زهرا نژادبهرام - عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در نشست «تقویت مرکز شهر تهران یا توسعۀ دانشگاه» که به منظور بررسی رویکردهای مختلف به ساخت‌وساز در اراضی پیرامون دانشگاه تهران با حضور شراره معدنیان - معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقۀ ۶ و سید امیر منصوری -عضو هیأت علمی دانشگاه تهران برگزار شد، با تاکید بر نقش ذینفعان و مردم در پیشبرد طرح‌های توسعه شهری، به درس آموخته‌هایی از توقف طرح توسعه دانشگاه تهران اشاره کرد و گفت: ما اجازه نداریم تا زمانی که مردم نسبت به اجرای طرحی مجاب نشدند، در خصوص اجرای طرح‌های از پیش تعیین شده و از بالا به پایین اقدام کنیم. مقاومت و اعتراضات مدنی در مقابل اجرای این طرح، فرصتی برای تجربه‌ای جدید در طرح‌های توسعه شهری فراهم کرد.
وی ادامه داد: ما قوانین خوبی داریم اما اینکه چقدر مورد استفاده قرار می‌گیرد محل بحث است. اتفاقی که در خصوص دانشگاه تهران افتاد، نشان داد که می‌توان از این قوانین استفاده کرد و مصلحت شهر را هم در نظر گرفت. مسأله دیگر اینکه مراکز آموزشی و دانشگاهی باید نسبت به این مهم توجه داشته باشند که گسترش دانشگاه به این معنی نیست که ما می‌توانیم شخصیت‌های بزرگ علمی را در دل این دانشگاه‌ها پرورش دهیم همچنین تعامل مردم با نهادهای مدنی عامل دیگری است که نشان داد، تعامل انسجام یافته و هدفمند و مصمم برای رسیدن به یک خواسته پاسخ مناسب را به دنبال خواهد داشت.
نژاد بهرام با اشاره به دیگر درس‌آموخته‌های طرح توسعه دانشگاه تهران اظهارکرد: طرح‌های بالا به پایین پاسخگوی نیازهای امروز مردم نیست. امروز باید در یک تعامل مشترک، طرح‌های توسعه‌ای در اختیار مردم گیرد تا مردم نسبت به آن‌ها اعمال نظر کنند.
طرح‌های توسعه‌ای باید در تعامل مردم و نهادهای تخصصی و مدنی اجرایی شوند
این عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با اشاره به مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در خصوص توقف طرح توسعه دانشگاه تهران گفت: این مصوبه دارای نکاتی است و پایان کار نیست بلکه آغاز دیگری است و با توجه به فرصت شش ماهه این مصوبه در خصوص ارائه طرح، مردم و نهادهای تخصصی و مدنی باید در تعاملات مشترک، ارائه یک طرح مناسب را رقم بزنند.
وی اضافه کرد: در طرح مصوب صراحتاً اشاره شده که دانشگاه فقط می‌تواند برای املاکی که تملک کرده و محدوده مصوب دانشگاه تهران، طرح ارائه کند. طرح ارائه شده نیز نیازمند نوعی هارمونی‌سازی است که متناسب با این محدوده باشد. در بخش دیگری آمده است که دانشگاه تهران، طرح جدید را باید با حضور نماینده سازمان میراث فرهنگی ارائه دهد و ضوابط محدوده بافت تاریخی در آن رعایت شود و نکته دیگر اینکه هیچ طرحی مگر با مصوبه کمیسیون ماده ۵ اجازه اجرا ندارد. اکنون مهم است که طرح سامان‌دهی چگونه و با چه معیارهایی به نفع مردم به سرانجام برسد.
در ادامه شراره معدنیان - معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ۶ - با بیان اینکه درست است که اکنون املاک محدوده دانشگاه تهران از فریز خارج شده‌اند اما تا زمانی که طرح به ما ابلاغ نشده اجازه انجام هیچ اقدامی را نداریم، گفت: محدوده دانشگاه تهران مرکز فرهنگی، هنری واجتماعی تهران و مورد توجه قشرعظیمی از مردم و هویت شهر است بنابراین هر اقدامی قرار است در این محدوده انجام شود باید با توجه به هویت خاص آن شکل گیرد.
وی ادامه داد: در مصوبه جدید نکات خیلی خوبی ذکر و حداکثر مشارکت شهروندان نیز در نظر گرفته شده است. حفاظت از ارزش‌های ملموس و غیرملموس بافت شهری دانشگاه به عنوان یکی از ارزشمندترین بافت‌های شهری معاصر تهران، حفاظت و حمایت از کسب و کارهای مرتبط با دانش، جلب مشارکت مردم و پرهیز از تضییع حقوق آنان از مواردی است که باید در این طرح به آن توجه شود بنابراین این بشارت به ما داده می‌شود که طرحی قرار است تهیه شود که در آن مردم نقش اول را دارند و البته ماهیت علمی و دانشگاهی آن نیز لحاظ خواهد شد تا شاهد احیای این بافت باشیم.
