رویکردهای زورگویانه آمریکا در سیاست خارجی و نتایج منفی آن برای این کشور

 به نقل از نیویورک تایمز، سیاست خارجی دولت ترامپ به کلی بر پایه تحریم‌ها استوار است؛ اگرچه این تحریم‌ها کسی را ناگزیر نمی‌کند و در نهایت به رانده شدن آمریکا به انزوا منجر می‌شود.

دولت ترامپ تحریم‌های سنگینی را روز دوشنبه گذشته بر ایران اعمال کرد. این مجازات که به دنبال تصمیم دونالد ترامپ در ماه می برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در نظر گرفته شده‌اند، شامل نفت ایران، سیستم بانکداری، کشتیرانی، کشتی‌سازی و بخش بیمه بوده، از تهران انتظار می‌رود با متحمل شدن این تحریم ها از «بلندپروازی‌های سیاسی» خود دست بکشد.

مقامات دولتی تقریبا از رسیدن دوشنبه خوشحال بودند. همچنین یک شمارش معکوس ۱۲ روزه بر روی وبسایت وزارت‌ امورخارجه آمریکا قرار گرفته بود که یادآور تقویم چهار هفته قبل از کریسمس بود. دونالد ترامپ نیز در توییت خود پیش از اعمال رسمی تحریم‌ها با اشاره به سریال پربیننده بازی‌ تاج و تخت، عکسی از خود را منتشر کرد که بر روی آن نوشته شده بود «تحریم‌ها در راهند».

اگرچه در این سریال ضدحمله‌‎ها تکرار می‌شوند و دولت ترامپ اکنون با عکس‌العمل سیاسی خود مواجه شده است.

دیپلمات‌های اروپایی بدون جنجال بر تکمیل کردن اقدامات خود برای ایجاد یک سازوکار مالی جایگزین برای ایران پافشاری می‌کنند که ایران خواهد توانست به وسیله آن مسیری فرعی را در مقابل تحریم‌های ایالات متحده آمریکا در پیش بگیرد.

تاکنون به نظر می‌رسد که چین، هند، روسیه و عراق تمایل مبارزه با تحریم‌های جدید را دارند و اردوغان، رئیس جمهور ترکیه این هفته در این باره گفت که تحریم‌ها را نادیده خواهد گرفت. مقامات ایرانی هم در این باره به مقاومت و مبارزه ادامه می‌دهند.

چالش‌های ناشی از استراتژی‌های دولت ترامپ در مورد ایران تنها بخشی از واکنش‌های منفی موجود در دنیا نسبت به رویکردهای سلطه‌جویانه و زورگویانه رئیس ‌جمهور آمریکا است که باعث کوچک شدن دایره دوستان و موافقان ترامپ شده و در باور جامعه بین‌المللی نسبت به ایالات متحده آمریکا یک افت پر شیب به وجود آورده است. همچنین با وجود رشد تهدیدهای موجود در افغانستان، کره شمالی و جاهای دیگر، هنوز باید منتظر بود که آیا این روش‌های سختگیرانه تقریبا در همه‌جا موفقیت‌آمیز خواهند بود؟

مقامات دولت آمریکا مدت زیادی است که می‌گویند زمان می‌برد تا استراتژی‌های آن‌ها به طور کامل به بار بنشیند. اما دو سال پس از منتخب شدن ترامپ این بهانه دیگر جوابگو نیست. خندیدن رهبران جهانی به ترامپ در سازمان ملل در ماه سپتامبر جلوه‌ای از یک تحقیر رو به افزایش بین‌المللی در رابطه با روش‌های رئیس جمهور آمریکا بود. این روش‌ها به کلی در عوض استوار بودن بر پایه کمک‌رسانی، سرمایه‌گذاری و گفت‌وگو بر تحریم‌ها و عوارض تکیه دارند.

