محبوبه خلعتبری، استاد روانشناسی دانشگاه در گفت‌وگویی با بیان اینکه بسیاری از جوانان برای داشتن شغل مناسب و درآمدزایی بیشتر به کلان شهرها مهاجرت می کنند از آن به عنوان عامل تشدیدکننده بر افزایش آمار هم‌باشی یاد و تصریح کرد: افرادی که شرایط شغلی اینچنین دارند تمایل به روابطی مانند هم خانه شدن برای کاهش هزینه های جاری و روزمره داشته و زمینه بروز پدیده ازدواج سفید به آسانی برای آنان مهیاست.

وی درباره دلایل پیدایش این پدیده توضیح داد: با وجود اینکه ازدواج سفید در ایران به عنوان یک پدیده نوظهور قلمداد می‌شود اما این رفتار اجتماعی پدیده جدیدی در دنیا نبوده و در سال 1970 در کشورهای غربی شکل گرفته و پیش از آن ازدواج تنها با ثبت رسمی در دنیا شناخته می شد.

دلایل ظهور ازدواج سفید

وی به دلایل متعدد و عوامل تاثیرگذار بر بروز ازدواج سفید اشاره و اظهار کرد: تغییرات فرهنگی و زندگی مطابق مد روز، علاقه و اشتیاق نسل جوان به محک زدن رابطه دو جنس مخالف، عدم تمایل جوانان به ازدواج، کاهش خصیصه تعهدپذیری و عدم مسئولیت پذیری از سوی جوانان از جمله دلایل اصلی و بنیادی است که زمینه ظهور معضل ازدواج سفید را فرآهم کرده است. مسائل کلانی چون مشکلات اقتصادی، معضل بیکاری و اشتغال جوانان نیز به عنوان کاتالیزور در این بخش عمل کرده و بستر ظهور این مشکل را تسهیل کرده است.

خلعتبری از حس متفاوت بودن در جوانان و علاقه آنان به فرهنگ غرب و غربزدگی به عنوان دیگر علل شیوع ازدواج سفید سخن گفت و افزود: متاسفانه نسل جوان امروز با هجمه های متعدد و مختلف بسیاری از سوی دیگر فرهنگ ها روبه رو بوده که از طرق مختلف با عنوان ابزارهای فرهنگی و آموزشی ذهن مشتاق و پویای جوانان را هدف گرفته اند.

وی با اشاره به افزایش سن ازدواج در جوان ها، یادآور شد: با بالا رفت سن در جوانان تمایل آنان برای ازدواج کمرنگ شده و انتخاب همسر برایشان مشکل خواهد شد که این عامل نیز می تواند زمینه بروز زندگی هم باشی را تقویت کند.

محقق و پژوهشگر حوزه روانشناسی با اشاره به دلایل متعددی مبنی بر گرایش جوانان به سمت این پدیده نوظهور، اظهار کرد: یکی از عمده علل زندگی هم‌باشی کاهش هزینه های جاری این سبک از زندگی است به نحوی که هزینه های جاری خانوار بین دو طرف تقسیم شده و نصف می شود.

خلعتبری با بیان علل متعدد دیگر، تصریح کرد: بسیاری از جوانان امروز به دلیل مشکلات خانوادگی سال ها به شکل مجرد و تنها زندگی کرده و به نوعی با تقویت حس استقلال طلبی، خود را از خانواده جدا کرده که این موضوع نیز بر گسترش ازدواج سفید بی تاثیر نیست.

وی با اشاره به سنت های غلط و دست و پاگیر رایج در ازدواج و همچنین ترس ناشی از طلاق و سایه سیاه آن بر زندگی فردی گفت: اینگونه موضوعات در کنار یک سری از رفتارها و رسوم زائد و افراط‌گرایانه صدمات جبران ناپذیری به نسل جوان وارد کرده و موجبات بروز چنین پدیده هایی را فرآهم کرده است.

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی از رفتار نامناسب جامعه نسبت به مقوله طلاق و افراد مطلقه گلایه کرد و افزود: متاسفانه در کشور ما از طلاق به عنوان یک برچسب استفاده شده و ترس ناشی از آن و جدایی، اتفاقات و نگاه های جامعه بر چنین افرادی در واقع نوعی انگ زدن را تداعی کرده و فرد مطلقه همواره بدنبال راهی برای دورماندن از آسیب های پس از آن است.

