برنامه‌های جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز بیانگر این است که دولت در پی آن برآمده که با مداخله در بازار آزاد، نرخ ارز را به ثبات برساند. در چند روز اخیر تلاطم در بازار ارز بسیار زیاد بود و دلار در بازار آزاد تا ۴۵ هزار تومان هم بالا کشید. حالا مدیریت جدید بانک مرکزی دوباره وارد عرصه شده و این بار با به رسمیت شناختن بازار آزاد در نقش بازارساز ظاهر شده است.
گفتنی است دیروز، دلار توافقی از معاملات بازار متشکل حذف شد و حالا، صرافی‌ها باید نرخ بازار متشکل را که در محدوده بازار آزاد تعیین می شود، مبنای فروش ارز قرار دهند.
تاثیر برنامه‌های بانک مرکزی بر نرخ دلار
کارشناس مسائل اقتصادی درباره تاثیر برنامه‌های جدید بانک مرکزی بر بازار ارز گفت: از آنجا که نرخ تعادلی دلار پایین‌تر از اعدادی است که در بازار آزاد اعلام می‌شود، بر این اساس چنانچه بانک مرکزی با اقتدار تصمیمات خود را عملی کند قطعا توانایی این را دارد که دلار را به نرخ تعادلی نزدیک کند.
وحید شقاقی شهری با اشاره به تصمیمات جدید بانک مرکزی بیان کرد: بانک مرکزی تلاش دارد کالاهای اساسی را با میانگین نرخ نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تامین کند و در هفته‌های آینده هم بازار مبادله ارزی را راه‌اندازی کند که اگر این بازار مبادله‌ای به نحوی باشد که به بازار آزاد نزدیک باشد و بتواند عملا عطش تقاضای ارزی را از بازار آزاد بگیرد، اثرات مثبتی در بازار ارز خواهد گذاشت.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه بازار مبادله‌ای در مدیریت تقاضا موثر خواهد بود، افزود: ما در دوره‌های گذشته هم چنین تجربه‌ای را داشته‌ایم چنانچه در دور اول تحریم‌ها مازاد نیازهای ارزی کشور به بازار مبادله‌ای هدایت می شد.
شقاقی شهری ادامه داد: البته در کنار ساماندهی بازار نیما و بازار مبادله‌ای، بحث مدیریت انتظارات بسیار مهم است. در کنار آن مبارزه با قاچاق و اقتصاد غیررسمی باید به‌طور سختگیرانه دنبال شود. چون بخش مهمی از منابع ارزی کشور به دلیل واردات غیررسمی از کشور خارج می‌شود. همچنین، بحث خروج سرمایه هم باید تحت نظارت قرار گیرد. این عوامل در کنار هم می‌تواند به بانک مرکزی کمک کند که در اجرای تصمیمات خود موفقیت خوبی کسب کند.
دلار به کانال ۳۰ هزار تومان برمی‌گردد؟
کارشناس مسائل اقتصادی در مورد نرخ واقعی دلار هم گفت: بیایید سال ۱۳۸۰ را در نظر بگیریم. در این سال قیمت دلار حدود ۹۰۰ تومان بود. اگر میانگین تورم ۲۰ سال اخیر که حدود ۲۰ درصد و تورم شرکای ایران حدود زیر ۳ درصد بوده، را هم در نظر بگیریم، عددی که از مابه‌التفاوت تورم داخل و خارج و دلار ۹۰۰ تومانی سال ۸۰ به دست می‌آید، نرخ تعادلی دلار است که بین ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان است. این در حالی است که حتی سال ۱۴۰۱ را هم لحاظ کنیم.
شقاقی شهری ادامه داد: بنابراین، عددهای بالاتر از این به‌ویژه کانال ۴۰ هزار تومان به بالا بیشتر انحرافی است و امکان کاهش آن وجود دارد.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه بانک مرکزی ابزارهای خوبی برای کاهش و کنترل قیمت دلار دارد، بیان کرد: به واقع، امکان برگشت دلار به کانال ۳۰ هزار وجود دارد و اگر نتواند این کار را بکند حداقل می‌تواند جلوی افزایش بیشتر آن را بگیرد، منتها همه اینها به توانایی‌های بانک مرکزی و موفقیت در راه‌اندازی بازار مبادله‌ای و تسهیل و سهولت در سامانه نیما، همچنین مدیریت انتظارات و کنترل خروج سرمایه از کشور و جلوگیری از قاچاق کالا بستگی دارد.
ورود بانک مرکزی به بازار آزاد گام مثبتی است
محمدرضا فرزین دیروز در فضای مجازی نوشت که بانک مرکزی از این پس به بازار آزاد ورود خواهد کرد و نرخ‌ساز خواهد شد. کارشناس حوزه اقتصاد در مورد تصمیم دولت برای ورود به بازار معادلات آزاد و نرخ‌سازی گفت: قطع به یقین ورود دولت به بازار آزاد می‌تواند در ثبات ارزی بسیار موثر باشد.
شقاقی شهری با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی بانک مرکزی باید حتما به بازار آزاد ورود کند، افزود: نباید از بازار آزاد غافل شد چون وجود دارد و بر سایر دارایی‌ها و قیمت کالاها و خدمات و هیجانات در اقتصاد کشور اثرگذار است، بنابراین نباید فرافکنی کرد که بازار آزاد وجود ندارد، بلکه باید آن را به رسمیت شناخت.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه پذیرش بازار آزاد یک موضوع مثبت و رو به جلو است، گفت: باید تلاش کرد که این بازار را ساماندهی کرد. برای همین بانک مرکزی باید ورود کند و با مداخله کارآمد و مدیریت انتظارات در این بازار جلوی التهاب را بگیرد.
شقاقی شهری همچنین بیان کرد: الان که قرار است یک نظام سه نرخی یعنی نرخ نیما، نرخ بازار آزاد و نرخ بازار مبادله‌ای در حوزه ارز داشته باشیم، بانک مرکزی باید تلاش کند به تدریج این ۳ نرخ به هم نزدیک شوند و جلوی فاصله گرفتن این ۳ نرخ از هم را بگیرد چون هر چقدر این ۳ نرخ از هم فاصله بگیرند عملا بحث رانت و اتلاف منابع و خروج منابع از کشور بیشتر خواهد شد. برای همین باید تلاش شود این ۳ نرخ به هم نزدیک‌تر شوند تا جلوی التهاب بازار گرفته شود.