چطور فیلم نت با محتوا گوی سبقت را ربود؟
چندی پیش دو اپراتور همراه اول و ایرانسل اقدام به اعمال تغییراتی در بستههای اینترنتی خود کردند. اما این موضوع خیلی سریع با واکنش تند مسئولین و تهدیدهای کوچک و بزرگ همراه بود و حتی اعلام شد که جریمه 2 میلیاردی برای این اپراتورها ابلاغ شده است. اما چرا کار به چنین نقطهای رسید؟
طبق گفته مسئولین مربوطه اپراتورها با بالارفتن هزینههای خود، درخواست خود مبنی بر افزایش قیمت را به سازمان تنظیم مقررات ارائه کرده بودند، اما این درخواست رد شده بود. این در حالیست که این سازمان تأیید کرده هزینههای اپراتورها در چند وقت اخیر با افزایش همراه بوده است. در نهایت نادیده گرفتن درخواستهای پیشین اپراتورها مبنی بر افزایش تعرفه با توجه به جهش چشمگیر هزینهها، منجر به چنین تصمیمی از سمت اپراتورها شد. اما سوالی که مطرح میشود اینست که چرا زمانیکه مسئولین به بالاتر رفتن هزینههای اپراتورها به طور کامل واقف بوده و بر آن صحه گذاشتهاند، با پیشنهاد افزایش تعرفهها مخالفت کردند؟
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای طرحهای اینترنتی ثابت و همراه محدوده قیمتی در نظر گرفته است که شرکتهای ارائه دهنده سرویس، برای بر هم نخوردن رقابت نمیتوانند از کف آن قیمت، سرویس ارزانتری ارائه کنند. در عین حال، ارائه سرویس با قیمتی بالاتر از محدوده تعیین شده نیز گرانفروشی بوده و موجب جریمه اپراتورها میشوند.
در سالهای گذشته سرویس دهندگان اینترنت ثابت همواره نارضایتی خود را از عدم توازن تعرفهای میان ارائه کنندگان خدمات اینترنت ثابت و همراه نشان دادهاند. دلیل این موضوع قیمت پایینی بوده که اپراتورهای تلفن همراه در قالب بستههای اینترنت به مشترکان خود ارائه میکنند. حتی حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز در تأیید این موضوع گفته:
"در حوزه موبایل اپراتورها میتوانند هر گیگابیت بر ثانیه را حسب مصوبات تا 40 هزار تومان به فروش برسانند. این در حالی است که در راستای فضای رقابتی میانگین قیمت هر گیگابیت بر ثانیه 3.5 تا 4 هزار تومان است."
عدم توازن میان هزینههای ارزی و درآمد ریالی
باوجود قیمتهای منصفانه و پایینی که اپراتورهای همراه در طول سالیان اخیرا ارائه کردهاند، متأسفانه بازار ارز در ماههای اخیر تلاطم بسیاری داشته و با جهش بی سابقهای همراه بوده است و این موضوع نقش پررنگی در وضعیت این اپراتورها ایجاد کرده است. آنچه که شرایط را برای همراه اول و ایرانسل بغرنج کرده اینست که بخش بزرگی از هزینههای این دو شرکت ارزی است. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیرامون هزینههای ارزی حوزه فناوری در سال 97 گفته بود:
"وابستگی صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات به ارز بیش از 70 درصد است."
این وابستگی صنعت فناوری به ارز را میتوان به صورت مستقیم به اپراتورها ربط داد، چرا که بخش بزرگی از تجهیزات آنها از خارج از کشور وارد میشود و افزایش قیمت ارز در کوتاهترین زمان ممکن تأثیر خود را بر روی هزینههای آنها نشان خواهد داد. این در حالیست که درآمد اپراتورها همچنان ریالی است و باوجود نوسانات بازار ارز، هیچ اقدامی از سمت مسئولین برای افزایش درآمد اپراتورها جهت تأمین این هزینه صورت نگرفته است.
ارزانترین خدمات در عین افزایش قیمت
با استناد به گزارش وبسایت ATLAS & BOOTS، اینترنت همراه ایران در لیست ارزانترین اینترنتهای سیار جهان در رتبه 26 (از 216 کشور) قرار دارد. این یعنی قیمت اینترنتی که توسط اپراتورهای موبایلی ایران ارائه میشود از 88 درصد کشورهای دیگر جهان ارزانتر است. متأسفانه با افزایش تورم و بالاتر رفتن قیمت ارز که تأثیر وحشتناکی در زندگی مردم داشته، قدرت خرید در طول چند وقت اخیر کاهش پیدا کرده و این ارزانی برای مصرف کننده نهایی چندان قابل درک نیست.
میتوان با اطیمنان اعلام کرد که اینترنت همراه که توسط اپراتورهای موبایلی در کشور ارائه میشود، ارزانترین اینترنت در منطقه است. این در حالیست که کشور ما از نظر مساحت، وسعت بیشتری از اکثر کشورهای همسایه داشته و به تبع آن پوششدهی این سرزمین گستردهتر نیاز به نیرو، تجهیزات، قطعات سختافزاری، زیرساخت بیشتر و در مجموع هزینه بالاتری دارد. بهخصوص زمانیکه بدانیم یکی از اصلیترین اهداف اپراتورها، ارائه خدمات در سراسر ایران، حتی مناطق دوردست و صعبالعبور است.
سهم ناعادلانه از ارائه خدمات
با وجود اینکه تنها در سال گذشته، حدود 55 درصد از درآمد عملیاتی یکی از اپراتورهای موبایل به جیب دولت سرازیر شده است و مسئولان اجرایی کشور در حالیکه ذینفع از این درآمدها هستند و به خوبی از افزایش هزینههای اپراتورها و تأثیری که افزایش قیمت ارز بر کسب و کارها آنها گذاشته مطلعاند، اما تلاشی برای بهبود وضعیت آنها نکرده و حتی جریمههای سنگینی نیز برایشان وضع کردهاند.
فارغ از هیاهوی ایجاد شده بر سر این ماجرا، اپراتورهای موبایلی در طول این سالها تلاش کردهاند با توسعه زیرساختهای خود، اینترنت پرسرعت را در سراسر کشور از جمله مناطق روستایی با دسترسی سخت ارائه کنند. راهاندازی تجهیزاتی این چنینی و توسعه شبکه اینترنت موبایل نیازمند هزینههای سنگینی بوده که بخشی از آنها وابسته به ارز است. این در حالیست که درآمد اپراتورها ریالی است و محکوم به ثابت ماند.
در صورتیکه دولت دست یاری خود را به سوی اپراتورها دراز نکند و با برخورد قهرانه و اعمال جریمههای نقدی سنگین سعی بر آن داشته باشد تا در ظاهر مصرف کننده نهایی را راضی نگه داشته و در عمل منفعت خود را از این ماجرا ببرد، اپراتورها در خدمات خود مانند؛ ارائه سرویس، توسعه شبکه و زیرساختها و بهبود کیفیت ارائه خدمات خود با مشکل مواجه خواهند شد و این در نهایت به کاهش سرعت پیشرفت در دنیای دیجیتال منجر خواهد شد.