معدنیان اضافه کرد: اکنون که ما یک دستاورد خوب داریم باید از هیاهو و موضوعات چالشی پرهیز کنیم تا این طرح که توسط نهاد بالادستی تعیین تکلیف شود و مسیر خود را طی کند. به نظر می‌رسد اکنون در جایگاه درستی قرار داریم و امیدواریم طرح نیز مسیر درستی را طی کند.
سید امیر منصوری دیگر سخنران این نشست نیز در خصوص اینکه اکنون و بعد از توقف طرح توسعه دانشگاه تهران چه باید کرد، اظهارکرد: ۱۲ هکتار از املاک این محدوده توسط دانشگاه تهران خریداری شده است و اکنون باید دادخواهی کرد. البته این دادخواهی در مقیاس خرد است اما دادخواهی در مقیاس کلان این است که منافع و مصلحت شهر چگونه به نام آبادسازی زیر پای عده‌ای تخریب شد. در تهران فقط یک محدوده وجود دارد که حقوق آنجا بیشتر از حقوق مالکان و ساکنان است و آن هم محدوده دانشگاه تهران است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مرکز شهر، مانند قلب انسان است و میدان انقلاب قلب تهران است، اظهارکرد: هر اقدامی که قرار است در این محدوده انجام شود به کل موجودیت تهران مربوط است. از این باب این مسأله دارای اهمیت است بنابراین نباید یک کاربری بزرگ مقیاس، این محدوده را در برگیرد. دانشگاه تهران به اندازه کافی بزرگ است اگر بخواهد بیش از این گسترش یابد، عملکردهای دیگر در این محدوده مغفول می‌ماند.
منصوری عنوان کرد: میدان انقلاب محل وقوع مهم‌ترین اتفاقات است بنابراین نمی‌توان سرنوشت یک منطقه مهم و استراتژیک را به دست یک فرد دهیم تا مانند یک بنگاهدار با آن برخوردار کند.
مصوبه شورای عالی شهرسازی در خصوص طرح توسعه دانشگاه تهران ناقص است
وی با بیان اینکه مصوبه شورای عالی شهرسازی مصوبه‌ای خوب اما ناقص است، گفت: این مصوبه مسئولیت تهیه طرح را به دانشگاه داده که قبلاً با تصمیم آن بخشی از این محدوده تاریخی، فرهنگی و اجتماعی از بین رفته است و اکنون اگر طرح نامناسبی ارائه شود، مابقی آن نیز از بین می‌رود.
وی بااشاره مرکززدایی و تبعات آن اضافه کرد: شهری که مرکز ندارد همبستگی و رشد اجتماعی در آن رونق نمی‌گیرد. اکنون مهم‌ترین موضوع این است که نهاد عمومی ما نباید منفعل باشد و باید یک سیاست ویژه و واحد برای سامان‌دهی مرکز تعریف و بعد به دانشگاه ابلاغ کنند تا در ارائه طرح، آن سیاست را تعقیب کند. شورای عالی شهرسازی و معماری نیز باید بلافاصله یک ماده واحده برای سامان‌دهی مرکز شهر تهران تعریف کند تا دانشگاه تهران یا مالکان مطابق آن عمل کنند.
زهرا نژادبهرام در دور دوم سخنان خود با بیان اینکه در مصوبه جدید کلمه «توسعه» حذف شده و طرح جدید، صرفاً طرح سامان‌دهی است، گفت:در طرح قبلی املاک زیادی تملک شده بود که فضاهای ناامنی را به شهر تحمیل کرده و املاک محدوده فریز شده بود. اکنون نیز طرح سامان‌دهی لغو نشده است ما فقط از فریز املاک عبور و آن را لغو کرده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه اگر قرار است طرحی ارائه شود، باید سیاست‌ها و چارچوب‌های مشخص در قالب یک دستورالعمل شکل گیرد، گفت: تدقیق سیاست‌های طرح، وظیفه نمایندگان مردم در شورای شهر و شورای عالی شهرسازی و نهادهای مرتبط است البته من منکر نگرانی اهالی و متضرران طرح نیستم اما سوپاپ‌های اطمینانی نظیر دبیرخانه کمیسیون ماده ۵ و حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف وجود دارد که اجازه عبور از حقوق شهروندی را به سهولت نمی‌دهد.
نژادبهرام با طرح این سؤال که حرفه‌مندان، مردم و دانشگاهیان قرار است چه کنند؟، گفت: دستگاه‌های اجرایی این فرصت را فراهم کنند و حرفه‌مندان طرح‌های هارمونیک، پیش‌طرح و اتود بدهند، پیش از اینکه بوروکرات‌ها پاسخ دهند. من از حرفه‌مندان می‌خواهم باور کنند این اشتباه رخ داده است و حالا باید جبران شود و مردم هم خواهان این باشند که سیاست‌ها در قالب اهداف محله باشد نه توسعه تعیین‌شده.
