«عرق سرد» که به کارگردانی سهیل بیرقی در جشنواره فیلم فجر رونمایی شد، شرایط خاصی را در اکران پاییزی سینماها تجربه می‌کند. این فیلم که باران کوثری ایفاگر نقش اصلی آن است روایتگر بخشی از زندگی یک زن ورزشکار است که در بزنگاه مهم‌ترین رویداد ورزشی‌اش توسط همسر ممنوع‌الخروج می‌شود و از مسابقات بازمی‌ماند.
باران کوثری که این روزها مشغول بازی در فیلمی به کارگردانی رضا گوران است و سهیل بیرقی (کارگردان) به بهانه اکران این فیلم در یک گفت‌وگو به انتقاد از حوزه هنری و بی‌پناهی «سینما» پرداختند و از سختی‌های ساخت فیلم «عرق سرد»، تاثیری که در مجلس شورای اسلامی داشته و نیز نگرانی‌های خود برای از دست دادن دیگر ابزار تبلیغاتی باقی مانده برای این فیلم از جمله اکران مردمی سخن گفتند.
در ابتدای این گفت‌وگو سهیل بیرقی در پاسخ به اینکه با توجه به حجم بالای فیلم‌های کمدی روی پرده با چه انگیزه و پیش‌بینی‌ای این زمان را برای اکران انتخاب کرد؟ گفت: در حال حاضر دورانی را پشت سر می‌گذاریم که سینمای کمدی به شدت از سوی تهیه‌کنندگان، صاحبان سرمایه و سینمادارها مورد توجه است و متاسفانه بیشترین امکانات از جمله بیشترین سانس، بیشترین سالن و بیشترین میزان تبلیغات به فیلم‌های کمدی که از سطحی‌ترین تا بهترین نوع آن را شامل می‌شود اختصاص پیدا می‌کند، در نتیجه یک نوع نابرابری عجیب میان این ژانر و فیلم‌های اجتماعی وجود دارد که باعث می‌شود، گاهی احساس تنهایی بکنی، آن هم وقتی می‌بینی یک نفره نمی‌توانی مقابل این جریان ایستادگی بکنی، چون هیچ کاری نمی‌توان برای این اتفاق انجام داد و هر چقدر هم فیلم موفقی ساخته باشی نمی‌توانی در مقابل این گستردگی فیلم‌های کمدی مقاومت کنی.
ما تا آخرین توان باید برای فیلم‌مان بجنگیم
بیرقی ادامه داد:در چنین اوضاعی در بهترین حالت فقط می‌توان امیدوار بود که فیلم بتواند با گذشت زمان خودش را نشان دهد و من در این زمان تنها جوابی که به خودم می‌دهم، همین است که ما تا آخرین توان باید برای آنچه ساختیم بجنگیم و شاید گذر زمان، درست ترین عامل برای عیارسنجی فیلم باشد.
در این باره باران کوثری هم با اشاره به اینکه از موضع یک بازیگر به چنین شرایطی نگاه می‌کند، افزود: این ماجرا به عنوان بازیگر می‌تواند از یک جایی دلسردکننده و مایوس کننده باشد. چون فکر می‌کنی در فیلم‌هایی بازی می‌کنی که دغدغه‌مند هستند اما بعد می‌بینی این فیلم‌ها تحت هر فشاری کمتر دیده می‌شوند و سالن و فضای کمتری برای تبلیغ دارند. با این حال به نظرم چیزی که همچنان ما را، یعنی چه بازیگر چه تهیه‌کنندگان اندکی که هنوز به این سینما پایبند هستند و چه کارگردان‌ها، امیدوار نگه می‌دارد، این است که مردم از این فیلم‌ها استقبال می‌کنند و با اینکه ممکن است در حد فیلم‌های «حمایت شده» دیده نشوند، اما مردم تا جایی که ممکن بوده همیشه از این فیلم‌ها حمایت کرده‌اند.
تحریم حوزه هنری بطور رسمی اعلام نشده است
او افزود: حوزه هنری یک روز قبل از آغاز اکران و با وجود اینکه فیلم را دیده بود، اعلام کرد آن را در سالن‌های خود نمایش نخواهد داد. این مسئله به طور رسمی هم اعلام نشده و فقط به دفتر پخش پیغام داده شد. ما هم هر چه تلاش کردیم با آن‌ها جلسه بگذاریم، موفق نشدیم و حتی نتوانستیم تلفنی صحبت کنیم. درواقع آن‌ها فقط یک پیغام دادند و بعد تمام 97 سالنی را که برای «عرق سرد» داشتند، از ما گرفتند و حتی چند روز بعد از اکران که پردیس «هویزه» مشهد به حوزه هنری واگذار شد، اولین کاری که کردند پایین آوردن فیلم «عرق سرد» بود.
