بیشترین شیوع سل در استانهای سیستان و بلوچستان و گلستان

رقیه واثقی، با اشاره به ۲۳ مهرماه روز ملی مبارزه با سل، اظهار کرد: امروزه یکی از بزرگترین مسائل بهداشتی جهان، بیماری سل است به طوری که حدس زده می‌شود از هر سه نفر جمعیت جهان، یک نفر به باسیل سل، آلوده بوده و در هر ثانیه یک نفر به تعداد آنان افزوده می‌شود.

وی گفت: سال ۲۰۱۷ میلادی، حدود ۱۰ میلیون افراد جدید به سل فعال مبتلا شده که برآورد می‌شود حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در اثر این بیماری جان می‌سپارند، وضعیت بروز سل در ایران از ۱۴۲ مورد در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۴۳ به حدود ۱۱ نفر در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۹۶ (بیش از ۱۳ برابر کاهش) رسیده است.

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل تصریح کرد: در ایران و در سال ۱۳۹۶ بیش از ۸۸۰۰ مورد مبتلا به سل گزارش شده است که از این میزان ۴۶ درصد را زنان بیمار و ۱۴.۷ درصد را بیماران غیر ایرانی (اغلب افغانی) تشکیل می‌دهند، همچنین بیشترین میزان بروز سل مربوط به گروه سنی ۶۵ سال به بالا بوده که این حاکی از موفقیت چشمگیر کشور در کنترل این بیماری است.

واثقی گفت: میزان بروز سل در شهرستان بابل در سال ۱۳۹۶ حدود ۹.۹ مورد در یکصد هزار نفر جمعیت بوده است.

وی با اشاره به اینکه این بیماری یکی از مهم‌ترین بیماری‌های عفونی قرن حاضر است که توانائی درگیر کردن تمامی ارگان‌های بدن را دارد، افزود: عامل بیماری سل میکروبی میله‌ای شکل (شبیه مداد) و بسیار کوچک از دسته مایکوباکتریوم‌ها بوده که به آن «باسیل سل» می‌گویند.

انتقال سل تا ۴۸ ساعت پس از بیماری به دیگران

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به اینکه میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و این ذرات از بیمار مبتلا به سل ریوی توسط سرفه، عطسه، صحبت، خنده و یا فریاد، ایجاد و در هوا پخش می‌شوند، گفت: هوای اتاق آلوده شده به میکروب سل توسط بیمار، می‌تواند حتی در زمان غیاب او نیز موجب انتقال بیماری شود و این میکروب خود را در عرض ۴۸ ساعت به نقاط مختلف بدن می‌رساند، اما پس از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی‌دهد.

وی با ذکر این نکته که جهت انتقال بیماری سل، تماس‌های طولانی و ورود تعداد زیاد این میکروب نیاز است، اظهار کرد: انتقال میکروب سل از بیمار به اطرافیان بستگی به سه عامل واگیر بودن بیماری، محیط و مدت زمان تماس دارد و بهترین راه برای توقف انتقال، دوری بیمار از اطرافیان و آغاز درمان دارویی است.

بهترین مکان انتقال میکروب سل کجاست؟

واثقی خاطرنشان کرد: مکان‌های پرازدحام، کوچک، سربسته، کم نور، بدون تهویه مناسب و مرطوب بهترین شرایط را برای تسهیل انتقال عفونت ایجاد می‌کنند و تابش مستقیم آفتاب در عرض ۵ دقیقه باسیل سل را از بین می‌برد، بنابراین در کشور‌های گرمسیر تماس مستقیم اشعه آفتاب روش مناسبی برای از بین بردن میکروب سل است و به همین دلیل گسترش و سرایت بیماری بیشتر در خانه‌ها یا کلبه‌های تاریک اتفاق می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه ورود میکروب سل به ریه‌ها برابر با ابتلا به سل نیست، گفت: سیستم ایمنی بدن در مقابل این میکروب دفاع کرده و اطراف آن را یک دیواره محکم دفاعی کشیده و آن را غیرفعال می‌کند و تنها در ۱۰ درصد موارد این دیواره دفاعی به دلائل مختلف تخریب شده و میکروب‌های غیرفعال بیدار می‌شوند و تکثیر می‌کنند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر سل هستند؟