خلعتبری واژه گرسنگی جنسی در کشور را مطرح و اظهار کرد: به دلیل نبود آموزش، وجود سانسورهای مختلف، تابوهای جاری و رایج بر جامعه و همچنین فضاهای بسته برای جوانان، با معضلی به نام گرسنگی جنسی مواجه هستیم و این امر تهدیدی عمده برای نسل جوان و دلیلی واضح برای تمایل به سمت بروز این قبیل ناهنجاری ها محسوب می شود.

سرچشمه ظهور ازدواج سفید در ایران

استاد روانشناسی دانشگاه به شیوه های غلط آموزشی و تربیتی در ایران اشاره و خاطرنشان کرد: عدم تجهیز خانواده های ایرانی به شیوه های نوین تربیتی و آموزشی و نیز وجود ناسازگاری بین والدین و فرزندان که باعث شده والدین نتوانند یک هم پوشانی و شیوایی در تربیت فرزند را داشته باشند سبب بروز ناهنجاری در رفتار نسل امروز شده است.

خلعتبری ترویج فرهنگ غرب و تمایل جوانان به این سمت را از دیگر عوامل بروز این قبیل نااخلاقی ها در جامعه مسلمان ایران دانست و در مورد رابطه مستقیم و اثرگذار شبکه های اجتماعی گفت: دنیای مجازی که امروز نسل جوان ما را هدف قرار داده به هیچ عنوان تحت کنترل نبوده و باید ساز و کاری برای مهار و تامین امنیت در این حوزه از سوی مسئولان و متولیان امر در نظر گرفته شود.

تبعات حاصل از ازدواج سفید

این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در ازدواج سفید بعد زمانی مطرح نیست و زوجین هر زمانی می توانند از رابطه خارج شوند و زمان مشخص شروع و خاتمه رابطه زناشویی در ازدواج سفید بی معنی است، گفت: ترس ناشی از بودن یا نبودن در یک چنین روابطی مشکلات روانی و روحی خاصی بر جوانان بویژه دختران و زنان وارد خواهد آورد.

خلعتبری مشکلات جسمی، جنسی و پزشکی را از جمله دیگر پیامدهای سوء ازدواج سفید خواند و افزود: کاهش شانس مادر شدن، بارداری های ناخوسته و آسیب روحی روانی که بر دختران و زنان با توجه به ساختار فیزیولوژیک آنها در ازدواج سفید وارد می آید بسیار خطرناک بوده و می تواند صدمات جبران ناپذیری را معطوف این قشر حساس کند.

وی از کمرنگ شدن ارزش ها و باورهای دینی سخن گفت و خاطر نشان کرد: ازدواج یک سنت مقدس در دین ما و سفارش شده از جانب پیامبر اسلام بوده و نباید ارزش های دینی و اخلاقی ما کمرنگ شده و در حاشیه قرار گیرد.

مشکلات فرزندآوری در پدیده ازدواج سفید

دانشجوی دکترای روانشناسی به مشکلات فرزندآوری در پدیده ازدواج سفید اشاره و تصریح کرد: با توجه به قرار حاکم بین دو فرد این رابطه مبنی بر عدم بارداری، فرزندانی که در چنین بنیانی خواسته و یا ناخواسته بدنیا می آیند با مشکل عدم هویت روبرو بوده و این مهمترین چالش این حوزه است. در ازدواج سفید هیچ ثبت رسمی وجود ندارد و فرزندان حاصل از آن فاقد برگه هویت و شناسنامه هستند. این فرزندان به نوعی نامشروع تلقی شده و هزینه های مختلفی اعم از جسمی، روحی و مالی را بر دوش طرفین، خانواده ها و جامعه تحمیل می کنند.

راهکارها و پیشنهادات

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی فرهنگ سازی در سطح کلان و اجرای ساختار آموزشی برای والدین را راهکاری مناسب برای مقابله با این پدیده شوم دانست و تاکید کرد: ازدواج سفید فرهنگی است که از ممالک غربی وارد مشرق زمین شده و باید با تقویت فرهنگ، ترویج و آموزش همگانی جامعه را از آلودگی حاصل زدود.

