ایران تهدیدی برای عربستان نیست/منافع ایران ایجاب نمی‌کند که عربستان دچار بی‌ثباتی شود

حسن درویش‌وند ، صبح امروز در نشست« علمی -تخصصی چشم انداز روابط ایران و عربستان» که در دانشگاه علامه برگزار شد ، در بخشی از سخنان خود گفت :  ایران و عربستان دو قدرت مهم منطقه هستند و این دو  قدرت نمی‌توانند نسبت به یکدیگر بی‌تفاوت باشند.

وی با بیان اینکه در همین چارچوب آنها دو راهکار در پیش رو دارند یا اینکه با یکدیگر تعامل سازنده داشته باشند یا اینکه باید با یکدیگر رقابت کنند و این رقابت خدای نکرده  به مرور به خصومت تبدیل شود، اظهار کرد: مرزهای ایران و عربستان در هم تنیده است و دو کشور می‌توانند بر روی مسائل مشترک با یکدیگر کار کنند .

وی با بیان اینکه تهران و ریاض با توجه به برخورداری از ذخایر نفتی می‌توانند در این زمینه با یکدیگر همکاری خوبی داشته باشند، گفت: ولی متاسفانه می‌بینیم که در یک روند تاریخی این محصول تبدیل به موضوعی برای رقابت بین دو کشور شده است.

این مقام مسئول در وزارت خارجه با اشاره به مخالفت سعودی‌ها  با ایجاد توافق هسته‌ای و وقفه‌ای  که آنها در این زمینه در مقطعی با دادن برخی از قول‌ها و وعده‌ها به آمریکایی ها  به وجود آوردند ،  تصریح کرد:  همان طور که پیش از این گفتم دو کشور ایران و عربستان بر پایه  اشتراکاتی که دارند، می‌توانند همکاری‌های سازنده داشته باشند اما اکنون می بینیم که در داخل عربستان گروهی بر روی کار آمده‌ است که باعث ایجاد مشکلات جدی در این کشور شده‌اند، درواقع به نوعی در این کشور کودتا شده است و حکومت آل سعود به حکومت آل سلمان و حکومت آل سلمان به حکومت محمد بن سلمان تغییر پیدا کرده است‌.

وی در بخشی دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه طبق اخبار منتشر شده در حال حاضر ۳۰۰ نفر از شاهزاده‌های سعودی ممنوع‌الخروج هستند و وهابیت به عنوان زیرساخت عربستان تحت فشار است و تعدادی از علما در این کشور بازداشت شده‌اند، ادامه داد:  دولت عربستان در داخل کشورش با بحران ساختاری روبرو است  و این بحران باعث شده که توازن در این کشور به هم بخورد در چنین شرایطی  سعودی‌ها ترجیح داده‌اند که اقدام به فرافکنی کنند و به جای حل بحران‌های داخلی‌شان این مشکلات و مسائل را به یک دشمن خارجی به نام ایران منتسب کنند . 

درویش وند با بیان این که سعودی‌ها در  نقاط مختلف جهان دست به اقداماتی علیه ایران زده‌اند و در این زمینه هزینه‌های بسیاری کرده‌اند، خاطرنشان کرد: آنها مدعی هستند که ایران تهدیدی برای عربستان است در حالی که این تصور اشتباه است و ما تهدیدی برای عربستان نیستیم و  منافع ایران ایجاب نمی‌کند که عربستان دچار بی‌ثباتی شود.

رئیس اداره امور عربستان در وزارت امور خارجه در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در نشست علمی تخصصی چشم انداز روابط ایران و عربستان در بخشی از صحبت‌های خود با اشاره به روابط کنونی ریاض و لندن گفت: مشاهده می‌کنید که دولت لندن به شدت تلاش می‌کند که نقش خود را در منطقه خاورمیانه افزایش دهد و این سیاست را از طریق عربستان به پیش می‌برد.

وی با اشاره به ملاقات ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در آرژانتین در حاشیه اجلاس گروه 20 در آرژانتین اظهار کرد: مشاهده کردیم در حالی‌که عربستان به خاطر قتل جمال خاشقجی در عرصه بین‌الملل به شدت تحت فشار است. خانم ترزا می با محمد بن سلمان در آرژانتین دیدار و گفت‌وگو می‌کند و این دیدار را می‌توان در چارچوب سیاستی عنوان کرد که انگلیسی‌ها در منطقه دنبال می‌کنند.

درویش‌وند همچنین به روابط ترکیه و عربستان اشاره کرد و گفت: در جریان بهار عربی ما شاهد یک دوگانگی در روابط آنکارا و ریاض بودیم. از یک سو دو کشور به دلیل اشتراکاتی که داشتند تلاش می‌کردند تا همکاری‌هایشان را با یکدیگر افزایش دهند. از دیگر سو رقابت آنها در عرصه منطقه نیز پررنگ‌تر می‌شد که هر دوی این کشورها خواهان سرنگونی قذافی، بشار اسد و تضعیف دولت شیعه عراق بودند اما در ارتباط با مسائل مصر، تونس و همچنین رهبری مسلمانان اهل تسنن با یکدیگر در رقابت بودند.