واثقی همچنین با اشاره به اینکه فرد در تماس نزدیک و مستمر با بیمار مبتلا به سل ریوی واگیر، افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی، افرادی که در تماس شغلی با بیماران مبتلا به سل هستند در معرض این بیماری قرار دارند، خاطرنشان کرد: افرادی که به مدت طولانی در مراکز خاص مانند زندان‌ها و آسایشگاه‌های سالمندان، پناهگاه‌ها نگهداری می‌شوند، افراد مبتلا به ایدز و افرادی که در موقعیت‌های خاص طبی مانند دیابت (بیماری قند)، بیماری سیلیکوز، درمان طولانی با دارو‌های کورتن، مصرف دارو‌های پیوند اعضاء (کاهنده سیستم ایمنی)، سرطان سر و گردن، سرطان خون و غدد لنفاوی، نارسائی مزمن کلیوی نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری سل هستند.

وی گفت: بیماری سل ریوی به طور مشخص همواره با یک سرفه مختصر آغاز می‌شود و این علامت به طور آهسته در بیش از دو هفته شدت یافته و منجر به تولید خلط چسبنده یا چرکی و در برخی از موارد با رگه‌های خونی می‌شود.

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل با بیان اینکه گاهی اوقات یک درد مبهم و یا شدید در قفسه سینه نیز احساس می‌شود، افزود: تعدادی از بیماران علائم خود را شبیه علائم و نشانه‌های آنفولانزا و سرماخوردگی شدید مانند سرفه‌های خلط دار، تب و لرز، درد عضلانی و تعریق، برونشیت حاد یا ذات الریه تجربه می‌کنند.

علائم بیماری سل چیست؟

واثقی تصریح کرد: احساس خستگی، بی اشتهایی، کاهش وزن، ضعف عمومی، تعریق شبانه به ویژه در نیمه فوقانی بدن و تب‌های خفیف از دیگر علائم و نشانه‌های بیماری سل است و آزمایش خلط در آزمایشگاه معاونت بهداشتی به صورت رایگان انجام می‌شود. اگر فردی بیش از دو هفته سرفه داشته و یا خلط خونی دارد به پزشک مراجعه و با ویزیت پزشک جهت تهیه نمونه به مراکز بهداشتی درمانی و یا آزمایشگاه معاونت بهداشتی مراجعه کند.

واثقی گفت: بیشتر دارو‌های ضد سل، خوراکی بوده و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد و برای اطمینان از درمان کامل بیماری مسئولان بهداشتی یک ناظر درمانی را برای نظارت بر مصرف داروها، تعیین می‌کنند و ناظر بهداشتی، زمان معینی را در روز مشخص می‌کند که در آن ساعت بیمار باید به مرکز بهداشتی نزدیک منزل خود به طور روزانه مراجعه کرده و در برخی مواقع ممکن است ناظر به محل سکونت بیمار رفته و دارو‌های همان روز را به او داده تا در مقابل او بلع کند که به این روش «درمان کوتاه مدت با نظارت مستقیم» و یا به اختصار داتس (DOTS) می‌گویند.

وی افزود: از اهداف تعیین شده سازمان جهانی بهداشت، کاهش ۲۰ درصدی بروز و ۳۵ درصدی مرگ از سل تا سال ۲۰۲۰ است بنابراین در جهت تحقق این اهداف معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل برنامه‌هایی با اولویت شناسایی هر چه زودتر بیماران و درمان کامل آن‌ها با نظارت، بررسی اطرافیان در تماس و درمان یا پروفیلاکسی آن‌ها در صورت لزوم، برنامه منظم بازدید از کمپ‌های تحت پوشش بهزیستی و بیماریابی در صورت لزوم، نظارت بر درمان بیماران سلی در زندان، ارتباط با مرکز مشاوره و غربالگری افراد HIV مثبت از جهت سل، برنامه‌های غربالگری در بخش دیالیز، تهیه نمونه از موارد مشکوک در محیطی‌ترین سطوح و ارتباط و همکاری با بیمارستان‌ها در جهت درمان بیماران را در دستور کار قرار داده است.

پزشک هماهنگ کننده سل معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: در جهت افزایش آگاهی، سمینار‌هایی با امتیاز بازآموزی و یا جلسات داخلی جهت پزشکان و پرسنل درگیر، آموزش عموم با تاکید برگروه‌های پرخطر در محیط، آموزش در مدارس تحت پوشش و پخش بروشور و پمفلت در بین آنها، پادگان ها، چادر‌ها و نمایشگاه‌های مناسبتی از دیگر فعالیت‌های این معاونت در راستای اهداف سازمان جهانی بهداشت است.
انتهای پیام