آیا عربستان در مذکره با ایران جدی است؟

صرف نظر از راست یا دروغ بودن این گزارش اما به نظر می رسد تحولات صورت گرفته در منطقه وجهان و بن بست عربستان درجنگ ۶ ساله یمن  این کشور را به تحرک برای ایجاد یک حاشیه امن منطقه ای مجبور ساخته است.

شکست دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا در انتخابات ۲۰۲۰ ، پیروزی جو بایدن در انتخابات، گشایش پرونده قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار برجسته سعودی و افزایش سطح آسیب پذیری این کشور در جنگ یمن عامل مهمی برای تغییر سیاست های خارجی ریاض تلقی می شود.

در طول دوران ۴ سال حاکمیت دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با استفاده از چتر حمایت آمریکا نقشی کاملا تخریبی در عراق، سوریه، لبنان و کشورهای حوزه خلیج فارس ایفا کرد.

اندکی پس از پیروزی دونالد ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری امریکا در سال۲۰۱۶ عربستان به اتکاء رابطه محکمی که با جمهوریخواهان دارد فراتر از حجم سیاسی خود در منطقه ایفای نقش کرد و از همان سال رابطه خود را با جمهوری اسلامی قطع کرد.

اما سردی روابط دموکرات ها با رژیم آل سعود موجب شد تا ریاض به دلیل وحشت از تعقیب قضائی محمد بن سلمان توسط دادگاه های فدرال آمریکا در صدد بازنگری در سیاست های تهاجمی خود بر بیاید.

برقراری رابطه بین قطر و عربستان پس از ۳ سال چالش سیاسی جدی، برآیند وحشت فزاینده محمد بن سلمان از نگاه انتقادآمیز تیم جو بایدن نسبت به سیاست های ولیعهد جوان و بی تجربه عربستان تلقی می شود.

از سوی دیگر شرایط میدانی پس از ۶ سال جنگ ظالمانه عربستان علیه ملت یمن به سود انصارالله تغییر کرده تا جایی که فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان در یک کنفرانس مطبوعاتی امادگی عربستان را برای پایان دادن به جنگ یمن اعلام کرد.

انصارالله یمن پس از ۶ سال جنگ و اتخاذ سیاست توازن وحشت و بهره گیری از تولیدات انبوه موشک های بالستیکی و پهپادهای پیشرفته توانستند صحنه میدانی را به سود خود تغییر دهند.

حمله به شرکت بزرگ نفتی آرامکو و تأسیسات نظامی و اقتصادی در عمق خاک عربستان موجب شد تا انصارالله و نیروهای مسلح یمن برتری میدانی خود را در این جنگ نابرابر با ثبات برسانند.

اکنون عربستان سعودی که بشدت با شکست های میدانی و سیاسی مواجه شده خواهان مذاکره شده اند تا بتواند حداقل در این مقطع زمانی حساس محیط امنی در منطقه برای خود ایجاد کند.

هر چند هنوز نشانه روشنی از وجود مذاکره پنهان بین عربستان و ایران در بغداد در دست نیست اما پاسخ دیپلماتیک، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره گزارش فایننشال تایمز، گمانه زنی این رسانه انگلیسی را درباره انجام مذاکرات تقویت می کند.

اما سوال اینجاست که تغییر رفتار عربستان واقعی یا تاکتیکی است و آیا این کشور درصدد بازنگری حقیقی در سیاست های تهاجمی خود نسبت به ایران بر آمده است؟... متاسفانه تجربه ثابت کرده که عربستان در هیچ مقطعی به ویژه در طول ۴ دهه گذشته رفتار سیاسی مبتنی با احترام متقابل با ایران نداشته و هر گاه با چالش جدی داخلی وخارجی مواجه می شود به صورتی تاکتیکی تغییر رفتار می دهد.

در هر حال پایان اختلافات تهران و ریاض می تواند به ثبات و آرامش منطقه کمک کند و هزینه های بیهوده رقابت های منطقه ای را کاهش دهد، مشروط بر اینکه عربستان در تغییر رفتار سیاسی خود ثابت قدم باشد و مستقل عمل کند.