یکی از مهم‌ترین و اولین مراحل خرید خودرو تعویض پلاک است. تعویض پلاک خودرو اولین قدم برای سند خوردن خودرو به نام شماست. دانستن مراحل تعویض پلاک، مدارک موردنیاز و نکاتی که باید برای تعویض پلاک رعایت کنید باعث می‌شود که برای این کار تنها یک‌بار به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنید و نیازی به‌صرف هزینه و وقت اضافه هم نداشته باشید. در این مقاله تمامی مراحل تعویض پلاک، مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو، نحوه استعلام پلاک خودرو، هزینه تعویض پلاک خودرو، مراکز تعویض پلاک و نحوه پیگیری پلاک خودرو صفر شرح داده خواهد شد. علاوه بر این تمامی نکات فنی و حقوقی خرید خودرو را در مقاله راهنمای خرید خودرو دست دوم شرح دادیم.
چرا نیاز به تعویض پلاک وجود دارد؟
پلاک خودرو درواقع شناسنامه خودرو و مالک آن است. از طریق شماره پلاک خودرو کلیه مراجع قانونی مرتبط نظیر راهنمایی رانندگی، مراجع قضایی و... قادر خواهند بود خودروی شمارا شناسایی کرده و از آن طریق آن را پیگیری کنند. علاوه بر این انجام به‌موقع تعویض پلاک می‌تواند هزینه‌های ثبت معاملات شمارا کاهش دهد. همچنین با این کار مشخص می‌شود که مالکیت خودرو دیگر متعلق به شما نبوده و مربوط به شخص دیگری است. بنابراین مسئولیت همه فعالیت‌های انجام‌گرفته با آن خودرو با مالک جدید آن است.
تعویض پلاک خودرو سبب ایجاد نظم و انضباط در نقل و انتقالات و تشخیص هویت مالک خودرو توسط پلیس می‌شود و امکان ثبت جرائم رانندگان و اطلاع‌رسانی به آن‌ها را راحت‌تر می‌سازد. همچنین انجام مراحل تعویض پلاک و پرداخت هزینه‌های مربوط به آن خود یک منبع درآمد برای پلیس و سازمان‌های وابسته به آن بوده و سبب بهبود فعالیت‌های آن‌ها می‌شود.
فروشنده چه مدارکی نیاز دارد؟
اگر شما فروشنده خودرو هستید، حضور یا عدم حضورتان در مرکز تعویض پلاک اختیاری است. شما می‌توانید با در دست داشتن مدارک موردنیاز به همراه خریدار در محل حضور پیدا کنید یا با اعطای وکالت‌نامه‌ای به خریدار همه کارها را بر عهده او بگذارید. مدارک موردنیاز فروشنده برای تعویض پلاک شامل اصل سند فروش کارخانه، اصل کارت خودرو، اصل سند مالکیت صادرشده توسط ناجا، اصل شناسنامه و کارت ملی، اصل بیمه‌نامه شخص ثالث و اصل کارت معاینه فنی است.
اگر در مرکز تعویض پلاک حضور پیدا می‌کنید، بهتر است یک کارت‌بانکی همراه داشته باشید. چراکه پیش از هر کار باید میزان خلافی خودرو را صفر کرده و برگه مربوط ره به خریدار تحویل دهید. البته برای این کار حتما نیاز به مراجعه به مرکز تعویض پلاک نداشته و می‌توانید پیش از آن خلافی را صفر کنید. همچنین می‌توانید مبلغی از پول خودرو را به‌عنوان خلافی در نظر گرفته و از خریدار بخواهید خود این مبلغ را پرداخت کند.
خریدار چه مدارکی نیاز دارد؟
اگر به‌عنوان خریدار به مرکز تعویض پلاک مراجعه می‌کنید، همراه داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی، قبض برق به نام خریدار، مدارک احراز محل سکونت و برگه وکالت الزامی است. درصورتی‌که فروشنده به همراه شما به مرکز تعویض پلاک می‌آید نیازی به همراه داشتن وکالت‌نامه نیست. به خاطر داشته باشید به‌جز هزینه خلافی خودرو سایر هزینه‌ها در مرکز تعویض پلاک به عهده خریدار است. پس بهتر است یکی کارت‌بانکی نیز همراه خود ببرید.
