تجارت حیوانات خانگی فرصتی در اختیار سودجویان قرار داده است تا با توله‌کشی، خرید و فروش حیوانات خانگی این تجارت سیاه را رونق دهند. به همین دلیل، در سال‌های اخیر خرید و فروش توله‌های حیواناتی چون سگ، گربه و… بازار زیاد شده است. بخشی از این تجارت هم از طریق فضای مجازی انجام می‌شود و سودجویانی با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین، اقدام به توله‌کشی یا خرید و فروش توله‌های خانگی می‌کردند. از آنجایی که پلتفرم «دیوار» خود را ملزم به رعایت حقوق حیوانات می‌داند و در سال‌های اخیر بر روی موضوع محیط‌زیست با حساسیت‌های بسیاری تمرکز کرده، به تازگی تلاش کرده است در راستای مخالفت با کالاانگاری حیوانات، راهکارهایی ارائه کند تا از خرید و فروش حیوانات سگ و گربه و حیوانات وحشی در این پلتفرم جلوگیری کند و سودجویان، این سایت را به حیاط خلوت خود تبدیل نکنند. یکی از جدیدترین اقدامات «دیوار» در این راستا، ممنوعیت خرید و فروش سگ و گربه از طریق این پلتفرم است.
ممنوعیت خرید و فروش سگ و گربه در «دیوار»
سایت دیوار از فروردین امسال به طور رسمی مانع انتشار آگهی‌های خرید و فروش توله زیر دو سال شده است. همچنین از نخستین روزهای تیر ماه سال جاری خرید و فروش سگ و گربه در این پلتفرم ممنوع شد. این پلتفرم، فیلد قیمت برای آگهی حیوانات خانگی را حذف کرده و تنها اجازه واگذاری آنها را می‌دهد.
دیوار در همین راستا در صفحات ثبت آگهی سگ و گربه پیامی با این مضمون اضافه کرده است که کاربران با هدف فروش آگهی ثبت نکنند و فقط در صورت واگذاری، آگهی‌شان را به ثبت برسانند. همچنین جملاتی برای افزایش انگیزه کاربران برای واگذاری حیوانات در صفحات آگهی سگ و گربه دیده می‌شود؛ جملاتی مانند «حیوان کالا نیست؛ بهتر است به جای خرید حیوانات خانگی، سرپرستی آنها را به عهده بگیرید»/ «خرید و فروش حیوانات وحشی، سگ و گربه در دیوار ممنوع است»/ «آگهی‌های فروش گونه‌های ممنوع حیات‌وحش را به دیوار گزارش کنید.» هنگام ثبت آگهی واگذاری، نوشتن توضیحاتی در پایین آگهی‌ها نیز الزامی شده و همچنین محدودیت‌هایی بر روی آگهی‌های خدمات جفتگیری سگ و گربه اعمال شده‌است.
واگذاری توله زیر دو ماه ممنوع
با توجه به قیمت بالای توله سگهای تزئینی یا گربه‌های نژاددار، گاه برخی افراد که ممکن است صلاحیت لازم را هم نداشته باشند در مراکز غیرمجاز و در شرایط غیر بهداشتی، اقدام به توله‌کشی از این حیوانات می‌کنند؛ تجارتی سیاه که در غیاب نظارت صحیح، حقوق حیوانات را سلب می‌کند. مراکز نگهداری غیر بهداشتی، تغذیه نامناسب مادر و توله‌کشی‌های مداوم که جان سگ را به خطر می‌اندازد و جداسازی سریع توله‌ها از مادر، افسردگی مادر و در بسیاری از موارد، مرگ توله‌ها را به دنبال دارد. در همین راستا پلتفرم «دیوار» به منظور جلوگیری از انجام توله‌کشی و جداکردن توله‌های کوچک از مادر و فروش آنها، به طور کلی برای سگ و گربه زیر دو ماه اجازه درج هیچگونه آگهی حتی به صورت واگذاری را در این سایت نمی‌دهد.