به این ترتیب الان فقط ۴۰ سینما در کشور داریم و از آن طرف با تبلیغات تلویزیونی هم مسئله داشتیم که سابقه نشان داده تصویر «باران» (کوثری) را پخش نمی‌کنند و یکی از کارهای جدیدشان هم این است که می‌گویند تیزری را به ما بدهید که تصویر باران کوثری در آن نباشد، در حالی که نمی‌دانم وقتی نقش اصلی یک فیلم باران کوثری است چطور باید چنین کاری کرد؟! ضمن اینکه من هم زیر بار چنین سفارشی نمی‌روم تا تیزری را بدون بازیگر اصلی آماده کنم. براین اساس در آستانه اکران، ۲ ابزار مهمی را که می‌توانستند برای جذب مخاطب بیشتر کمک کنند از دست دادیم ولی مردم استقبال خوبی کردند و آمار روزانه رشد فروش را نشان می‌دهد.
بر سینما هر سازمان یا نهادی قدرت‌نمایی می‌کند
کوثری در این بخش درباره اینکه آیا تا به حال پیگیر شده چرا تلویزیون با پخش تصویرش مخالف است؟ گفت: از آنجایی که این موضوع برای من اهمیت نداشته و حتی اگر تلویزیون تمایلی به نشان دادن تصویر من داشته، من تمایلی نداشته‌ام، هیچ وقت پیگیری نکرده‌ام اما نکته مهم در این‌باره این است که اگر ما نمی‌توانیم با هم کار نکنیم چه ارتباطی به پخش تیزر تبلیغاتی یک فیلم دارد؟ چون با این کار حقی از من سلب نشده و نمی‌شود و این بازی بچه‌گانه‌ای است که حق تهیه‌کننده را سلب می‌کند. کلا شرایط طوری پیش می‌رود که فکر می‌کنم سینما مثل بچه‌ای است که پدر و مادرش یا نیستند یا زوری ندارند و هر سازمان و ارگان و نهادی بر آن قدرت‌نمایی می‌کند.
بیرقی در این بخش یادآور شد: دو سال قبل که فیلم «من» را اکران کردم، شرایط خیلی بهتری وجود داشت و تبلیغات متفاوت‌تری هم داشتیم، اما الان هیچکدام را در اختیار نداریم در حالی که «من» به لحاظ سلیقه مخاطب و جذب تماشاگر، فیلم خاص‌تری بود ولی استقبال خیلی خوبی از آن صورت گرفت. اما الان مردم به لحاظ اقتصادی خیلی در مضیقه هستند و سینما در اولویت زندگی شان نیست و این شرایط ما را هم سخت‌تر کرده است. هرچند در همین اوضاع هم حمایت تماشاگران را بزرگترین مزیت فیلم «عرق سرد» نسبت به دیگر فیلم‌هایی می‌دانم که روی پرده هستند.
طرحی که به مجلس داده شد
بیرقی در ادامه توضیح داد: درباره مجلس آخرین حرفی که به من گفته‌اند، این است که کمیسیون زنان در این باره طرحی را تقدیم مجلس کرده تا نخبگان زن بدون اذن همسر امکان خروج از کشور را داشته باشند و به نظرم آنچه در مجلس پیگیری می‌شود، اگر به اصلاح این قانون منجر شود برای من و تمام سازندگان «عرق سرد» کافی است.
این کارگردان جوان که پیش از این تجربه ساخت فیلم «من» را در کارنامه کاری خود دارد، به انگیزه خود از ساخت این فیلم اشاره کرد و گفت: سال۹۶، هشت زن ورزشکار برای شرکت در مسابقات بین‌المللی توسط همسران خود ممنوع‌الخروج شدند و من در «عرق سرد» تلاش کردم بدون اینکه وارد زندگی آن‌ها شوم، اتفاق‌ها و سرفصل‌های مشترک را مثل پروسه جدایی، دادگاه و راضی کردن همسر برای سفر به تصویر بکشم و بقیه را با عنصر خیال پردازی خودم روایت کنم. انچه در این اتفاق برای مهم شد، این بود که از این زن‌ها با وجود مطرح بودن اسم و رسم‌شان، هیچ کس نه حرفی می‌زد و نه کارشان پیگیری می‌شد و برایم عجیب بود وقتی با این‌ها این طور برخورد می‌شود چه بر سر آن‌هایی می‌آید که ناشناخته هستند و اصلا نمی‌دانیم که هستند.
