سفر وزیر امور خارجه کشورمان به نیویورک پس از لغو معافیت نفتی از سوی آمریکا و قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست تروریستی، با حواشی بسیاری مواجه شد. برخی در داخل کشور شائبه مذاکره با آمریکا را مطرح کردند و برخی دیگر بر طبل جنگ کوبیدند. ظریف در سفر اخیر خود بحث تبادل زندانیان را مطرح کرد. این پیشنهاد در حالی مطرح می شود که حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی آمریکا را تهدید به بستن تنگه هرمز کرده بود. آنهایی که در داخل کشور اصرار بر جنگ دارند می گویند تنگه هرمز باید بسته شود و آنهایی که اصرار بر صلح دارند می گویند مذاکره باید شود. در اینباره با فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید...
پس از اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران، وزیر خارجه کشورمان به همراه سفیر تازه نفس ایران در سازمان ملل راهی نیویورک شد. با توجه به سبقه دیپلماتیک اقای تخت روانچی و تنش میان ایران و آمریکا، ایا می توان گفت مذاکره ای در پیش است؟ به این معنا که ایران چراغ سبزی برای مذاکره نشان داده است.
اعزام آقای تخت روانچی به عنوان مذاکره گری که قبلا امتحان خودش را داده است، در صورتی که منظور رفع مشکلاتی باشد که اکنون ایران با آن رو به رو است می تواند البته مفید است. احتمالا چینن تفکری هم در ذهن کسانی که او را به سازمان ملل اعزام کرده اند وجود داشته است.
آقای ظریف در مصاحبه با شبکه های آمریکایی، ضمن اینکه به روشنی تمایل به مذاکره را ابراز نکرد، عنوان کرده از جانب انها پیشنهاد هایی شده است. به نظرم با صحبت از مبادله زندانیان راه را باز گذاشته است، کما اینکه این زندانیان در هر دو طرف با محکومیت های سنگین تر از عرف مواجه هستند. این کار خودش به تنهایی می تواند راهگشایی برای مذاکره باشد. به هر حال بین ایران و امریکا شرایط بسیار حاد است. امریکایی ها حلقه محاصره را همانطور که قبلا گفته بودند تنگ تر کرده اند . تبعاتی که از جانب آنها به ما رسیده است موجب کاهش ارزش پول ایران ، توقف نسبی صادارات و خصوصا نفت شده است، این تبعات معلوم نیست چه مسیری را طی خواهد کرد و در نهایت به کجا خواهد رسید؟
کسانی که از لحاظ ثروت و امکانات بی نیاز هستند تفاوتی در گذشته و حال احساس نمی کنند. اما این وضعیت به مردم فشار می آورد و این فشار ها ناشی از خودخواهی سیاستمداران در هر دو طرف است.
کسانی که راه حل مذاکره را پیشنهاد می کنند یا حداقل به دنبال آن می روند نشان می دهند که به فکر آسایش مردم و بقای مملکت هستند. به نظر من برای حل این وضعیت مذاکره بهترین راه حل است.
اما آنهایی که مخالف مذاکره هستند و مدعی هستند که مذاکره با آمریکا خطای استراتژیک است اما پشت پرده با آمریکا هم صحبت می کنند، نشان از دو گانگی در داخل کشورمان است.
اقای ظریف در این سفر مانند همیشه با مصاحبه ها و اقدامات خود ترمزی در مقابل اقدامات تهدید آمیز کشید که شاید بتواند به غیر از جنگ راه حل دیگری را برای ایران بگشاید. اما منتقدین به اقدامات او در جهت تخریب او گام بر میدارند در حالی که ظریف به دنیا می گوید که ما مردمان جنگ طلبی نیستیم.
نظر شما در رابطه با بستن تنگه هرمز چیست؟ اگر مذاکره ای صورت نگیرد، بستن تنگه بهترین گزینه است یا بدترین یا اخرین گزینه؟
من پیش خودم سوالی دارم که آیا ما بزرگترین سلاح اتمی یا هیدروژنی داریم؟ یا هرچیزی که بتواند از پس بزرگترین قدرت نظامی جهان برآید، که فقط بودجه نظامی آن چند برابر بیش از کل درامد نفت ایران در شرایط ازادی و متعارف و بدون تحریم است؟ آیا ما این قدرت بازدارندگی را داریم؟ من نمی دانم اصرار بر کوبیدن طبل جنگ نابرابر چه ارزشی دارد؟ خصوصا اینکه امریکا هرگز وارد آن نوع جنگی که مورد تمایل ما باشد نخواهد شد؛ یعنی تن دادن به محاصره نفراتش و نبرد تن به تن، یعنی تصورات جنگ کلاسیک مانند تجربیات جنگ صدام حسین، انها به ان صورت رفتار نخواهند کرد. زیرا آنها از پیش هدفشان را اعلام کرده اند و قصدشان ضربه زدن و تضعیف بنیه ایران است. ایرانی ضعیف که نتواند کاری به امور آمریکا و منطقه داشته باشد. درنهایت به نظر من تقابل ویرانگر نظامی تنها یک "شعار" مانند خودکشی در اخرین لحظه، باز هم می تواندنوعی شعار باشد.
از چه جهت خودکشی محسوب می شود؟
در نظر بگیرید آن طرف تنگه عمان پایگاه های نظامی امریکا وجود دارد. در خود خلیج فارس تشکیلات نظامی و ناو هواپیمابر آمریکا حضور دارد. اینها به کنار، ایران از هرطرف محاصره پایگاه های نظامی آمریکا است، از شرق؛ افغانستان و پاکستان. از شمال؛ اذربایجان و... از غرب؛ در ترکیه، عراق و در جنوب هم؛ کویت ،عربستان، بحرین، امارات و عمان ، ما کاملا در محاصره هستیم ! نمی دانم ما چه طور با این وضعیت تنگه را می توانیم ببندیم؟ البته من استراتژیست نظامی نیستم و نمی دانم که تنگه را چه طور می خواهند ببندند؟ ولی اگربسته شود و نیروهای مقابل نتوانند در مدت کوتاهی بازش کنند ساکت نخواهند نشست و ضرباتی به ایران وارد می کنند که ممکن است از بستن تنگه پشیمان شویم! ایران می تواند دوبی و ابوظبی را موشک باران کند و با خاک یکسان کند اما با چه دستاوردی؟ این بزرگترین جشن برای امریکا خواهد بود که کشورهای خلیج فارس به یکدیگر اسیب بزنند با این نیت که با خیال راحت باقی مانده های درامد نفتی آنها را صرف مشارکت در بازسازی این کشورها کند و بر ثروت خودش بیفزاید. به این معنا که این منطقه را به یغما ببرند.
پس با این توضیحات نتیجه گیری شما این است که مذاکره تنها راه حل موجود است؟
مذاکره تنها راه حل بدون جنگ و آسیب است. کما اینکه مذاکره تنها فایده ندارد، مذاکره باید با هدف بستن راهی باشد که موجب گشودن راه تحریم ها شده است. یعنی حمایت از راه حل مسئله فلسطین مورد نظر کشورهای عربی و کنفرانس اسلامی.