سفر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به همسایه غربی(عراق) از جهات مختلفی قابل ارزیابی است.

نخست اینکه با توجه به برنامه تحریم همه جانبه آمریکای ترامپ علیه ایران، حضور رئیس جمهوری کشورمان در عراق و دیدار با مقامات بلندپایه این کشور می تواند نشانی از ناکامی سیاست تحریمی ترامپ باشد. به خصوص اینکه رئیس جمهوری آمریکا در صدد است صنعت انرژی و حوزه ارزی ایران را تحت فشار شدید قرار دهد. عراق از این منظر می تواند بستری برای تداوم صادارت نفت ایران و تبادل ارز باشد.

از سوی دیگر در منطقه هم شاهد بالاگرفتن تنش ها میان ایران و عربستان هستیم. این دو کشور در طیف مختلفی از موضوعات و مسائل خاورمیانه از لبنان، سوریه گرفته تا یمن و عراق درگیر هستند. بازی قدرت میان این دو کشور در منطقه بر مبنای بازی با حاصل جمع جبری صفر است. این بازی برعکس بازی برد- برد است. هر دو کشور برد خود را منوط به باخت دیگری می دانند. برای همین در تلاشند حوزه های نفوذ خودشان را در منطقه تا سر حد ممکن در ازای کاهش موقعیت دیگری ارتقا دهند. بی گمان عراق با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک جعرافیایی و جمعیتی پتانسیل بالایی برای هر دو قدرت جهت رسیدن به اهداف و آمال منطقه ای شان دارد. از این منظر حضور رسمی رئیس جمهوری ایران در بغداد که به دعوت دولت عراق صورت گرفته و به لحاظ قاعده و عرف دیپلماتیک شان و منزلت خاصی دارد؛ می تواند موقعیت ایران را در شرایط کنونی ارتقا دهد. به خصوص اینکه تمام تمرکز و اهداف دو کشور، همکاری های مشترک اقتصادی و تجاری است.

اهمیت سفر روحانی به بغداد زمانی عیان تر می شود که در ماه دسامبر سال گذشته میلادی شاهد حضور سر زده و غافلگیرانه ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به عراق بودیم. ترامپ در این سفر بی توجه به عرف دیپلماتیک نخست به پایگاه عین الاسد در شهر الانبار رفت.

ترامپ با حضور در این پایگاه و دیدار با فرماندهان نظامی حاضر در عراق، ماموریت جدید نظامی دولتش را از نزدیک با نیروهای خود در میان گذاشت. مطابق گزارشها، ماموریت جدید این نیروها، کنترل بحران سوریه از فضای عراق بود.

اقدام ترامپ به مذاق سیاسیون عراق خوش نیامد و جریان های سیاسی عراق یکصدا و همدل به انتقاد از رفتار غیر دیپلماتیک ترامپ پرداختند. از این جهت حضور رئیس جمهوری ایران در بغداد و دیدار با رئیس جمهوری و نخست وزیر عراق، نشان از عمق دوستی، گرمی روابط و از همه مهم تر احترام متقابل دو کشور به همدیگر است.

ایران و عراق ضمن داشتن اشتراکات فرهنگی و مذهبی از مرز مشترک طولانی نیز برخوردارند.این دو کشور حدود 1400 کیلومتر مرز مشترک دارند که بی تردید در صورت مدیریت و بهره برداری درست و هوشمندانه، ظرفیتی بزرگ در بحث صادرات و واردات است.

حجم تجارت دو کشور در حال حاضر ۱۲ میلیارد دلار است و دو کشور در صدد هستند حجم تجارت را در بلند مدت به ۲۰ میلیارد دلار برسانند. با توجه به برنامه تحریمی آمریکا، دولت ایران رویکرد مبادله با دینار عراق به جای دلار را در برنامه های مشترک اقتصادی اش با عراق در نظر دارد. امکان استفاده از دینار عراق می تواند تاثیر مستقیمی در مناطق اقتصادی استانهای مرزی به خصوص گسترش داد و ستد پایاپای گردد .

این مهم بایستی در سفر رئیس جمهور و تیم همراه اش در دستور کار قرار بگیرد. از سوی دیگر ایران ظرفیتی عظیم در حوزه صادرات برق دارد. این امر ضمن اینکه می تواند ایران را به هاب و مرکز صادارت برق به منطقه تبدیل کند؛ در نوع خود پتانسیل بالایی برای حوزه ارزآوری و وابستگی اقتصادی کشورهای منطقه به ایران ایجاد می کند.

بنا به گزارش های رسمی ایران بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ مگاوات برق به عراق، افغانستان و پاکستان صادر می کند و عراق بزرگترین وارد کننده برق از ایران است. ایران سالانه ۱۲۰ مگاوات برق از طریق سه خط انتقالی در بصره، دیاله و عماره به عراق صادر می کند. برآیند همه این واقعیت ها گویای ظرفیت تجاری و اقتصادی مشترک دو کشور است و پیش بینی می شود هر دو کشور با توجه به شرایط اقتصادی و محیط منطقه ای شان راغب به تعمیق این همکارهای اقتصادی هستند.