باران کوثری: نمی‌خواستیم فیلم با یک موضوع ژورنالیستی،هیجانی شود
کوثری هم که علاوه بر فیلم‌هایی که برای بازی انتخاب کرده، همواره در برخی مسائل روز اجتماعی و سیاسی دغدغه‌ها و واکنش‌های خود را بروز داده است، در این باره اضافه کرد: نقشی که در «عرق سرد» داشتم جدا از فوق‌العاده بودن، به دغدغه‌های من هم خیلی نزدیک بود.
اما دوست دارم بگویم پروسه‌ای که ما بازیگران و نیز سهیل در این مسیر گذراندیم مسئولانه بود و با وسواس زیادی به موضوع نگاه می‌کردیم چون نمی‌خواستیم فیلم با یک موضوع ژورنالیستی، هیجانی شود و فقط یک تیتر جنجالی داشه باشد. خیلی تلاش کردیم درگیر جنجال‌ها نشویم و خودم هم سعی کردم به دور از شعارزدگی و به دور از قضاوت بازی کنم و اینکه در قالب مانیفست دادن نروم، چون تماشاگر هم راحت‌تر می‌تواند ارتباط برقرار کند؛ هرچند برخی سایت‌های که مواضعشان با من مشخص است نوشتند باران کوثری نقش عصیانگری را بازی کرده که مانیفست اجتماعی می‌دهد و حتی اگر این هم باشد، من پروایی ندارم که بگویم دوست دارم چنین نقشی را بازی کنم اما تمام تلاشم را کردم تا در فیلم به دور از این شعارها باشم.
باران کوثری و تاثیری که علاقه‌مند است «عرق سرد» بر زنان بگذارد
وی با اشاره به اینکه «ما حتی سراغ شخصیت‌های اصلی نرفتیم چون شُبهه نزدیک شدن به آن‌ها را ایجاد می‌کرد و اینکه انگار داستان زندگی یکی از آن‌ها روایت می‌شود» درباره دغدغه‌هایی که برایش مهم بوده و این نقش را به آن بهانه بازی کرده است و اینکه چقدر نتیجه آن را موثر می‌داند؟ گفت: واقعیت این است که من راه حل دادن را وظیفه سینما نمی‌دانم و فکر می‌کنم صرف بیان یک موضوع آن هم موضوعی با این حساسیت که تا به امروز درباره آن حرفی زده نشده کافی است تا بگوییم وظیفه اجتماعی خود را به نحو احسن انجام داده‌ایم، البته این فیلم فراتر هم می‌توانست، برود چون تاثیر آن بر نمایندگان مجلس فعلا مشخص است ولی در کنار این‌ها اگر فقط 100 زن پس از دیدن این فیلم، یادشان بماند موقع عقد کردن با گرفتن یک امضا می‌توانند اجازه خروج از کشور یا مواردی مشابه را داشته باشند، برای ما کافی است.
این گفت‌وگو با بحث درباره برچسب‌های فمنیسیتی به فیلم و اینکه زنان مخاطب اصلی فیلم هستند یا مردان ادامه پیدا کرد و باران کوثری با رد فمینیستی بودن فیلم تاکید کرد که اگر اینطور هم بود پروایی در ایفای چنین نقشی نداشت.
«عرق سرد» از حقوق اولیه یک انسان صحبت می‌کند
این بازیگر گفت: اگر حرف زدن درباره حقوق اولیه یک انسان اسمش فمینیست بودن است، هیچ ابایی ندارم که بگویم فمینیستم یا در یک فیلم فمینیستی بازی کردم، اما نکته اینجاست که «عرق سرد» درباره حقوق اولیه یک انسان صحبت می‌کند و این اصلا به معنای فمنیستی نیست. ضمن اینکه تماشاگران زیادی هم هستند که با شخصیت مرد داستان همذات پندری می‌کنند چون تلاش شده قضاوتی در این فیلم وجود نداشته باشد.
57244