عمل لقاح مصنوعی پلنگ ایرانی که قرار بود صبح امروز در مجموعه باغ وحش ارم تهران انجام شود به دلیل آماده نبودن شرایط بدنی پلنگ ماده نیمه‌کاره ماند و طی ۱۰ تا ۲۰ روز آینده بار دیگر تلاش برای انجام آن از سر گرفته خواهد شد.
ایمان معماریان دامپزشک و مدیر باغ وحش تهران پیش از آغاز این عمل توضیح داد: کاری که امروز انجام می‌دهیم امکان‌سنجی عمل لقاح مصنوعی است. دو پلنگ ایرانی در باغ وحش تهران داریم که یکی‌شان پلنگ نری است که سال گذشته از باغ وحش لیسبون پرتغال به ایران آورده شد. یک پلنگ ایرانی ماده هم در باغ وحش تهران داریم که متاسفانه حدود ۶ سال پیش یک دست خود را در تله شکارچی‌ها از دست داده اما از نظر ژنتیکی بسیار بسیار باارزش است و به همین دلیل تصمیم گرفتیم این کار را انجام دهیم.
وی افزود: این کار را با همکاری متخصصان آلمانی که در این زمینه بهترین‌ها هستند انجام می‌دهیم. در مرحله اول پلنگ نر را بیهوش کردیم که خوشبختانه هم میزان و هم کیفیت اسپرم مناسب بود. در مرحله بعدی پلنگ ماده را بیهوش می‌کنیم و اول به وسیله سونوگرافی تخمدان‌ها را چک می‌کنیم ببینیم چه اندازه آماده پذیرش اسپرم است. اگر آماده باشد با روش جدیدی تلقیح مصنوعی را انجام می‌دهیم. با این روش در دنیا قبلاً فقط یک بار موفقیت درباره پلنگ ایرانی اتفاق افتاده و روش جدیدی است که می‌خواهیم امتحانش کنیم و امیدواریم که موفق باشیم.
مدیر باغ وحش تهران تأکید کرد: اگر پلنگ ماده الان شرایط پذیرش را نداشته باشد باید هورمون درمانی شود تا به آمادگی لازم برسد. الان اسپرم‌های پلنگ نر را گرفته‌ایم و حتی می‌توانیم آن‌ها را فریز کرده و نگهداری کنیم. کاری که قبلاً هم انجام داده‌ایم و الان یک بانک اسپرم پلنگ ایرانی داریم که در نیتروژن مایع نگهداری می‌کنیم.
ایمکه لودرز، متخصص آلمانی عمل لقاح مصنوعی پلنگ‌ها نیز در این باره گفت: امروز هر دو حیوان را بررسی می‌کنیم. پلنگ نر را بررسی کردیم و اسپرمش را گرفتیم و نمونه بسیار خوبیهم گرفتیم. همکاران من نمونه را بررسی و شمارش می‌کنند. پلنگ ماده را هم بررسی کردیم. با توجه به اینکه تا کنون باردار نشده اگر امسال شرایط بارداری او را فراهم نکنیم ممکن است زمان را از دست بدهیم و برای همیشه دیر بشود. به این دلیل است که اینجا هستیم و لقاح مصنوعی را در دستور کار قرار داده‌ایم اگرچه اغلب اولویت ما نیست.
وی تأکید کرد: ما تعدادی از پلنگ‌های ایرانی را هم در باغ وحش‌های اروپایی داریم و این پلنگ نر هم از آنجا آمده اما به هر حال گاهی ممکن است پلنگ ماده و نر یکدیگر را نپسندند و جفتگیری نکنند و به همین دلیل است که به لقاح مصنوعی رو نیاوریم. این روش را در شیرها و گربه‌سانان دیگر هم استفاده می‌کنیم و البته اگرچه شانس موفقیت در این زمینه خیلی بالا نیست اما امیدواریم که فرزندان این عمل را به زودی ببینیم.
با این حال پس از بیهوشی و بررسی وضعیت پلنگ ماده متخصصان تصمیم گرفتند عمل لقاح را انجام نداده و به تعویق بیاندازند. دامپزشک و مدیر باغ وحش تهران در این باره توضیح داد: مهم‌ترین نکته این است که هر دو حیوان از نظر هورمون‌های تولید مثلی سالم هستند. گاسپار اسپرم خوبی تولید می‌کند و امروز کیجا را هم سونوگرافی کردیم و فولیکول‌های فعالی دارد ولی هنوز اندازه آن به حدی نیست که در اوج فحلی باشد و لقاح مصنوعی را انجام دهیم.
وی در مورد سرنوشت عمل لقاح توضیح داد: اکنون باید کمی صبر کنیم تا کیجا آماده‌تر شود، گاسپار را هم با هورمون تحریک می‌کنیم تا سطح تستسترونش افزایش پیدا کند و بعد هم جفتگیری طبیعی را امتحان می‌کنیم و پس از آن در ۱۰ تا ۲۰ روز آینده دوباره لقاح مصنوعی را امتحان می‌کنیم.
ایمکه لودرز نیز ضمن یادآوری اهمیت این عمل برای بررسی احتمال موفقیت عمل لقاح مصنوعی در یوزپلنگ‌ها که وضعیت بغرنج‌تری دارند گفت: در یوزها این موضوع پیچیده‌تر هم هست چرا که تولید مثل یوزها روند پیچیده‌تری دارد. در یوزها کیفیت اسپرم هم معمولاً کمتر است و احتمال موفقیت کم است اما در مورد آن‌ها چاره دیگری نداریم چون دیگر در طبیعت شرایط مناسبی ندارند .
وی یادآور شد: دلبر، یوزپلنگ ماده تحت حفاظت در پردیسان را یکی دو روز پیش بررسی کردیم. کوشکی که یوزپلنگ نر آن مجموعه است را نیز مطالعه کردیم. اندام تناسلی نر و ماده هر دو به خوبی کار می‌کند اما نمی‌دانیم چرا جفتگیری بین آن‌ها رخ نداده و بنابراین ناگزیریم لقاح مصنوعی را انجام دهیم. الان آن‌ها را به روش‌های هورمونی آماده می‌کنیم و ممکن است دو ماه و نیم طول بکشد تا شرایط برای عمل یوزها هم فراهم شود. بنابراین به احتمال زیاد در بهار شامل عمل لقاح یوزپلنگ‌ها خواهیم بود و امیدواریم که فرزندان آن‌ها را هم ۹۰ روز بعد از آن ببینیم.