حجت الاسلام علی ذوعلم با اشاره به موضوع " نظام آموزشی و گام دوم انقلاب " گفت: از میان کلیدواژه‌های گام دوم انقلاب، چند کلید واژه مرتبط با تعلیم و تربیت است. کلیدواژه نخست، "جوانان" است که پایه‌های ارزشی و نگرشی آنها در آموزش و پرورش نهاده می‌شود.
وی افزود: جوانان چگونه باید تربیت شوند که بتوانند در گام دوم انقلاب نقش آفرینی کنند و رسالت عظیم خود را در تمدن سازی ایفا کنند؟ باید جایگاه‌ها، مسئولیت‌ها و تصمیم گیری‌ها را به جوانان بسپاریم تا آنها بتوانند وارد میدان شوند. معتقدم باید هرچه بیشتر موانع را برطرف و آیین نامه‌ها و قواعد را اصلاح کرد تا جوانان وارد این مسیر شوند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و رئیس ستاد پیگیری گام دوم انقلاب اسلامی به سه مرحله‌ای که باید در گام دوم انقلاب طی کنیم اشاره کرد و گفت: خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی این سه گام هستند که نقش آموزش و پرورش در هرسه گام مهم است. باید بررسی کرد موانع در راه جامعه پردازی چیست و آیا مدیریت کلان در جهت ایفای این نقش به آموزش و پرورش کمک می‌کند؟.
ذوعلم با بیان اینکه کلیدواژه دیگر، "سبک زندگی ایرانی اسلامی" است گفت: رهبری تاکید فرمودند باید در ۴۰ سال دوم انقلاب به این امر بپردازیم که نقش آموزش و پرورش و نقش جوانان در آن مهم است و باید طوری نظام آموزشی را بازطراحی کنیم که نوجوانان بخصوص در دوره متوسطه خودشان هم نقشی برای حرکت به سمت سبک زندگی ایرانی اسلامی داشته باشند.
بازطراحی برنامه درسی و تربیتی در دوره اول ابتدایی و دوره دوم متوسطه
وی ادامه داد: اجرای کامل برنامه درسی به همین سمت می‌رود و از رسالت‌هایی است که سازمان پژوهش برای خود تعریف کرده است. طرح بوم نیز در همین راستا اجرا شد تا متناسب با هرکلاس درس محتوای خاصی تنظیم شود. البته طرح بوم در ابتدای راه است و باید غنی سازی شود و به یک تعریف مشترک در همه مدارس برسیم. باید به یک بازطراحی عمیق در هر چهار دوره ابتدایی تا متوسطه بپردازیم. در این میان بازطراحی دوره اول ابتدایی و دوره دوم متوسطه باید همزمان شروع شده و بیشتر مورد توجه قرار بگیرند. روشهای تدریس، رویکردهای ما و سایر موارد در این بازطراحی باید لحاظ شوند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به کنکور به عنوان آفت و مانعی بزرگ در این مسیر گفت: این بازطراحی می‌تواند کنکور را نیز تحت الشعاع خودش قرار بدهد و در نهایت کمک کند تا دانش آموزان هویتی عمیق پیدا کرده و خودشان را عنصری موثر در تمدن سازی دانسته و بتوانند نقش ایفا کنند. اگر بتوانیم رویکرد و نگاه حاکم امروز به کتاب درسی که فقط نکات کنکوری در آن مهم است را تعدیل کنیم و فرهنگ خانواده‌ها و مدارس در این زمینه اصلاح شود گام خوبی برداشته ایم.
