محسن حاجی میرزایی با اشاره به روند آموزش در سال تحصیلی گذشته در بستر فضای مجازی در پی تعطیلی مدارس به علت شیوع کرونا اظهار کرد: تشکیلات بزرگی هستیم و با توجه به نگرانی خانواده‌ها دوران مشکلی را پشت سر گذاشتیم. این کار هم برای معلمان و دانش‌آموزان و هم برای خانواده‌ها ناشناخته بود.
وی افزود: البته این فضای ناشناخته در کنار نگرانی ها و اضطراب‌هایی که تحمیل کرد، چیزهای بسیاری نیز به ما آموخت، توانمندی‌های بسیاری ایجاد و نظام آموزشی را از یک آزمون مهم و تأثیرگذار با موفقیت بیرون آورد. البته این گفته به این معنا نیست که آموزش در سال کرونا دقیقاً با همان کیفیت آموزش حضوری حاصل شد، با این حال اجازه ندادیم آموزش تعطیل و این تشکیلات گسترده دچار آسیب شود. ما ارتباطات را برقرار و کار را گسترش دادیم.
وزیر آموزش‌وپرورش درباره دستاوردهای سال تحصیلی کرونایی گفت: سال‌ها بود که دعوت شده بودیم به سمت آموزش‌های الکترونیک حرکت کنیم، اما توفیق بسیاری کسب در این زمینه نشده بود که این حادثه به‌یک‌باره ما را وارد یک محیط جدید کرد و ترس از تکنولوژی‌های نو و کار کردن با ابزارهای جدید را از همه گرفت. معلمان به‌تدریج توانمند شدند و دانش‌آموزان نیز آموختند که سهم بیشتری در آموزش خودشان ایفا کنند.
حاجی میرزایی ادامه داد: همچنین خانواده‌ها به شکل گسترده‌ای با نظام تعلیم و تربیت مرتبط شدند که برقراری این پیوند میان خانه و مدرسه نیز از آرزوهای دیرینه ما بود. بسیاری از والدین به دستیار معلمان تبدیل شدند و با هدایت معلم، امر آموزش را به‌ویژه در دوره ابتدایی پیش بردند.
وی با اشاره به اینکه البته برخی دانش‌آموزان ابزار لازم برای دسترسی به شبکه شاد نداشتند گفت: اخیرا خطایی در فضای رسانه‌ای رخ داد و رسانه ای آمار عدم دسترسی به اینترنت را برابر با آمار ترک تحصیلی ها فرض کرده بود که صحیح نبود و ما هیچ کسی را از گردونه آموزش خارج نکردیم، بلکه شیوه‌های آموزش دیگری را برای افراد به تناسب شرایط شان درنظر گرفتیم.
وزیر آموزش‌وپرورش افزود: همه پژوهش‌ها در دنیا پیرامون آموزش در دوران کرونا، یک نقطه اشتراک داشت که بازماندگی از تحصیل بود. با اطمینان می‌توانم بگویم که آمار بازماندگان از تحصیل ما در ایام کرونا متفاوت از گذشته نبود. ما در نیمه سال تحصیلی گذشته، بررسی هایی را در سطح ۶۰۰ هزار دانش‌آموز انجام دادیم و گروهی را بسیج کردیم. آنها به‌صورت تصادفی با مدارس ارتباط برقرار و دانش‌آموز و معلم را ارزیابی کردند. ارزیابی ها نشان داد که از هر هزار دانش‌آموز، سه نفر ادامه تحصیل نداده بودند که سه‌دهم درصد می شود و آن نگرانی که به‌صورت گسترده درباره ترک تحصیل وجود داشت را منتفی کرد.
