واشنگتن پست در گزارشی به قلم جنیفر روبین نوشت: انتظار می‌رفت تا مایک پومپئو از رهیافت جایگزین برای برجام و چگونگی اصلاح برجام که آمریکا بدون حمایت شرکای خود از آن خارج شد صحبت کند، اما در عوض ما شاهد یک سخنرانی پر حرارت شامل یک فهرست از آرزوهای آمریکا از سوی پومپئو بودیم که هیچ ارتباطی با یک استراتژی منسجم برای رسیدن به اهداف آمریکا نداشت. این سخنرانی به اشتباه تحت عنوان «استراتژی جدید ایران» نامگذاری شده بود؛ چرا که هیچ استراتژی در آن نمایان نبود؛ بیشتر شبیه به توضیح آن بود که ما چگونه می‌توانیم به صورت یکجانبه به همه اهدافی دست یابیم که زمانی که یک ائتلاف بین‌المللی نیز علیه ایران تشکیل شده بود نتوانستیم آنها را عملی کنیم.
پومپئو همچنین تهیدید کرد که ایران تحت تحریم‌های فلج کننده قرار خواهد گرفت، تحریم‌هایی که در طول تاریخ بی‌سابقه خواهد بود، اما او توضیح نداد که چگونه تحریم‌های یکجانبه آمریکا می‌تواند از تحریم‌های چندجانبه بین المللی که باعث آمدن ایران به پای میز مذاکره شد موثرتر باشد. به نظر می‌رسد که او دیگر دست از تظاهر به اینکه اروپایی ها از برجام خارج نخواهند شد کشیده است، اما غیر مستقیم به این موضوع اشاره کرد که آمریکا حتی بر علیه متحدانش که در توافق هسته‌ای با ایران باقی بمانند تحریم های ثانویه را اعمال خواهد کرد. «طی هفته های آتی ما تیم هایی از کارشناسان را به کشورهایی در سرتاسر جهان اعزام می کنیم تا توضیحاتی بیشتری را به آنها در زمینه سیاست آمریکا و پیامد های تحریم هایی که اعمال خواهد شد ارائه دهند.»
پمپئو ۱۲ شرط را برای لغو تحریم ها علیه ایران عنوان کرد از جمله توقف همه فعالیت های غنی سازی اورانیوم(حتی معاهده ان پی تی نیز کشورها را از غنی سازی اورانیوم برای اهداف صلح آمیز منع نمی‌کند)، دسترسی بدون محدودیت به همه ی سایت‌ها و همچنین شروط غیر هسته‌ای اعم از خروج همه نیروهای ایرانی از سوریه و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن و حزب الله. این خواسته‌ها بر روی هم رفته نیازمند تغییر کلی سیاست‌های کلان ایران خواهد بود بنابراین مقامات این کشور نیز اطمینان می‌یابند که اکنون سیاست دولت ترامپ تغییر حکومت در ایران است.
پمپئو همچنین در سخنان خود مدعی شد: «ما از آزادی راه‌های دریایی در آب‌های منطقه اطمینان حاصل خواهیم کرد. ما تلاش می‌کنیم تا از انجام هرگونه اقدامات سایبری ایران جلوگیری و با آن مقابله کنیم. ما اقدامات ایران و حزب الله را در منطقه رهگیری و آنها را متوقف می کنیم.»
ما تاکنون به هیچ یک از این اهداف دست نیافته‌ایم و دقیقا مشخص نیست که چرا باید از برجام خارج می‌شدیم. مشخص نیست که چرا پس از خروج آمریکا از برجام و بی‌توجهی به خواست متحدانش برای ماندن در آن، آنها نیز باید در این زمینه‌ها با واشنگتن همکاری کنند.
خواسته‌های پومپئو به قدری دور از واقعیت بود که در لحظاتی حس کمدی را منتقل می‌کرد. اگر شروط مطرح شده از سوی پومپئو را به دقت بررسی کنید متوجه می‌شوید که این دولت دیپلماسی را جدی نمی‌گیرد. دولت ترامپ خواسته‌هایی را مطرح کرده که می‌داند ایران هرگز به انجام آن ها تن نخواهد داد و قطعا جامعه بین المللی از جمله متحدان واشنگتن نیز با شفافیت کامل این موضوع را درک می‌کنند. اکنون سوال اصلی این است که آیا با کنار گذاشته شدن دیپلماسی از سوی واشنگتن تحریم‌های ثانویه کار آمد خواهند بود؟ معتقدم که جامعه جهانی تمایلی به بازگشت تحریم‌ها نخواهد داشت و در نتیجه تحریم‌های ثانویه نمی‌تواند اثربخشی لازم را داشته باشد.
در واقع می‌توان شروط مطرح شده از سوی پومپئو را یک توهم دانست که ارتباطی با واقعیت‌ها ندارد؛ چرا که دولت ترامپ تلاش می‌کند با ایجاد جنجال بر تجربه دیپلماسی تشکیل شده در پی تلاش چند جانبه‌ای که توسط بسیاری از رهبران جهان در سال ۲۰۱۵ به دست آمد فائق آید. می‌توانست مسیر بهتری برای تقویت توافق هسته ای ایجاد شود؛ مسیری که از حمایت‌های بین المللی و در درون آمریکا برخوردار باشد، اما فرمولی که اکنون تیم ترامپ از آن در قبال ایران استفاده می کند اهرم آمریکا را در مورد موضوع هسته‌ای تضعیف می کند و واشنگتن را درموضع ضعیف‌تری برای مقابله با اقدامات ایران در منطقه قرار می‌دهد. این موضع صفر یا صد دولت ترامپ با از دست دادن اهرم‌های فشار همراه خواهد بود که باعث کاهش حمایت‌های داخلی و و ایجاد شکاف با متحدانی خواهد شد که اکنون بیشتر از هر زمان دیگر به آن ها برای دستیابی به نتایج موثرتر نیازمندیم.
در واقع نزدیکترین متحدان واشنگتن به سرعت حمایت خود را در خروج از برجام از آمریکا برداشتند. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس در این باره عنوان کرد: «چشم انداز دستیابی به یک توافق جدید در مورد ایران بسیار دشوار خواهد بود و من فکر نمی‌کنم در آینده نزدیک چنین توافقی امکان پذیر باشد.»
در کوتاه مدت می توان انتظار داشت که اتحادیه اروپا با ایران در زمینه‌های افزایش سرمایه گذاری و حمایت از بنگاه‌های تجاری برای زنده نگه داشتن برجام مذاکره کند. دولت ترامپ در آن زمان باید تصمیم بگیرد که آیا واقعا آماده است تا یک جنگ تجاری را علیه نزدیکترین متحدان خود به راه بیندازد و آنها را وادار به خروج از توافقی کند که ایران تاکنون به آن پایبند بوده است یا خیر. در واقع ما شاهد تبدیل یک جبهه متحد علیه ایران به یک اتحاد علیه طرح‌های نابخردانه ترامپ هستیم. مشخص نیست که رئیس جمهور آینده آمریکا صدماتی که در دوره او به سیاست خارجی آمریکا وارد می‌شود را چگونه می‌تواند بهبود دهد.
انتهای پیام