سکونت پایه‌ای‌ترین محور بافت پیرامون دانشگاه است
این عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر با اشاره به اینکه سکونت پایه‌ای‌ترین محور بافت پیرامون دانشگاه است، گفت: شهر وشهروندانش قرار نیست هویت خود را تغییر دهند و رویکرد دیگری داشته باشند. لذا هر تصویبی بر پایه خدمات پشتیبان سکونت است.
نژادبهرام، گفت: کالبد شهر تهران در پاسخگویی به کارکردهای آن است. به عنوان مثال نماز در کالبدی به نام مسجد برپا می‌شود بنابراین ما نیازمند نهادی هستیم که نیازهای شهروندی ما را پاسخ دهد و هویت اجتماعی، مذهبی و سیاسی‌مان را تعریف کند.
وی توضیح داد: میدان انقلاب اگر هزار نماد هم برایش بگذاریم، همچنان مرکز اتفاقات مهم شهر و کشور است؛ تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی از مقابل درب دانشگاه صورت گرفت، اعتراضات و تجمعات در این محدوده رخ می‌دهد. به هر صورت باید گفت آنچه مهم است، کاربرد مفهوم سکونت در حوزه بافت پیرامونی دانشگاه تهران و حفظ هویت آن است.
شراره معدنیان نیز با بیان اینکه ما منتظر طی کردن مراحل مصوبه هستیم تا مطابق آن اقدام کنیم،گفت: با توجه به تغییراتی که در شهرداری تهران رخ داد و این نهاد را به سمت قانون‌مداری برده است و این موضوع یعنی نگاه مردم تغییر کرده است، مسئولان دانشگاه تهران دیگر تصمیم‌گیر نیستند و نمی‌توانند طرحی را ارائه دهند که مردم با آن مخالف هستند و باید با موج همراه شوند.
در ادامه نشست سید امیر منصوری با بیان اینکه درباره این طرح باید یک نهاد بالادستی حرف آخر را بزند تا هویت و کاراکتر این محدوده مشخص شود، ادامه داد: باید فوران ایده صورت بگیرد و حرفه‌مندان ایده و طرح دهند و دستگاه‌های اجرایی این فرصت را ایجاد کنند تا بتوانند ایده دهند.
در این جلسه نژاد بهرام پس از طرح سؤالات و دغدغه‌ها از سوی برخی ذینفعان طرح توسعه دانشگاه تهران گفت: در خصوص اینکه مردم چگونه می‌توانند در تهیه طرح سامان‌دهی نقش‌آفرینی کنند باید بگویم که مردم نماینده انتخاب کرده‌اند و نمایندگان آن‌ها نیز مدیران اجرایی را انتخاب کردند. یکی از وظایف شهرداری‌ها نیز ارائه طرح‌های موضعی و موضوعی است. در خصوص این طرح نیز شهرداری منطقه ۶ باید درخواست کند که برای محدوده باقی‌مانده طرح مناسبی را ارائه دهند. وقتی ما مشاور می‌گیریم مشاور تمام ظرفیت‌ها را با هم در نظر می‌گیرد.
وی ادامه داد: طرح‌های توسعه شهری، دستکاری در بافت شهر است. لذا باید در فرایند طرح‌های بالادستی آسیب‌های آن طرح را پیش‌بینی کرد و راهکار برون‌رفت از آن را نیز ارائه داد.
این عضو شورای شهر تهران افزود: اشتراک منافع یکی از دلایلی است که منجر به توقف طرح توسعه دانشگاه تهران شد یعنی بسیاری از مردم به نوعی با دانشگاه تهران مرتبط بوده‌اند و این اشتراک منافع موجب دستیابی به مصوبه جدید شد. ایده‌آل‌های ما بسیار زیاد است اما باید با واقعیت‌ها زندگی کنیم. امروز پس از این همه سال سرانجام یک سند در دست داریم. هرچند به سندهای دیگری در پیوست آن نیاز است.
منصوری نیز با بیان اینکه اتفاقی که در خصوص دانشگاه تهران افتاد دو بعد محلی و ملی دارد گفت: اکنون مردم توانستند حرفشان را به کرسی بنشانند و گام‌های بعدی را باید با تدبیر برداشت و گام بعد باید سیاستگذاری درست باشد لذا باید سیاستگذاران را حمایت کرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده نظر، در پایان معدنیان گفت: فضای جامعه ما دارای یک اشکال است، متأسفانه ما فراموش کرده‌ایم که باید با اجماع شیوه‌های علمی، عقلانی و خرد جمعی، جریانات را پیش ببریم تا سازندگی صورت گیرد. ما درگیر احساساتمان هستیم و این موضوع در برخی موارد پذیرفتنی نیست.
انتهای پیام