عدم ثبت نام ۴۰ هزار دانش‌آموز پایه اول در سال گذشته
وی با بیان اینکه سال گذشته ۴۰ هزار دانش‌آموز پایه اول داشتیم که در مدرسه ثبت‌نام نکردند گفت: برخی خانواده ترجیح دادند فرزندشان را به علت نگرانی که داشتند ثبت‌نام نکنند که امیدواریم امسال آنها هم ثبت‌نام کنند. ما مراقبت زیادی داشتیم و با حدود ۸۰ هزار مدیر مدرسه از طریق شبکه شاد به‌طور مستقیم صحبت کردیم و از آنها خواستیم که همه توجهشان به دانش‌آموزان باشد و گفتیم هر دانش آموزی که ثبت‌نام کرده نباید از آموزش دور باشد. باید دقیقاً رصد کرد که هرکدام چه طور آموزش می‌بینند. حتی در بسیاری مناطق روستایی و کم‌جمعیت، آموزش حضوری بود و اجازه ندادیم بازماندگی از تحصیل گسترده اتفاق بیفتد.
تدارک برنامه‌های جبرانی در تابستان و ابتدای سال تحصیلی آتی
حاجی میرزایی در پاسخ به پرسشی درباره تمهیدات وزارت آموزش‌وپرورش برای جبران عقب‌ماندگی تحصیلی بازماندگان از تحصیل گفت: بر اساس بررسی‌های آماری ما در سال‌های گذشته حدود ۱۴۰ هزار نفر بازمانده از تحصیل داریم. برای آنها بررسی‌های متعددی انجام و در راستای شناسایی آنها حرکت کرده‌ایم. مشخص شده تقریبا دو درصد افرادی که بازمانده از تحصیل شدند در جایی سکونت دارند که آموزش ارائه نمی‌شود، اما عمده آنها به دلیل بیماری، معلولیت، مشکلات اقتصادی و... ادامه تحصیل نمی دهند.
وزیر آموزش‌وپرورش ادامه داد: کارگروهی متشکل از دستگاه‌های ذی‌ربط برای شناسایی، حمایت و اقدام برای آموزش بازماندگان تشکیل شده و هرسال تعدادی را به مدرسه بازمی‌گردانیم. نکته دیگر اینکه سال تحصیلی گذشته با یک افت تحصیلی هم روبه‌رو بوده‌ایم که برای جبران عقب‌ماندگی‌ها برنامه‌ریزی کرده‌ایم. بخشی تحت عنوان «تدریس برتر» را در شبکه شاد پیش‌بینی کردیم که در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. برنامه‌هایی برای تابستان و شروع سال تحصیلی در این زمینه پیش‌بینی‌شده است.
حاجی میرزایی با تاکید بر اینکه در این میان، معلمان کاری کارستان کردند اظهار کرد: معلمان، امتحان و آزمون موفقی را در بحران کرونا پشت سر گذاشتند و از آنها قدردانی می‌کنم. عیار آدم‌ها در چنین شرایطی آشکار می‌شود. آنها نشان دادند تا چه حد مسئولیت‌پذیر و آگاه هستند.
سنجش سلامت ۱.۵ میلیون کلاس اولی و ۶۰۰ هزار کودک پیش‌دبستانی
وی درباره روند ثبت‌نام دانش‌آموزان برای سال تحصیلی پیش رو و همچنین سنجش سلامت نوآموزان بدو ورود به دبستان نیز گفت: یک و نیم میلیون دانش‌آموز ورودی به کلاس اول ابتدایی داریم، پیش‌بینی‌شده است که این‌ها در بیش از ۲۵۰۰ پایگاه با ۲۰ هزار نیروی انسانی موردسنجش وضعیت جسمانی و اختلالات یادگیری قرار بگیرند. مجموعه معاینات اگر به‌صورت شخصی انجام می‌شد هزینه و وقت زیادی دربر داشت، اما اکنون همه با همدیگر سنجیده می‌شود. سنجش سلامت، امکان مداخلات بهنگام را میسر و به خانواده‌ها و سیستم تعلیم و تربیت کمک مؤثری می‌کند.
وزیر آموزش‌وپرورش افزود: سال گذشته ۹۸.۸ درصد خانواده‌ها، فرزندان خود را برای سنجش به پایگاه‌ها بردند. امسال ۶۰۰ هزار نوآموز پیش‌دبستانی را هم به طرح اضافه کرده‌ایم، زیرا معتقدیم این اختلالات هرچه زودتر شناسایی شود امکان مداخله سریع زودتر فراهم می‌شود.