خلعتبری به نقش رسانه ها و بویژه صدا و سیما اشاره و خاطر نشان کرد: صدا و سیما و شورای عالی مجازی باید به این حوزه ها ورود پیدا کرده و با آموزش مهارتهای ارتباطی بین والدین و فرزندان در درک متقابل آنان از یکدیگر نقش موثر داشته باشند.

وی با بیان اینکه باید سیاست های کلان مدیریتی و نظارتی بر مبنای دقیق و اصولی از سوی مدیران اتخاذ شود تصریح کرد: این سیاست ها و اجرای آنها باید به نحوی باشد که جلوه و زرق و برق فضاهای مخرب در سر راه جوانان نظیر دنیای مجازی را کمرنگ کرده و در فضایی رقابتی گوی سبقت را از همتایان غربی خود بربایند.

استاد روانشناسی دانشگاه با اشاره به وجود تابوهای حاکم در برخی موضوعات گفت: با برداشته شدن برخی رسوم غلط باید مزایا و معایب اینگونه ناهنجاری های امروزی برای نسل جوان تشریح شده و با بیان اثرات مخرب این همزیستی آنان را از خطرات پیش رو آگاه کنیم.

خلعتبری از مشاوره در غالب فردی و گروهی یاد و عنوان کرد: در مدارس و مقاطع بالاتر حتی در دانشگاه ها می توان با برقراری سازوکاری آموزشی زمینه دانش فرزندان و نسل جوان را افزایش داد تا دید جوانان با داشتن ذهن بیدار نسبت به پیرامونشان بیشتر و بازتر شود.

وی از ترویج ازدواج آسان در قالب یک سیاست کلان سخن گفت و اظهار کرد: از آنجائیکه مشکلات مالی گریبانگیر اکثر اقشار جامعه بوده و همچنین در مقوله ازدواج شاهد مقوله ای بنام چشم و هم چشمی و رقابت اینچنینی هستیم لذا ترویج، گسترش و فرهنگ سازی در موضوع ازدواج آسان قطعا بعنوان یک عامل بازدارنده در بروز آسیب های اجتماعی و بزه در جامعه نقش بسزایی دارد.

با تقویت ازدواج موقت نمی‌توان از وقوع ازدواج سفید پیشگیری کرد

خلعتبری با بیان تعریف ازدواج در دو قالب موقت و دائم به ایجاد تعهد در ازدواج و زمان مشخص آن اشاره کرد و گفت: ازدواج سفید به این علت که از دو فاکتور فوق الذکر مبراست مورد توجه قرار گرفته و لزوما با تقویت ازدواج موقت نمی توان از وقوع ازدواج سفید پیشگیری و جلوگیری کرد.

دانشجوی دکترای روانشناسی با اشاره به سازوکار موجود در ازدواج ها خاطر نشان کرد: به زعم و گمان علاقه مندان به ازدواج سفید، مسائل دست و پاگیری مانند هزینه های مالی، تعهد و مسئولیت پذیری، زمان مشخص پیوند زناشویی، مهریه و غیره مشکلاتی است که آنان برای فرار از آن به سمت ازدواج سفید تمایل پیدا کرده اند.

خلعتبری ضمن بیان مشکلات روحی و جسمی نشی از ازدواج موقت بر عواطف و روحیه جامعه زنان گفت: ازدواج موقت هرگز نمی تواند بعنون یک راهکار برای مقابله با پدیده ازدواج سفید عنوان شود چرا که شیوه های انتخاب همسر در این دو مورد بسیار متفاوت و مغایر با یکدیگر است.

 ازدواج سفید یا "هم‌باشی" در واقع آغاز زندگی مشترک زیر یک سقف، با توافق دو طرفه بین زن و مرد و بدون ثبت رسمی، قانونی و حقوقی و برای برقراری رابطه جنسی است و پیوندی غیرقانونی و غیررسمی است که در آن دو طرف هیچ تعهد برای کنار هم ماندن ندارند.

 
انتهای پیام