حقوق حیوانات در ایران از نگاه کارشناسان
درباره حفاظت از حقوق حیوانات در ایران با یک دامپزشک و همچنین یکی از فعالان محیط زیست به گفت‌وگو نشستیم.
* «علی مشیری»، دامپزشک، با انتقاد از نبود نظارت بر بحث حیوانات خانگی، گفت: «به هرحال واقعیت این است که افرادی در جامعه، خواستار نگهداری از حیوانات خانگی هستند و باید این موضوع به رسمیت شناخته شود. وقتی صورت مسئله پاک شود و هیچ نظارتی هم وجود نداشته باشد یک تجارت سیاه به صورت زیرزمینی شکل می‌گیرد و مافیاها پررنگ‌تر می‌شوند.»
وی افزود: «مافیاهای متعددی در این حوزه وجود دارند که برایشان تنها بحث سودآوری مهم است و بدون توجه به اخلاقیات، دائم به توله‌کشی می‌پردازند حتی اگر جان مادر بر اثر زایمان های متعدد و متوالی به خطر بیفتد. در نبود نظارت و نادیده گرفتن حقوق حیوانات، زیر پوست شهر مسائلی شکل می‌گیرد که بسیار دردناک است.»
وی با اشاره به لزوم به رسمیت شناختن واقعیتی به نام حیوانات خانگی، خواستار فرهنگ‌سازی در این زمینه شد و گفت: «باید این موضوع را به مردم آموزش داد که توله‌های ۴۰-۵۰ روزه را نخرند و اصولا به سمت واگذاری بروند تا چرخه بی‌رحم خرید و فروش متوقف شود.»
* حمیدرضا میرزاده، فعال محیط‌زیست نیز در این خصوص گفت: «در زمینه حیوانات خانگی، با چند موضوع مواجهیم. علاقه مردم نسبت به نگهداری حیوانات و توجه به آنها بیشتر شده و صنعتی را در دنیا شکل داده است که این صنعت، فارغ از بخش غذا و وسایل مورد نیاز حیوانات خانگی، موضوعی را هم با عنوان کالا انگاری حیوانات مطرح کرده است. این موضوع که یک موجود زنده به عنوان کالا خرید و فروش می‌شود جای بحث دارد.»
وی ادامه داد: «اما از طرف دیگر اتفاق دیگری هم افتاده و برخی نژادها و گونه‌ها که از نظر شکل ظاهری، رفتارها و.. بیشتر مورد پسند آدم‌ها هستند واجد ارزش اقتصادی زیادی شده‌اند. در نتیجه پدیده توله‌کشی‌های غیرقانونی شکل گرفته‌است و برخی، شروع به تولید این نژادهای خاص کرده‌اند؛ در حالی که این موضوع، کاملا با رفاه حیوانات در تناقض است. این افراد حیوانات را ماشین تکثیر می‌بییند و با سوء‌استفاده، آنها را به فروش می‌رسانند.»
میرزاده یادآور شد: «در بسیاری از کشورها غیر از حیواناتی که استفاده خاص از آنها دارند مثل سگ های زنده‌یاب یا سگهای نگهبان، شاهد ضابطه‌مند بودن این حوزه هستیم و چیزی به نام خرید و فروش پت وجود ندارد، همین موضوع جلوی تجارتی که به صورت زیرزمینی و غیرقانونی صورت گرفته و مخالف با شئون رفاه حیوانات است را می گیرد. در کشور ما هم بین گروه‌های حامی حیوانات، این مساله مورد توجه قرار گرفته که اتفاق خوبی است. در گذشته این خرید و فروش در پلتفرم دیوار نیز اتفاق می‌افتاد و برخی هم در این خرید و فروش شرکت می‌کردند. هرچند این کار غیرقانونی نبود، ولی بسیار خوشحالم که این موضوع جای خود را به واگذاری داده است. با توجه به اینکه دیوار یک پلتفرم بسیار گسترده و تاثیرگذار در جامعه است، به تدریج به جای خرید و فروش، موضوع سرپرستی و واگذاری مطرح شد که اتفاق خیلی خوبی است. مهم است که به حیوانات خانگی به چشم کالاهای زینتی نگاه نشود.»