حاجی میرزایی با بیان اینکه نوبت‌گیری برای شرکت در سنجش سلامت، الکترونیکی است اظهار کر د: هر نیم ساعت به یک نفر نوبت داده می‌شود. ساعات و تعداد پایگاه‌ها را افزایش داده‌ایم تا تست ها با آرامش انجام شوند.
ثبت نام دانش‌آموزان در مدارس، غیرحضوری و الکترونیکی است
وی ادامه داد: ثبت نام میان پایه ها به صورت خودکار انجام می شود، مگر آنکه دانش‌آموز بخواهد مدرسه‌اش را تغییر دهد. بنابراین مسئله اصلی ثبت نام مربوط به سه پایه ورودی اول، هفتم و دهم است که از طریق سایت انجام می‌شود. سامانه‌های آموزش و پرورش یکپارچه شده‌اند و یک سامانه مخصوص دانش‌آموز داریم که تمام فعالیت‌های آموزشی او از ابتدای تحصیل تا کلاس دوازدهم در این سامانه ذخیره و قابل استفاده خواهد بود. ممکن است سامانه با این ابعاد و گستردگی کار، با مشکلاتی هم روبه‌رو باشد اما به‌تدریج در حال رفع شدن است.
وضعیت بازگشایی مدارس در سال تحصیلی پیش رو
وزیر آموزش‌وپرورش درباره وضعیت بازگشایی مدارس در سال تحصیلی پیش رو با توجه به سیر نوسانی بیماری کرونا نیز توضیح داد و در این باره اظهار کرد: در اجلاس یونسکو تاکید بر بازگشایی مدارس بود، زیرا وقتی بچه‌ها از مدرسه دور می‌شوند آسیب‌های آموزشی، روانی، اجتماعی، عاطفی بر آنها وارد می‌شود. اصل بر برگزاری حضوری مدارس است؛ به هر طریقی که بشود. یکی از پیش‌نیازهای این امر، واکسیناسیون معلمان است.
حاجی میرزایی افزود: اگر در مهر ۱۴۰۰ ما با وضعیتی روبه‌رو شدیم که ایمنی جمعی ایجاد شده باشد، حضوری دانش‌آموزان مخاطره نداشته باشد و مسئولان بهداشت تأیید کند، آموزش را حضوری برگزار می‌کنیم. همچنین اگر اگر تاکید بر افزایش فاصله اجتماعی در کلاس‌ها باشد و بگویند باید تعداد دانش‌آموزان در مدرسه محدود باشد، برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم که چگونه دانش‌آموزان بین روزهای مختلف توزیع شوند. سلامت دانش‌آموزان برایمان در اولویت است و تحت هیچ شرایطی اجازه نمی‌دهیم سلامت آنها به مخاطره بیفتد.
وی با اشاره به اینکه مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد بازگشایی یا عدم بازگشایی مدارس تأثیر قابل‌توجهی در شیوع کرونا نداشته است گفت: با این حال ما از سیاست‌های ستاد ملی کرونا و مقامات وزارت بهداشت تبعیت می‌کنیم، هرچند تأکید و علاقه ما برگزاری حضوری مدارس است؛ ولو ساعات محدود و مثلا یک روز در هر هفته باشد.
مشمولین دریافت واکسن
وزیر آموزش‌وپرورش درباره مشمولین دریافت واکسن گفت: معلمان، کادر مدارس، مشاوران، مربیان تربیتی و در مجموع حدود ۹۲۰ هزار نفر در ارتباط با مدرسه و دانش آموزان هستند. این‌ها طبق هماهنگی با وزارت بهداشت قرار است در مرداد واکسینه شوند. اکنون در همین شرایط وزارت بهداشت تا ۵۰۰ هزار دز واکسن را تزریق کرده و اگر واکسن موجود باشد که حتما همینطور است، می‌توانند به‌سرعت در همان مرداد به همه معلمان واکسن زده و دز دوم را هم ماه بعد تزریق کنند.