از حذف انتگرال از کتاب ریاضی دفاع می‌کنم
وی افزود: قطعا بازطراحی برنامه درسی و تربیتی در دوره متوسطه دوم می تواند در دستور کار قرار بگیرد. باید فهم مشترکی در این باره شکل بگیرد.فراتر از سازمان ما نهادهای بالاتر چون شورای عالی آموزش و پرورش و انقلاب فرهنگی هستند که موارد و طرح ها را تصویب می کنند. کل سیستم مدیریتی کشور نیز همینطور. اخیرا بحث حذف انتگرال از کتاب ریاضی مطرح شد. اینکه انتگرال بخش مهمی از ریاضی است کاملا درست است، اما آیا همه مباحث ریاضی باید در دوره متوسطه مطرح شود؟ همه مقدمات بار دانشی دانشگاه را ما باید برعهده بگیریم؟ این کار در دوره بنده انجام نشده بود اما از حیث کارشناسی از آن دفاع و حمایت کردم.
ذوعلم با بیان اینکه اگر بخواهیم همه مقدمات بار دانشی دانشگاه را بر دوش آموزش و پرورش بگذاریم یک مانع برای پرداختن به مهارت های دیگر گذاشته‌ایم اظهار کرد: در واقع دیگر انتگرال در کنکور هم نباید مطرح شود. از زمان تصویب برنامه درسی ملی از ۱۱ حوزه یادگیری ما چهارحوزه یادگیری جدید افزوده‌ایم که سبک زندگی از این جمله است.
علاوه بر انتگرال مباحث دیگری هم حذف شده‌اند
وی درباره گلایه رهبری در دیدار با معلمان مبنی بر عملیاتی شدن کمتر از ۱۰ درصدسند تحول بنیادین گفت: زیرنظام برنامه درسی تقریبا اجرا و وارد فرایند همسوسازی شده است. علاوه بر انتگرال مباحث دیگری هم از کتب درسی حذف شده‌اند. باید این ها کنار بروند تا جا برای مهارت و سبک زندگی باز بشود، حرکت هایی شروع شده و سازمان می‌تواند بازطراحی دوره دوم را تا ۱۴۰۰ انجام دهد.
وی افزود: سهم حوزه‌های تربیت تغییر و برخی عناوین عوض می‌شوند که البته به میزان همکاری و صرف زمان شورای عالی برای تصویب طرح ها نیز بستگی دارد. شاید قوانین جدیدی برای مدرسه نیاز باشد. به مجموعه قواعدی نیاز داریم که شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش و مجلس باید همراه شوند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: اگر نتوانیم برنامه‌ها را پژوهش محور کنیم خود به خود برنامه‌های دیگر با چالش مواجه می‌شوند. محدودیت ساختاری از چالش‌های فعلی ماست. اگر قرار باشد معاونت‌ها ادغام شوند یکی از موارد مطرح شده ادغام معاونت پژوهشی است که ما را دچار چالش می‌کند.
وی با بیان اینکه به ثبات و مرجعیت علمی فرهنگی در راس آموزش و پرورش نیاز داریم اظهار کرد: وزیر معتقد است مسائلی زیر پوست آموزش و پرورش است که باید به آنها توجه کرد و تنها حرکت بوروکراتیک نمی‌تواند پاسخگو باشد.
ذوعلم با اشاره به نقش جوانان گفت: آموزش و پرورش باید حمایت کننده و توانمند کننده جوانان باشد. زمینه فراهم است و اگر زیرساخت‌های مورد نیاز برای ثبات مدیریت نیز فراهم باشد می‌توان کارهای خوبی انجام داد. به عنوان مثال اگر رئیس دانشگاهی بخواهد تغییر کند باید شورای عالی انقلاب فرهنگی اجازه بدهد اما آیا تغییر مدیرکل آموزش و پرورش استان‌ها این گونه است؟ اگر چنین مجوزی وجود داشته باشد فشارهای منطقه‌ای، جناحی و سیاسی کارساز نمی‌شود؟. چند سال قبل هم پیشنهادی مطرح شد که برای انتخاب وزرا هم استمزاجی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیاز باشد.
وی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان در قالب کارگروهی با حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف ذیربط امر بازطراحی را انجام داد؟ گفت: در صدد همگرایی و مشارکت هستیم که در مرحله تصویب با چالش مواجه نشویم. این تجربه را در برنامه درسی ملی داشتیم و امیدواریم همین تجربه مورد استفاده قرار بگیرد.
