آبخیزداری علم مدیریت منابع آب، خاک و پوشش گیاهی یک آبخیز است به‌طوری‌که بهره‌برداری مدام از این منابع برآورده شود. حوضه آبخیز نیز عبارت است از محدوده‌ای که آب ناشی از باران و ذوب برف‌ها به یک آبراهه رودخانه سرازیر می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، انواع اقدامات آبخیزداری عبارتند از اقدامات بیولوژیک، اقدامات مکانیکی، اقدامات بیوسیستماتیک و اقدامات مدیریتی. اقدامات بیولوژیک شامل تقویت پوشش گیاهی از طریق نهال‌کاری، بذرکاری، کوپه‌کاری و... است. اقدامات مکانیکی نیز شامل اقداماتی مانند پخش سیلاب، بندهای رسوب گیر ملاتی، گابیونی و خشکه‌چین می‌شود.
اقداماتی مانند تراس بندی، بانکت‌بندی همراه با تقویت پوشش گیاهی از جمله اقدامات بیوسیستماتیک آبخیزداری است و اقدامات مدیریتی شامل حفاظت و قرق، کشاورزی حفاظتی و ... می‌شود.
همچنین بر اساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری حدود ۱۲۵ میلیون هکتار از حوضه‌های آبخیز در قلمرو فرسایش آبی و ۳۲ میلیون هکتار حوضه آبخیز بیابانی در قلمرو فرسایش بادی قرار دارد.
لازم به ذکر است که ۴۵۰ شهر و ۸۶۵۰ روستا و آبادی در کشور در معرض تهدید سیل قرار دارد و در ۲۰ سال اخیر بیش از ۳۵۰۰ سیل در کشور به وقوع پیوسته است که متوسط خسارت هر سیل ۴۰۰ میلیارد ریال بود. طبق ارزیابی‌های صورت گرفته از ۲۵ پروژه آبخیزداری و ۳۷ ایستگاه آبخوان‌داری حجم آب ذخیره شده سالیانه به‌طور متوسط ۵۳۰ مترمکعب در هکتار در آبخیزداری افزایش داشته است.
از دستاوردهای دیگر پروژه‌های آبخیزداری می‌توان به افزایش نفوذ سالیانه به‌طور متوسط ۱۰۰۰ متر مکعب آب در هکتار در آبخوان‌داری، کنترل فرسایش خاک سالیانه به‌طور متوسط به میزان ۹ تن در هکتار و بهبود فرصت‌های شغلی و معیشت آبخیزنشینان اشاره کرد.
همچنین بر اساس گزارش سازمان جنگل‌ها در سال ۹۷ با استفاده از ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبارات صندوق توسعه ملی، ۸ میلیون هکتار از حوضه‌های آبخیز با نگاهی جامع تحت پوشش عملیات آبخیزداری و آبخوان داری قرار گرفت و علاوه بر اقدامات مکانیکی و بیومکانیکی اقداماتی مانند احیای پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی، کنترل آفات جنگلی و مرتعی، تهیه نقشه‌های کاداستر، کنترل سیل و فرسایش، پیشگیری و مبارزه با حریق با تاکید بر توانمندسازی و مشارکت جوامع محلی در حوضه‌های آبخیز در دست اجراست.
انتهای پیام