حاجی میرزایی افزود: اکنون کد ملی تمام معلمان را از ما خواسته‌اند که آماده شده و در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌دهیم. حتی اگر در آن زمان، واکسن در دسترس، محدود بود پیش بینی های لازم را انجام و اولویت‌ها و پایه‌های تحصیلی را هم برای دریافت واکسن مشخص کرده‌ایم که پایه‌های ابتدایی و فنی و حرفه‌ای از این جمله‌اند.
وی درباره واکسیناسیون رانندگان سرویس مدارس گفت: سرویس مدارس هنوز شکل نگرفته است. باید ثبت‌نام‌ها تمام و مسیر دانش آموزان مشخص شود. درباره سرویس مدارس باید در شهریورماه تصمیم‌گیری کنیم اما قول آن را هم گرفته‌ایم و این کار با اطمینان انجام خواهد شد. آنها هم قبل از شروع سال تحصیلی حتماً واکسینه می شوند.
کتاب درسی به میزان کافی چاپ شده و از طریق مدرسه توزیع می‌شود
وزیر آموزش‌وپرورش در بخش دیگری از سخنانش، به وضعیت چاپ و توزیع کتب درسی اشاره کرد و گفت: چندسال است کتاب از طریق مدرسه توزیع می‌شود و ثبت‌نام آن، الکترونیکی است.سالانه ۱۴۵ میلیون جلد کتاب درسی را توزیع می‌کنیم. همه کسانی که ثبت‌نام می‌کنند قبل از شروع سال تحصیلی کتاب در اختیارشان قرار می‌گیرد. کتاب به میزان کافی چاپ شده و در دسترس قرار می‌گیرد. یک مشکل ممکن است در پی تغییر مدرسه و رشته و غیره رخ دهد که اختلالات معدود و محدودی را در سال گذشته ایجاد کرده بود که اگر خانواده ها و مدارس دقت کنند این مشکل هم ایجاد نمی‌شود.
حاجی میرزایی افزود: امسال با کمک، کاغذ را به قیمت ارز دولتی تهیه کردیم. اما سهم جوهر، مرکب، حمل‌ونقل، چاپ، نیروی انسانی و غیره را هم باید درنظر گرفت؛ بنابراین کتب درسی ۲۵ درصد افزایش قیمت داشت.
وی درباره اجرای سند تحول بنیادین وزارت آموزش‌وپرورش نیز گفت: گزارشی که به بنده داده‌اند شامل این بود که شش زیرنظام فرایند اجرایی شدن سند را مدیریت کند که تدوین، تصویب، ابلاغ و برنامه پنج‌ساله بر اساس آنها تهیه و برش‌های یک‌ساله داده شده که مدارس طبق آن عمل می‌کنند. اهداف دوره‌های تحصیلی هم تولید، تصویب و ابلاغ شده است. برخی کتب نو نگاشت مانند کاروفناوری متناسب با ادبیات سند تولید شده است. ما طور دیگری به سند نگاه کردیم. به بنده گزارش داده‌اند که ۳۰ درصد سند اجرا شده است. معتقدم وقتی می‌توان از سند صحبت کرد که معلمان باکیفیتی داشته باشیم.
رتبه‌بندی معلمان در انتظار تصویب نهایی در صحن علنی مجلس
وزیر آموزش‌وپرورش افزود: به وزارت آموزش و پرورش که آمدم، در یک نوبت، رتبه‌بندی اجرا و از محل امتیازات فصل ۱۰ قانون مدیریت خدمات کشوری استفاده شده بود. ما هم از همین ظرفیت استفاده و یک نوبت دیگر حقوق ها را افزایش دادیم، اما امتیازات فصل ۱۰ در اسفند ۹۸ به همه کارکنان دولت به‌طور یکسان تعلق گرفت و عملاً رتبه‌بندی را منتفی کرد که در نهایت ما لایجه رتبه‌بندی را برای ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی معلمان تدوین کردیم که در دولت تصویب و به مجلس رفت.