ذوعلم با بیان اینکه ورودی دانشگاه از آموزش و پرورش است گفت: آموزش و پرورش هم مصرف کننده محصولات دانشگاه است. با چرخه‌ای مواجهیم که باید یک همسویی وجود داشته باشد. از دانشگاه‌ها دو گونه می‌توان استفاده کرد؛ نخست عرضه مسائل به دانشگاه است که انجام می‌شود و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با دانشگاه‌ها در ارتباط است. گونه دوم این است که نهاد دانشگاه به عنوان قوه عاقله نظام باید به مسائل آموزش و پرورش توجه کند و دانشکده‌های علوم تربیتی باید به آموزش و پرورش توجه جدی‌تری داشته و حتی خودشان هم از آموزش و پرورش مطالبه داشته باشند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: تا وقتی آموزش و پرورش مسئله اول کشور تلقی نشود کار به خوبی پیش نمی‌رود.
حجت الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز گفت: فرایند آماده کردن شخص برای ورود به عرصه‌های اجتماعی باید در آموزش و پرورش طی شود.
وی افزود: باید بدرستی وضعیت موجود شناسایی و شرایط آینده ترسیم و یک بازآرایی داشته باشیم. ما مخاطب بیانیه گام دوم را مجموعه جوانان می‌بینیم که در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه حضور دارند. از جمله لوازم مورد نیاز برداشتن گام دوم، سند تحول بنیادین، سند جامع علمی و موضوعات مرتبط با فرهنگ و تربیت در مقوله وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی است که وجود دارد و در دسترس است.
رستمی در پاسخ به اینکه آیا دانشگاه‌ها به وظایف خود در قبال آموزش و پرورش عمل کرده‌اند گفت: نه آموزش و پرورش جدی مسائلش را عرضه می‌کند و نه دانشگاه ورود جدی داشته است. آموزش و پرورش به دلایل مختلف یک بار مسئولیت بزرگی بر دوش دارد و مشکلات ساختاری و بودجه‌ای بخش بزرگی از توان آنها را معطوف خودش می‌کند.
وی ادامه داد: تا مسئله به دانشگاه عرضه نشود، دانشگاه هم ورود نمی‌کند چون تولیت بر عهده آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش نیروی انسانی‌اش را انتخاب می‌کند و مهارت‌های لازم را به آنها منتقل می‌کند. توجه به مسائل مختلف این دانشگاه‌ها بسیار حائز اهمیت است. دانشکده‌های علوم انسانی در کنار گام‌های بزرگی که برای پیشرفت علم داشته‌اند ظرفیتشان کامل در خدمت نیست و مسئله محوری در اولویت پژوهش‌های دانشگاهی نیست. باید مسئله محوری در دانشگاه‌ها جدی‌تر بشود.
وی درباره برخی پیشنهادات مبنی بر یکی شدن وزرای علوم و آموزش و پرورش گفت: این نگاه کلانتر است. هنوز موضوع جزئی‌تر چون جداشدن علوم پزشکی از وزارت علوم محل بحث است و اینکه آیا باید وزارت علوم تولیت علوم پزشکی را بپذیرد یا خیر مورد وفاق نیست تا چه برسد به این دو وزارتخانه با این حجم بزرگ از مسئولیت ها. فکر می‌کنم کشور حتی فراتر از ادغام دو وزارتخانه، نیاز به قوه چهارمی به نام قوه فرهنگ دارد.
رستمی افزود: یک مسئله تاسف بار مهدکودک ها هستند که به بهزیستی سپرده شده و کار آنها نگه‌داری کودک تلقی می‌شود و نه تربیت کودک و وزارت علوم و آموزش و پرورش بر آن نظارت ندارند.
رستمی در برنامه تلویزیونی پرسشگر اضافه کرد: البته تاسیس شورای انقلاب فرهنگی برای همین هماهنگی ها ایجاد شده اما هنوز نتوانسته پاسخگوی نیاز موجود در همه ابعاد باشد.
انتهای پیام