در حالی که به کارگیری تحریم‌ها توسط ایالات متحده آمریکا در طول چند دهه به طور تدریجی افزایش یافته است، دونالد ترامپ تحریم‌ها را به هسته سیاست خارجی خود تبدیل کرده است. از ایران گرفته تا کره شمالی، روسیه تا ونزوئلا، قاچاقچیان مواد مخدر کلمبیا و ...، اولین و شاید تنهاترین ابزار این دولت برای شکل‌دادن به اتفاقات دنیا، مجازات رقیبان و سست‌کردن چالش‌های پیش‌روی حاکمیت آمریکا بوده است.

طبق آمار تهیه شده توسط گیبسون دان، دولت ترامپ در سال گذشته ۹۴۴ فرد و نهاد را تحریم کرد. طبق آنچه ادام‌. ام. اسمیت که یکی از مقامات ارشد اعمال تحریم‌ها در دولت اوباما بوده است، اعلام کرده است، در سال جاری این رقم از ۱۰۰۰ مورد فراتر خواهد رفت. در مقایسه با آن، باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا برای ۶۹۵ فرد و نهاد تحریم و مجازات قائل شد.

اسمیت در این باره گفت: «تحریم‌ها برای کسی مانند دونالد ترامپ که بدون هیچ تجربه در زمینه حکمرانی و رابطه‌ واقعی با کنگره، تاسیسات اداری یا رهبران دیگر به دفتر ریاست جمهوری وارد شده است ابزاری بی‌عیب و نقص هستند».

وی همچنین در این باره افزود: «تحریم‌ها به او اجازه می‌دهند تا بتواند به خودی خود حکمرانی کند. فقط کافیست دستوری اجرایی را امضا کند و همه چیز بدین ترتیب انجام می‌شود».

علاقه ترامپ برای تحریم‌ها تناقضی مرکزی در سیاست خارجی او نشان می‌دهد. هیچ‌یک از رئیس جمهوران اخیر آمریکا به اندازه دونالد ترامپ به موضوع «جهانی شدن» بی توجه نبوده و در امر سلطه جویی با تمام قوا اصرار نورزیده‌اند.

رئیس جمهور آمریکا در بیست و پنجم سپتامبر در سازمان ملل گفت: «ما ایدئولوژی جهانی شدن را رد می‌کنیم».

وی همچنین در این باره گفته بود: ملل مسئول باید در برابر تهدیدهایی که نه تنها از سوی حکومت جهانی، بلکه از سوی شکل‌های جدید اجبار و سلطه، متوجه برقراری اقتدار جهانی هستند، دفاع کنند.

این در حالی است که قدرت تحریم‌ها از سازوکار توافق‌های بین‌المللی سرچشمه می‌گیرد که ترامپ آن‌ها را رد می‌کند و این خود، به طور گستره موجب شده که آمریکا به عنوان توهینی برای اقتدار جهانی تلقی شده و نوعی از تهدید و سلطه آمریکایی به حساب آید.

این تحریم‌ها به نوعی یک سلاح بی‌عیب و نقص آمریکایی به حساب می‌آیند، چراکه ارزان بوده و جان آمریکایی‌ها را به خطر نمی‌اندازند و واکنش مشابهی را به وجود نمی‌آورند. به لطف مرکزیت دلار در سازوکار مالی جهانی، تنها ایالات متحده آمریکا قدرت استفاده از آن را دارد. قدرت تحریم‌ها زمانی نشان داده شد که در ماه آوریل جریمه تولید کننده روسی آلومینیوم بخاطر مرتبط بودن با ولادیمیر پوتین و جریمه علیه شرکت چینی ارتباطات زد.تی.ای برای دادوستد با ایران و کره شمالی، این دو غول جهانی را فلج کرد.

مشکل بزرگ آنجاست که تحریم‌ها به ندرت اثرگذارند. رابرت پیپ، رئیس یک پروژه در شیکاگو بر روی مسئله امنیت و خطر، براساس مطالعات خود در زمینه تلاش ۱۰۰ ساله برای تحریم گفته است که ۹۰ درصد این مجازات ها که به منظور امنیت ملی به کار گرفته شدند ناکارآمد بوده‌اند. در برخی موارد هم فاجعه به بار می‌آورند مثل حمله سال ۱۹۴۱ ژاپن به پرل هاربر که تا حد زیادی واکنشی به تحریمات نفتی آمریکا بود.