حاجی میرزایی افزود: رتبه‌بندی معلمان یک فوق العاده متمایزی برای افزایش توانمندی معلمان و ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت است. در شرایط قبلی اگر کسی فوق دیپلم تا دکترا بود بر حسب مدرک تحصیلی، حقوقش متفاوت بود اما در این طرح کسانی که لیسانس دارند، همه‌شان یکسان نیستند، یکی توانمندی بیشتری دارد، زحمت بیشتری می‌کشد و تحرک و پویایی علمی دارد و به همین علت در رتبه بالاتری قرار می گیرد. مانند آنچه در دانشگاهها در جریان است.
وی با بیان اینکه خوشبختانه دولت لایحه مذکور را به‌طور ویژه و خارج از نوبت تصویب کرد، در مجلس هم کلیات آن تصویب شد و برای شور دوم به کمیسیون رفت اظهار کرد: طی دو هفته گذشته، هر هفته کمیسیون آموزش جلساتی برگزار کرده و بررسی آن روز گذشته به اتمام رسیده و تا ۱۰ روز روی سامانه قرار می‌گیرد تا نظرات نمایندگان ارائه شده و سپس در دستور تصویب نهایی صحن مجلس قرار بگیرد. البته هرزمان که تصویب شود اعمال آن را از اول فروردین تأمین منابع و پیش‌بینی کرده‌ایم.
وزیر آموزش‌وپرورش در پاسخ به اینکه آیا معلمان غیردولتی از مزایای رتبه بندی برخوردار می شوند؟ گفت: رتبه بندی برای کارکنان دولت است. نظام پرداخت مدارس غیر دولتی تابع قاعده دیگری است. مشخص است که هرمعلم مدرسه غیردولتی حقوقش چقدر باشد و قراردادش باید برچه مبنایی تنظیم شود. این قرارداد باید در سامانه مربوط، ثبت شود. ما در سال گذشته مقررات مربوط به معلمان غیردولتی را بهبود داده‌ایم. درباره بازنشستگان هم پیش‌بینی شده که بازنشسته‌ها باید حقوقشان با افراد شاغل همسان سازی شود و دریافتی شان نسبتی از حقوق شاغلان باشد. رتبه‌بندی برایشان موضوعیت ندارد اما چون در دریافتی شان با شاغلام، فاصله میفتد، باید به حقوق شاغلان نزدیک شوند که در لایحه ای دیده شده است.
سرانجام اعمال فوق‌العاده ویژه برای معلمان
حاجی میرزایی درباره اعمال فوق العاده ویژه برای معلمان گفت: فوق العاده فصل دهم تا سقف ۵۰ درصد برای همه استفاده شد. فوق العاده ویژه را تا سقف ۲۱ درصد برخی استفاده می‌کنند. در آموزش‌وپرورش هم برخی استفاده می‌کنند و برای برخی کمتر است که اخیراً هماهنگی شد همه از آن ۲۱ درصد استفاده کنند. پیشنهاداتی در دست بررسی است که اگر منابع تأمین شود این فوق العاده برای همه کارکنان ۴۰ یا ۵۰ درصد افزایش یابد که منوط به تامین اعتبار است.
وی با بیان اینکه ما سال گذشته ۱۱۰ هزار ردیف استخدامی گرفتیم و در چند نوبت حقوق معلمان را افزایش دادیم گفت: هرچند تورم تحت تأثیر قرار دادیم اما در مقایسه با زمانی که شروع کردیم قابل توجه است. نمی‌گویم این اقدامات حقوق‌ها را بسیار جهش داده، اما با متوسط حقوق کارکنان دولت هماهنگ کرده است. تمام تلاش ما تأمین معیشت و رفع دغدغه آنهاست.