به کدام مرکز تعویض پلاک مراجعه کنیم؟
با توجه به اینکه دو شماره آخر پلاک‌های خودرو نشان‌دهنده محل زندگی مالک آن است، لازم است نزدیک‌ترین مرکز تعویض پلاک به محل زندگی خود را شناسایی کنید. چراکه تنها همین مرکز کار تعویض پلاک شمارا انجام می‌دهد. همراه داشتن قبض برق و اسناد احراز محل سکونت نیز دقیقا به همین دلیل است. اگر منزل مسکونی شما به نام خودتان است لازم است سند مالکیت را با خود ببرید. در غیر این صورت باید مدارک دیگری که نشان‌دهنده سکونت شما در آن منزل است همراه داشته باشید. اگر مستاجر باشید نیز باید اجاره‌نامه دارای کد ره‌گیری با مهر بنگاه را ارائه دهید.
در مرکز تعویض پلاک باید چه کنیم؟
با مراجعه به مرکز تعویض پلاک ابتدا وارد پارکینگ شده و برگه ورود دریافت می‌کنید. برگه ورود حاوی شماره نوبت و شماره باجه‌ای است که باید به آن مراجعه کنید. سپس با داشتن برگ ورود به باجه مربوط مراجعه کرده و مدارک شخصی به همراه سند یا قولنامه خرید خودرو را ارائه می‌دهید. در ادامه لازم است فرم‌های تنظیم و انتقال برگ سبز را پرکرده و برگ سبز و شماره پلاک جدید را دریافت کنید. در این مرحله باید هزینه‌های تعویض پلاک را پرداخت کرده و مجددا به پارکینگ مراجعه کنید.
در این مرحله مسئولان پارکینگ فرمی به شما تحویل می‌دهند. این فرم را باید به باجه‌ای که به آن مراجعه کرده بودید تحویل دهید و مدارک خود را تحویل بگیرید. در ادامه پلاک قبلی را از مسئولان پارکینگ دریافت کرده و به انبار تحویل می‌دهید. پس‌ازاین کار ساعت تحویل پلاک جدید به شما اعلام می‌شود و باید منتظر بمانید. برای خودروی صفر یا شخصی که تابه‌حال پلاکی به نام خود نداشته این زمان معمولا کمتر از یک ساعت است. اما برای خودروهای دست‌دوم و اشخاصی که یک یا چند پلاک غیرفعال دارند ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد.
اگر چند پلاک به نام خود دارید می‌توانید انتخاب کنید که کدام‌یک از پلاک‌ها بر روی خودروی جدید قرار بگیرد. اما اگر یک پلاک غیرفعال داشته باشید از همان استفاده می‌شود. در غیر این صورت شماره پلاک انتخاب‌شده کاملا تصادفی بوده و شما یا مسئول مربوط نقشی در تعیین آن نخواهید داشت. در ادامه می‌توانید پلاک جدید را دریافت کنید و به قسمت نصب پلاک مراجعه کنید. پس از نصب پلاک با ارائه برگه ورود می‌توانید خودرو را از پارکینگ خارج کنید و مراحل تعویض پلاک را تمام‌شده بدانید.
آنچه باید به خاطر داشته باشید.
عدم انجام تعویض پلاک می‌تواند هزینه‌های جبران‌ناپذیری بر دوش شما بگذارد. مسئولیت هرگونه خلاف یا فعالیتی که خریدار خودرو با پلاک شما می‌کند به عهده شما است. درصورتی‌که خریدار پس از دریافت وکالت‌نامه از تعویض پلاک سر باز زد می‌توانید با مراجعه به دادگاه و ثبت تقاضای الزام به فک پلاک خودرو را توقیف کرده و فک پلاک آن را انجام دهید.