وی با بیان اینکه سرنگونی حکومت اخوانی مصر یک نقطه واگرایی شدید در روابط عربستان و ترکیه بود خاطرنشان کرد: بحران قطر این واگرایی را تشدید کرد و اقدام سعودی‌ها در برخورد با گروه اخوان در عربستان و دستگیری گسترده آنها به عنوان یک گروه تروریستی باعث شد که اختلافات بین آنکارا و ریاض افزایش بیشتری پیدا کند.

این مقام مسئول در وزارت خارجه با بیان اینکه قتل خاشقجی و بحرانی که در پی آن به وجود آمد به شدت روابط دو کشور را در عمق تحت تاثیر قرار داد. گرچه در ظاهر آنها تلاش می‌کنند که وضعیت اینگونه نباشد، افزود: اکنون عربستان و ترکیه وارد یک رقابت بزرگ ژئوپلیتیک شده‌اند و ترک‌ها تلاش می‌کنند که قدرت خود را در حوزه جغرافیایی سعودی‌ها افزایش دهند. در همین راستا شاهد این هستیم که ترک‌ها در قطر پایگاه نظامی ایجاد کرده‌اند و با توجه به مشکلاتی که در روابط کویت و عربستان وجود دارد تلاش دارند که در آینده نزدیک در کویت نیز یک پایگاه نظامی ایجاد کنند.

این کارشناس مسائل عربستان همچنین در ادامه صحبت‌های خود به روابط عربستان و آمریکا اشاره کرد و گفت: در دوران اوباما روابط دو کشور به سمت تیرگی حرکت کرد. چرا که آمریکایی‌ها این استدلال را داشتند که جهان متحول شده و دیگر دلیلی ندارد که از عربستان همچنان به عنوان هم پیمان استراتژیک آمریکا یاد کرد. از دیگر سو با توجه به اینکه آمریکایی‌ها اقدام به استخراج نفت شیل کردند آنها احساس کردند که دیگر همچون گذشته نیاز به نفت عربستان ندارد.

وی با بیان اینکه همچنین تصویب قانون جاستا در دوران اوباما باعث شد که روابط ریاض و واشنگتن سردتر از گذشته باشد خاطرنشان کرد: سعودی‌ها از دوران اوباما به عنوان بدترین زمان روابط دو کشور یاد می‌کنند.

این مقام مسئول در وزارت خارجه با بیان اینکه انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا و سیاست‌های او در مورد عربستان را می‌توان یک بازگشت به روابط سنتی عربستان و آمریکا عنوان کرد در ادامه صحبت‌های خود تصریح کرد: در واقع دوران ترامپ یک فرصت تاریخی موقت برای سعودی‌ها بود.

وی همچنین با اشاره به حمایت‌های ترامپ از خاندان آل سعود در بحث پرونده جمال خاشقجی گفت: در همین چارچوب مشاهده کردیم که هم رئیس‌جمهور و هم وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی مطرح کردند که عربستان محور راهبردی مقابله با ایران و دفاع از اسرائیل در منطقه است و نباید به خاطر پرونده جمال خاشقجی این کشور را تضعیف کرد. آنها با همین استدلال در برابر کنگره و سنا که خواهان افزایش فشار به عربستان بودند ایستادگی کردند.

در ادامه این برنامه وحید جیرانی پژوهشگر و دانشجوی دکتری گرایش مسائل ایران با اشاره به اینکه در نگاه ایرانی‌ها مردم عربستان افرادی تنبل هستند که اقتصادشان فقط وابسته به فروش نفت است و بدون اجازه آمریکا و اسرائیل آب نمی‌خورند خاطرنشان کرد: مردم ما تصور می‌کنند که سطح سواد در عربستان بسیار پایین است و این کشور گاو شیرده آمریکاست. در حالیکه به نظر می‌رسد این صحبت‌ها کاملا مبتنی بر واقعیت نیست و نباید سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌های ما در کشور در نوع تعامل با عربستان بر اساس این گزاره‌ها باشد.

وی با بیان اینکه عربستان در سال‌های اخیر در زمینه شاخصه‌های توسعه انسانی رشد قابل توجهی داشته و با امتیاز 836 در رتبه سی و چهارم دنیا قرار دارد، گفت: این در حالی است که ما با امتیاز 749 در رتبه 75 قرار داریم.

این پژوهشگر با بیان اینکه نرخ مشارکت زنان در عربستان علی رغم برخی از تبلیغات حدود 20 درصد است ولی در ایران این رقم 17 درصد است ادامه داد: سطح سواد در این کشور 94 درصد است اما در ایران این رقم 86 درصد است.

وی همچنین با بیان اینکه عربستان یکی از مهمترین بازیگران خاورمیانه است و سرمایه گذاری‌های وسیعی را در عرصه صنعتی و علمی در دنیا انجام داده است، گفت: عربستان پیش بینی کرده که بر اساس سند چشم انداز 2030 تبدیل به قطب جهان اسلام و جهان عرب شود و به یکی از مهمترین کانون سرمایه گذاری‌های جهان تبدیل شود.