علاوه بر آن که تحریم‌ها به طور عمده ناموفق بوده‌اند، استفاده یک‌جانبه دولت ترامپ از تحریم‌ها باعث شده تا کمپینی به رهبری اروپا، روسیه و چین برای بازسازی سیستم مالی جهانی با بیرون راندن آمریکا از محوریت آن به راه بیفتد. عواقب این امر برای قدرت، اقتصاد و اتحاد آمریکا ممکن است عمیق باشد.

حتی پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ، جک لو، وزیر خزانه‌داری دولت آمریکا در سال ۲۰۱۶ هشدار داد که اگر «قدرت‌های خارجی و شرکت ها احساس کنند که ما این تحریم‌ها را بدون توجیهات کافی و با دلایل نامناسب وضع می‌کنیم»، در این صورت استفاده بیش از حد از تحریم‌ها ممکن است واکنشی خطرناک را به همراه داشته باشد.

اکنون با تصمیم رئیس جمهور آمریکا برای خارج شدن از توافق هسته‌ای ایران و تهدید کردن متحدان آن که در این توافق مانده‌اند، این عکس‌العمل شدید سیاسی در حال شکل‌گیری است.  دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند که مصمم هستند تا برخلاف چالش‌های موجود، طبق تعهد خود برای ایجاد سازوکار مالی ویژه مستقل از دلار برای ادامه ارتباط تجاری با ایران عمل کنند. مقامات دولت ترامپ با خشم با این تصمیم مخالفت کرده و بدون سر و صدا گفته اند که این نهاد را تحریم‌ خواهند کرد.

مقامات چینی و روسی سال‌هاست در تلاشند تا مسئله ایجاد پیام‌رسان‌های مالی و سازوکارهای تجاری که موجب دور زدن دلار می‌شوند را با اروپایی ها مطرح کنند. این تلاش‌ها تاکنون موفقیت کمی داشته‌اند.  

به گفته یک اقتصاددان فرانسوی، دلار به عنوان ارز مرجع برای جهان مناسب بوده است. اما این امر می‌تواند تغییر کند، اگر انجام دادن این کار به عنوان پاداشی برای استقلال ژئوپولیتیک بزرگ‌تری تلقی شود.

مارشال بیلینگزلی، معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا در کنگره آمریکا اظهار کرد که تلاش برای برپا کردن سازوکارهای مالی جایگزین برای دور زدن تحریم‌ها برای آن‌ها(آمریکا) مسئله نگران کننده ای است.

منتقدان دولت ترامپ نگرانند که این اظهار نظر حسن روحانی مبنی بر این که تحریم‌های جدید منجر به منزوی شدن آمریکا شده‌ نه ایران، ممکن است درست باشد. آن‌ها همچنین نگران هستند همگام با آن که اقتصاد ایران به صورت کوتاه مدت دچار سختی بشود، این تحریم‌‎های جدید ممکن است محرک ایجاد مکانیسم‌های مالی جدیدی شوند که موجب کنار گذاشتن آمریکا، تضعیف قدرت آمریکا، قدرت اقتصادی آن و توانایی ردیابی و بازداشتن تروریسم به روش‌هایی باشد که در درازمدت موجب طولانی تر شدن دوره دولت ترامپ می‌شد.

الیزابت روزنبرگ، یک مقام رسمی مرتبط با تحریم‌ها در دولت اوباما در این باره گفته است: «این یک حماقت برای ایالات متحده آمریکا است که روند توسعه این جایگزین‌های مالی را سرعت ببخشد که در درازمدت تهدیدی عمیق برای امنیت آن به حساب می‌آیند».

انتهای پیام