مقامات امریکایی طی ماه‌های اخیر تلاش دارند دیپلماسی پنهان و پیام‌رسانی غیرعلنی به ایران را جایگزینی برای دیپلماسی از طریق گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و امریکا در وین کنند و همزمان این ادعا را مطرح نمایند که چشم امیدی به نتیجه مذاکرات ندارند.
در همین راستا جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ‌سفید روز جمعه مدعی شده دولت جو بایدن انتظار پیشرفت را در مذاکرات برجام در آینده نزدیک ندارد. این مقام کاخ‌سفید در ادامه گفته است بایدن «درخصوص نیازهای امنیتی ما برای جلوگیری از دستیابی ایران به توانمندی سلاح هسته‌ای کاملاً جدی است.» وی مدعی شده است: «رئیسجمهور همواره گفته است روش دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را ترجیح می‌دهد. لازم است اطمینان حاصل کنیم در صورتی که شرایط ایجاب کند، منابع، توانمندی‌ها و آمادگی لازم را برای رسیدن به این هدف از طریق روش‌های دیگر داریم.»
دو ایده تکراری و شکست خورده
این کلی‌گویی در حالی انجام شده است که کالبدشکافی اهداف غربی‌ها توسط یک نشریه انگلیسی نشان می‌دهد آنها تنها دو ایده تکراری و شکست خورده را برای جایگزین کردن پرونده احیای توافق مدنظر دارند. «توافق موقت» و «ادامه کارزار شکست خورده فشارحداکثری» دو ایده تکراری است که فایننشال‌تایمز معتقد است مقامات غربی آن را در سر می‌پرورانند و تنها مسیرهای پیش‌روی کشورهای غربی هستند. این نشریه توافق موقت را در حالی مطرح می‌کند که به معنای محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای در برابر کاهش محدود تحریم‌ها است و پیش از این نیز در سال‌های بعد از شروع مذاکرات احیای برجام، این مسأله بارها محل گمانه‌زنی شده است. این نشریه در ضمن گزارشی با اشاره به شرایط فعلی و توضیح چرایی انجام یک توافق موقت می‌نویسد: «تحلیلگران می‌گویند چنین رویکردی (رویکرد فعلی) دوام ندارد و با خطر اشتباه محاسباتی یک طرف که ممکن است منجر به تشدید شرایط شود، روبه‌رو است. دیپلمات‌ها و تحلیلگران می‌گویند یک گزینه می‌تواند تلاش برای یک توافق موقت باشد که در برابر تسهیل محدود تحریم‌ها، سقفی برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران در نظر می‌گیرد.» به گزارش فارس، فایننشال‌تایمز سپس به نقل از یک مقام غربی که نامی از او نبرده است، اشاره کرد: «اکنون به نوعی توافق دیگر که قابل حصول باشد تمایل وجود دارد. اگر هیچ کاری نکنیم، ایران به غنی‌سازی ۹۰ درصدی اورانیوم نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود و خطر سوءتفاهم و بدترشدن اوضاع به صورت واقعی وجود دارد.»
واهمه از قدرت غنی‌سازی ایران
نگرانی غربی‌ها از احتمال افزایش غنی‌سازی ایران و ارتقای آن به غنی‌سازی ۹۰ درصد در حالی است که این کشورها با عدم انجام تعهدات خود در توافق ۲۰۱۵ شرایطی را رقم زده‌اند تا ایران بتواند از حق قانونی خود در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تا هر میزان که خود صلاح بداند، استفاده کند. ابرازعلاقه برخی مقامات غربی برای توافق موقت نیز در همین چهارچوب است تا آنها ضمن آسوده‌خاطر شدن در قبال ادعاهای خود در خصوص توانایی‌های هسته‌ای ایران که از آن با عنوان وضعیت در آستانه هسته‌ای نام می‌برند، تحریم‌های مهم را حفظ نمایند و همواره از آن به‌عنوان ابزاری در سیاست خارجی خود استفاده کنند.
ایده توافق موقت اما دارای اشکالات عدیده بوده و نمی‌تواند منافع ایران را تأمین کند. غربی‌ها که در تنگ کردن حلقه محاصره اقتصادی ایران ناتوان مانده‌اند و بارها از شکست سیاست فشار اقتصادی به ایران سخن گفته‌اند، سعی دارند ناتوانی نظام تحریم‌ها را به‌عنوان امتیاز به تهران فروخته و برای بازسازی و ترمیم نظام تحریم‌ها زمان بخرند؛ ضمن آنکه در چنین شرایطی پدیده «اجتماعی شدن مذاکرات» که ایران توانسته در یک‌ونیم سال گذشته آن را کمرنگ کند، بار دیگر رقم خواهد خورد و به‌عنوان اهرم فشاری روانی در دست دشمنان قرار خواهد گرفت. جلوگیری از پیشرفت روزافزون برنامه هسته‌ای ایران، بازسازی چهره شکست خورده سیاست‌های فشار حداکثری دولت بایدن و ترامپ و همچنین دور کردن ایران از راهبرد خنثی‌سازی تحریم‌ها، می‌تواند از معایب دیگر توافق موقت باشد که در سال‌های اخیر هیچ‌گاه مورد استقبال ایران قرار نگرفته است. با این حال علی واعظ، از کارشناسان اندیشکده موسوم به گروه بحران نیز گفته است: «در شرایط فعلی تصور حتی دستیابی به یک توافق محدود هم سخت است.» اما مقامات غربی به خوبی می‌دانند که مسیری جز گفت‌وگو و احترام به خواسته‌های تهران ندارند.
نگرانی از نابودی برجام
روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز در بخش پایانی گزارش خود به نقل از یک مقام ارشد اروپایی که بازهم نامی از او برده نشده است، می‌نویسد: «هیچ‌کس نمی‌خواهد برجام به این شکل نابود شود.» این مقام اروپایی که نسبت به ماجرای احتمالی قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست موسوم به تروریستی و تأثیر آن بر مذاکرات رفع تحریم هشدار داده، گفته است: «در آن صورت، آنچه برای ما باقی می‌ماند بازگشت به سیاست فشار حداکثری است و ما می‌دانیم که بار قبل این سیاست چقدر خوب عمل کرد!»
این طعنه مقام اروپایی به شکست سیاست فشار حداکثری در دوران دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق امریکا اشاره دارد که بارها مورد اذعان مقامات کنونی امریکایی نیز قرار گرفته است، هرچند که خودشان همچنان به این سیاست شکست‌خورده ادامه می‌دهند.
تیم مذاکره‌کننده ایران بارها اعلام کرده است ایران تنها به توافقی
تن خواهد داد که منافع اقتصادی مردم ایران را تأمین کند؛ توافقی که با رفع مؤثر و پایدار تحریم‌ها همراه بوده و با پیوست تضامین لازم، مانع از بدعهدی مجدد عنصر خطاکار شود. علاوه بر اینها آژانس انرژی اتمی نیز با بستن پرونده‌های ادعایی که بر پایه القائات رژیم‌صهیونیستی شکل گرفته، بستر حقوقی برای سوء‌استفاده احتمالی را برای همیشه از بین ببرد. ایران تا زمان تحقق این شروط با راهبرد خنثی‌سازی تحریم‌ها و افزایش تعاملات با همسایگان و بازیگران دیگر، منافع ملی خود را پیگیری می‌کند. این راهبرد باعث شده است پس از قدرت گرفتن دولت سیزدهم، ایران قدرت ارزآوری خود را بهبود بخشد و با افزایش صادرات نفت خود تا حد قابل‌توجهی منابع حاصل از فروش نفت را در شرایط تحریم بازیابی کند.