وزیر آموزش‌وپرورش درباره شهریه‌های نجومی برخی مدارس غیردولتی مانند ۲۵ و ۳۹ میلیون تومان نیز عنوان کرد: درباره مدارس دولتی که با قاطعیت می‌توان گفت هیچ مدرسه‌ای حق ندارد خانواده را ناچار به پرداخت شهریه کند که تخلف است و اگر گزارش و مشاهده شود برخورد می‌کنیم. سرانه مدارس دولتی ناچیز و قابل ذکر نیست و مستمر و منظم هم پرداخت نمی شود. خانواده‌ها ممکن است داوطلب کمک شوند که جدای از اجبار کردن آنهاست.
حاجی میرزایی افزود: اما درباره مدارس غیردولتی شهریه‌های مصوب را از طریق سامانه‌ها اعلام می‌کنیم و به اطلاع خانواده می‌رسانیم. البته برخی مدارس علاوه بر شهریه مصوب برنامه‌هایی دارند که ما بر آنها هم نظارت و اشراف داریم اما با موافقت خانواده است و اگر خانواده پذیرفت هزینه‌اش را می‌پردازد. سال گذشته در یکی از معروف‌ترین مداس تهران به علت تخلف، ناظر مقیم در مرحله ثبت‌نام‌ها مستقر کردیم. هر استانی شورای نظارت دارد و تقریباً هرماهه تخلف مدارس را بررسی و برای آنها حکم صادر می کند که به تذکر، استرداد پول و یا لغو مجوز منجر می‌شود.
به گفته وی، کنکور را به عنوان شاخص قابل قبول نمی‌شناسم اما باز هم، برخلاف تصور، سهم مدارس غیردولتی در قبولی کنکور با توجه به نسبت دانش آموزانشان در مقایسه با مدارس دولتی، بیشتر نیست.
تبیین تغییرات کنکوری از سال ۱۴۰۲
وزیر آموزش‌وپرورش درباره تغییرات و مصوبات کنکوری اخیر که از سال ۱۴۰۲ اجرا می‌شود نیز گفت: بر اساس مصوبات جدید، کنکور به آزمون‌های تخصصی منحصر شده و آزمون‌های عمومی کنار گذاشته می شود. کنکور کاری به آزمون‌های عمومی ندارد. سهم کنکور ۴۰ درصد و سهم سوابق تحصیلی ۶۰ درصد می شود که همان امتحانات نهایی پایه دوازدهم است. ماهیت سؤالات تستی این است که یادآوری و سرعت انتقال را می‌سنجد اما عمق یادگیری و استناج را نمی‌تواند بسنجد، اما در امتحانات نهایی یک ماه امتحان تشریحی مبتنی بر اهداف دوره‌های تحصیلی سنجش می‌شود.
حاجی میرزایی افزود: وزن امتحانات نهایی افزایش یافته و به آرامش بیشتر دانش آموزان کمک می‌کند. کنکور دو نوبت در سال برگزار می‌شود و نتایجش تا دوسال قابل استفاده است و می توان در پذیرش دانشگاه از آن بهره جست. آن سوداگری‌های موسسات کنکوری دیگر میدانی ندارد. کنکور وارد دروس عمومی نمی‌شود و سهم آزمون تخصصی هم ۴۰ درصد است و مؤسسات باید به سمت عمیق کردن یادگیری بروند تا آموزش مهارت‌های تست زنی.
وی که در برنامه نگاه یک حضور یافته بود گفت: آموزش‌وپرورش دستگاهی بزرگ با مسائل متعدد است. دشواری کار در این عرصه فراوان است. از همکاران عزیزم در دستگاه عظیم تعلیم و تربیت صمیمانه قدردانی می‌کنیم. اگر توفیقی حاصل می‌شود به مدد الهی و نیروهای گمنامی است که تلاش و آبروداری می‌کنند و مسئولیت پذیرفته‌اند. دغدغه همکاران ما دغدغه منزلت، معیشت و افزایش قابلیت‌هاست که جزو اولویت‌ها است و تمام تلاش ما بهبود شرایط همکاران است. هیچ تحول پایداری در کشور اتفاق نخواهد افتاد مگر از مسیر آموزش‌وپرورش. آموزش و پرورش اساسی‌ترین رکن تمدن سازی و ساختن ایرانی باشکوه است.
انتهای پیام