امروز اول آبان ۹۷ است، اولین روز اجرای مرحله دوم طرح LEZ که به طرح کاهش معروف است. کلمه LEZ مخفف عبارت Low Emission Zone است که «محدوده کم‌آلاینده» یا «منطقه انتشار کم آلایندگی» معنا می‌شود.

از امروز پلاک کلیه خودرو‌هایی که وارد محدوده LEZ می‌شوند، به صورت مکانیزه توسط دوربین‌های نصب شده در معابر خوانده شده و اطلاعات آن‌ها به سرور‌های سیمفا (سامانه یکپارچه معاینه فنی) ارسال می‌شود. در صورتی که خودرو «معاینه فنی» نداشته باشد، اعمال قانون و جریمه توسط پلیس انجام می‌شود.

فاز ابتدایی طرح کاهش یا LEZ از سال ۹۴ در محدوده طرح ترافیک و زورج و فرد و تنها بین ساعات ۶/۵ صبح تا ۱۹ عصر و به استثنای روز‌های تعطیل اجرا شد و در ادامه فاز دوم با گسترش این طرح به همه مناطق شهر تهران، به شکل ۲۴ ساعته و در تمام روز‌ها از امروز آغاز شده است.

به منظور روشن شدن جزییات مرحله دوم طرح کاهش و تفاوت مراحل اول و دوم این طرح وحید حسینی -مشاور عالی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه بررسی، پایش و مقابله با آلودگی هوا و همچنین دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا با ایسنا گفت‌وگو کرد.

دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا ضمن اشاره به سابقه طراحی و اجرای «فاز اول» طرح کاهش، اظهار کرد: حدود پنج سال پیش که فعالیت‌های خود را روی طرح "کاهش" شروع و نسبت به دریافت مصوبات در این زمینه اقدام کردیم، آرزوهایمان برای اجرای طرح "کاهش" بزرگ بود و دنبال این بودیم که با اجرای طرح در یک منطقه از تهران، ورود خودرو‌های آلاینده به طور ۲۴ ساعته و طی همه روز‌های هفته ممنوع اعلام شود، مشابه طرح‌های کاهش که در سایر نقاط دنیا اجرا می‌شود.
فاز اول طرح کاهش؛ آغاز معاینه فنی خودور‌ها در محدوده ترافیک

وی ادامه داد: وقتی وارد مرحله وقتی وارد سیاستگذاری و مصوبه‌گیری در این زمینه شدیم؛ به مشکلات متعددی برخوردیم و متوجه شدیم که اجازه تقسیم بندی خودرو‌ها به لحاظ سطح آلایندگی داده نمی‌شود و ایده اولیه مبنی بر تقسیم‌بندی خودرو‌ها به گروه‌های سبز، زرد، آبی و قرمز کمرنگ شد، تا اینکه به معاینه فنی دست یافتیم.

مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست در حوزه آلودگی هوا با تاکید بر اینکه اجرای معاینه فنی در قالب طرح کاهش برای شروع، خوب بود، اما قطعا رضایت‌بخش نبود، گفت: باید دقت داشته باشیم که معاینه فنی برگه یا گواهینامه‌ای است که همه خودرو‌ها باید در «هر زمان و مکانی» داشته باشند و محدود کردن معاینه فنی، به یک منطقه کوچک از شهر و به ساعات محدود، درست نیست.
فاز اول طرح کاهش، مسیر اجرای قانون دهه ۵۰ را فراهم کرد

به گفته حسینی، با این وجود فراموش نکنیم که حُسن فاز اول طرح کاهش این بود که باعث شد؛ برای اولین بار در کشور «معاینه فنی» به شکل مکانیزه بررسی و اعمال جریمه برای خودرو‌های فاقد معاینه شروع شود که قدم مثبتی برای اجرای قانون معاینه فنی مصوب سال ۱۳۵۳ است، که اجرا نشده بود و پیش از آغاز اجرای طرح کاهش، کنترل معاینه فنی خودروها، تنها منوط به این بود که پلیس خودرو را به دلیل سرعت غیرمجاز، چراغ قرمز یا سایر تخلفات متوقف کند، که در این صورت امکان داشت که معاینه فنی نیز کنترل شود.

دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا تاکید کرد: اینکه معاینه فنی خودرو‌ها از طریق دوربین و به شکل مکانیزه کنترل شود؛ قطعا گام مثبتی است که در اثر اجرای طرح کاهش برداشته شده است. همین طرح موجب افزایش چشمگیر رانندگان به مراکز معاینه فنی شد. طی یک سال ۳۰۰ هزار خودرو از دریافت برگه معاینه فنی مردود و مجبور به رفع آلودگی شدند.
دو حقیقتی که باعث اجرای فاز دوم طرح کاهش شد

وی در ادامه با اشاره به اینکه با اجرای فاز اول طرح کاهش به یک حقیقت قابل تأمل دست یافتیم، تصریح کرد: در فاز ابتدایی طرح کاهش، تعدادی از خودرو‌ها خارج از ساعات اعلام شده (۶ و تیم صبح تا ۱۹ عصر) وارد محدوده طرح کاهش و زوج و فرد می‌شوند. همچنین در این فاز، خودرو‌های دیزلی اصلا مشمول بررسی معاینه فنی و بررسی آلایندگی نمی‌شوند، چون این خودرو‌ها یا اساسا در محدوده طرح کاهش تردد نمی‌کنند، یا بیشتر تردد آن‌ها در ساعات شب است و تردد تعداد زیادی از این دیزلی‌ها در طول روز ممنوع است.
تفاوت طرح کاهش در فاز اول و دوم

مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست در حوزه مقابله با آلودگی هوا اضافه کرد: برای همین هم در فاز دوم طرح کاهش، قانون معاینه فنی برای کل تهران، برای همه خودروها، به طور ۲۴ ساعته، هفت روز هفته و در ۳۶۵ روز سال اجرا می‌شود. قانونی که باید طی ۴۰ سال گذشته اجرا می‌شد و در حال حاضر شهرداری با موفقیتی که در فاز ابتدایی داشته، تصمیم گرفته که آن را گسترش دهد و نام مرحله دوم طرح کاهش بر آن گذاشته است.

به گفته حسینی، اتفاق مهم آن است که از امروز کلیه خودرو‌هایی که وارد تهران می‌شود و در این شهر تردد می‌کند؛ به لحاظ معاینه فنی کنترل می‌شود. این اقدام بسیار مهم و جدید است، چون در طرح کاهش، کلیه خودرو‌ها اعم از شخصی، عمومی، اتوبوس، کامیون، کامیونت، نخاله‌بر، زباله‌بر و ... باید معاینه فنی داشته باشند. از امروز همه خودرو‌ها اعم از دیزلی و سواری‌ها باید معاینه فنی داشته باشند و هر خودرویی که وارد تهران می‌شود، حتما باید برگه معاینه فنی را اخذ کرده باشد.

وی در مورد معاینه فنی خودرو‌های نو و شرایط این خودرو‌ها در فاز دوم طرح کاهش، گفت: خودرو‌های نو با عمر زیر چهار سال از معاینه فنی معاف هستند، اما امسال با اجرای طرح ترافیک جدید پیشنهادی برای دارندگان خودرو‌های نو از سوی شهرداری مطرح شد؛ مبنی بر اینکه اگر خودرو‌ها موفق به دریافت «برگه معاینه فنی برتر» به عنوان یک معاینه فنی سختگیرانه شوند؛ می‌توانند از تخفیف ۲۰ درصدی طرح ترافیک بهرمنده باشند.

دبیر کارگروه کاگروه ملی کاهش آلودگی هوا با بیان اینکه سعی می‌کنیم در قدم‌هایی بعدی طرح کاهش، سختگیری‌های بیشتری اعمال کنیم، در پاسخ به پرسشی در مورد تاثیر این طرح بر کاهش آلودگی هوای تهران اظهار کرد: تجربه دنیا نشان می‌دهد که طرح کاهش در درازمدت تاثیر مثبتی روی کاهش آلودگی هوا خواهد داشت و نمی‌توان ادعا کرد که این طرح در کوتاه‌مدت اثر ملموسی داشته باشد.
معاینه فنی؛ اصل پذیرفته‌شده دنیا

این استاد دانشگاه صنعتی شریف ضمن اشاره به ضرورت معاینه فنی خودرو‌ها گفت: به هیچ‌وجه نمی‌توانیم اجازه دهیم که خودرو‌ها بدون انجام آزمون معاینه فنی رها و آزاد در خیابان‌ها تردد کنند. هر خودرویی که در شهر تردد می‌کند، باید معاینه فنی داشته باشد که این یک اصل پذیرفته‌شده در دنیا است. برای مثال در کشور سوئیس در صورت پایان دوره معاینه فنی، پلیس اخطار کتبی برای دارنده خودرو صادر می‌کند و اگر طی ۱۵ روز معاینه فنی تمدید نشود، به محل ثبت‌شده آدرس خودرو مراجعه کرده و خودرو را فکّ پلاک می‌کند، بنابراین در این کشور در صورت عدم انجام معاینه فنی، اجازه تردد به خودرو داده نمی‌شود، چه برسد که جریمه شود.

وی در این زمینه ادامه داد: کشور‌هایی که موفق به حل مشکل آلودگی هوا شده‌اند، قطعا در اجرای قوانین کاهش آلودگی هوا و معاینه فنی سختگیرانه عمل کرده‌اند. در کشور ما نیز طی پنج سال گذشته، معاینه فنی از یک رهاشدگی مطلق خارج و در یک محدوده مکانی و زمانی مشخص (فاز اول طرح کاهش) اجرا شد و حالا انجام معاینه فنی برای همه خودروها، در کل شهر تهران و در طول شبانه‌روز (فاز دوم طرح کاهش) گسترده شده است و در ادامه باید قدم به قدم سختگیرانه‌تر شود.

دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوای در پایان اظهار کرد: سیاست‌هایی از جنس طرح کاهش، منابع آلاینده را به طور ناگهانی حذف نمی‌کند، اما در درازمدت باعث خروج خودرو‌های آلاینده از چرخه مصرف می‌شود. البته بحث مربوط به معاینه فنی طی دو تا سه سال به نتیجه می‌رسد، همان طور که نتایج بررسی آلودگی هوا نشان می‌دهد که طی سه سال اخیر معاینه فنی انجام‌شده در جریان فاز اول طرح کاهش درکنار اجرای مصوباتی مثل ممنوعیت پلاک‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری و نصب فیلتر دوده، اگرچه باعث بهبود کیفیت هوای تهران نشده، حداقل شرایط را ثابت نگه داشته است.

انتهای پیام