینمایی «به وقت شام» با کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا به سرگروهی پردیس کورش، «لاتاری» با کارگردانی محمد حسین مهدویان به سرگروهی استقلال، «لونه زنبور» با کارگردانی برزو نیکنژاد به سرگروهی سینما ایران، «مصادره» با کارگردانی مهران احمدی به سرگروهی سینما جوان، «فیلشاه» با کارگردانی هادی محمدیان به سرگروهی پردیس آزادی، «خرگیوش» با کارگردانی مانی باغبانی و «فراری» با کارگردانی علیرضا داوود نژاد به سرگروهی سینما ماندانا و پردیس زندگی در اکران نوروز 97 به نمایش در میآید. نکته جالب توجه سرگروهی سینما چارسو است که با توجه به آییننامه جدید شورای صنفی نمایش به سرگروهها اضافه شده است اما عملا هنوز فیلمی را قبول نکرده است. فرجی در این باره توضیح داده است: «ترکیب شورای صنفی نمایش همان ترکیب قبلی بود تا نمایندگان صنوف مشخص شوند و این منوط به ابلاغ آیین نامه خواهد بود.»
انتخاب فیلمها پشت درهای بسته وزارت ارشاد
«چهارراه استانبول» از گزینههای محتمل اکران نوروزی بود. مصطفی کیایی کارگردان فیلم در این باره توضیح داده است: «این اتفاق پشت درهای بسته وزارت ارشاد رخ داد که نتیجهاش تناقض در حرفها و اجحاف در حق برخی فیلمسازان شد. سیاست پشت درهای وزارت ارشاد برای تصمیمگیری و حرفهای متناقضی که از روز اول شنیدم باعث شد اکران نوروزی را از دست بدهم، چون مدام به من میگفتند با توجه به اینکه فیلم «چهارراه استانبول» در جشنواره فجر حضور داشته و اصلا اولویت برای این اکران با فیلمهای جشنواره است، فیلم من هم یکی از گزینههای اصلی اکران نوروزی خواهد بود، اما لیستی که اعلام شد با این حرفها در تناقض بود.»
او در ادامه میگوید: «تمام برنامهریزی لازم را برای اکران فیلم در نوروز انجام داده بودم و حتی بیلبوردهای تبلیغاتی هم آماده بود، اما الان که شرایط تغییر کرد. نمیدانم باید چه کنم و با توجه به اینکه به عنوان بخش خصوصی فیلم را اکران میکنم حتی یک ماه هم برایم اهمیت دارد و شاید خیلی زود تصمیم به نمایش فیلم بگیرم. منتظر بودیم آییننامه اکران ابلاغ شود در حالی که میدانستم مدتهاست آماده شده، اما با وجود پیگیریهایی که در چند روز گذشته انجام دادم هنوز این آییننامه به دستم نرسیده و به عنوان یک تهیهکننده و کارگردان نمیدانم شرایط اکران در سال آینده چگونه است.»
مصادره جشنواره به نفع چه کسانی است؟
اظهارات ابراهیم حاتمیکیا که فیلم «به وقت شام» را در اکران نوروز دارد از جمله حاشیهسازترینها روزهای اخیر بود. او در توضیح اظهاراتی که در شب اختتامیه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر ابراز کرد، این چنین گفت: «به نظرم اشتباه از دعوتکنندگان من بود. همانها که تلفنی بیواسطه و با واسطه تلاش کردند که من حتما در این مجلس حضور داشته باشم. خب قرار نبود زینتالمجلس کسانی شوم که دردشان با درد من یکی نیست. گفتن از مقام شهید، بالاآوردن خانواده شهید، قیامدادن حاضران و بغض مقام مسئول دردی دوا نمیکند. مهندسی جشنواره ملی فجر انقلاب باید با خطر ملی همسو باشد. چه سخت است قاضی فیلمی شوی که از داعش سخن بگوید و بهقدری عصبانیات کند که حتی مضمون اثر را در حد تابلوی نامزدی جشنواره هم تحمل نکنی. سالهاست که جشنواره مصادره شده است. جشن آن مال این دوستان و فجر انقلابش مال سینهسوزان.» جالب است که حاتمی کیا در شرایطی از مصادره جشنواره میگوید که در ۴ فیلم اخیرش، 4 اکران نوروز و ۱۵ سیمرغ داشته است. بنابراین این فیلمها همواره با تعامل خوب سینمای ایران بهترین موقعیت را در جشنواره فجر و اکران داشتهاند. در حالی که اعتراضهای ابراهیم حاتمیکیا به نسبت دیگر اهالی سینما که سالهاست فیلمهایشان را پشت درهای بسته نگه داشتهاند، جای بسی تعجب دارد.