امروز بورس تهران دومین ریزش تاریخی خود را پس از سال 1393 تجربه کرد و در یک نیم‌روز بیش از پنج درصد منفی خورد. شاخص کل بورس در پایان معاملات امروز دوشنبه با افت 5.15 درصدی معادل 125 هزار و 761 واحد، تا محدوده دو میلیون و 314 هزار واحد عقب‌نشینی کرد.
همچنین شاخص هم‌وزن نیز با افت بیش از 37 هزار واحدی در نهایت به تراز 803 هزار واحدی رسید. شاخص فرابورس هم در روز جاری با افت هزار و 343 واحدی تا سطح 29 هزار واحدی نزول کرد.
امروز میزان خروج نقدینگی از بازار (مجموع سهام، حق تقدم و انواع صندوق‌ها) به 4348 میلیارد تومان رسید و از سوی دیگر ارزش معاملات خرد بازار در محدوده 11 هزار و 875 میلیارد تومانی ایستاد.
دستکاری یا اصلاح؟
اما چرا بورس امروز هم ریزش کرد؟ بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، سازمان بورس را عامل ریزش بازار می‌دانند. چرا که گفته می‌شود مجید عشقی رئیس این سازمان، در جلسه اخیر خود بازارگردان‌ها و حقوقی‌ها را ملزم کرده است که تنها فروشنده باشند. در صورتی که این گمانه صحیح باشد، این دستور مصداق بازار دستکاری در بازار سرمایه و دخالت مستقیم رگولاتور در معاملات، به جای نظارت بر آن است.
در همین حال برخی دیگر از فعالان بازار هم عنوان می‌کردند که مدیرعامل شرکت بورس تهران دو روز پیش به بازارگردان‌ها تاکید کرده است تا روزانه دو برابر تعهدات خودشان سهام عرضه کنند!
محمود گودرزی مدیرعامل شرکت بورس تهران البته این گمانه را تکذیب و اظهار کرده است که روال جلسات با نهادهای فعال بازار سرمایه، روالی مرسوم است و این جلسات در گذشته برگزار شده و در آینده هم برگزار می‌شود.
او در گفت‌وگو با ایرنا تاکید کرده است: «ما به هیچ عنوان بازارگردان‌ها را الزام به خرید و فروش سهام نخواهیم کرد؛ بلکه اعلام می‌کنیم که باید مفاد دستورالعمل‌ها رعایت شوند. به هیچ عنوان موارد مطرح شده در این زمینه که بازارگردان‌ها باید سهام را تا دو برابر عرضه کنند، صحت ندارد.»
گودرزی اظهار کرده است: «در مقررات بازار سرمایه، هیچ عنوانی در مورد الزام به انجام معاملات وجود ندارد و در حوزه بازارگردانی سفارش‌گذاری و رعایت پارامترهای بازارگردانی مورد نظر است؛ حداکثر سهم فعالیت بازارگردانی در حجم کل معاملات بورس نیز پنج درصد است که بسیار ناچیز است.»
با گذر از این شایعات که امروز با تایید و تکذیب‌های فراوان روبرو بوده است، گمانه دیگری نیز مطرح می‌شود و آن اصلاح بازار است. به ویژه اینکه بازار سهام روند صعودی بی‌وقفه‌ای را طی می‌کرد و ناگزیر از اصلاحی عمیق بود.
با این حال اما روند بی‌سابقه امروز سبب شده است که وجه دستکاری معاملات و عرضه دستوری حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها در میان تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها پررنگ‌تر باشد.
خطر تعطیلی بورس
این روند امروز سبب شد بازار سهام در آستانی تعطیلی قرار گیرد؛ بر اساس قانون، سازمان بورس مجاز است در شرایط اضطراری موضوع ماده ۳۲ قانون بازار و اوراق بهادار، در صورتی که ارزش بازار بورس یا بازار خارج از بورس (فرابورس) طی مدت حد اکثر یک روز کاری به میزان ۵ درصد کاهش یا افزایش داشته باشد، در راستای حمایت از حقوق و منافع سرمایه گذاران و حفظ شفاف، منصفانه و کارآ، دستور تعطیل یا توقف تمام یا بخشی از معاملات هر یک از بورس‌ها یا بازار‌های خارج از بورس را حداکثر به مدت سه روز کاری صادر کند.
برخی کارشناسان عقیده داشتند که تعطیلی بورس شرایط را وخیم‌تر از گذشته خواهد کرد. به نظر می‌رسد سازمان بورس هم با این دیدگاه همراه بوده است چرا که در نهایت، مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی در رابطه با احتمال بسته شدن بازار، به‌دلیل منفی‌شدن بیش از پنج درصدی شاخص کل بورس و اعمال ماده ۳۲ قانون بازار و اوراق بهادار گفت: خیر، بازار تعطیل نمی‌شود!
بورس دولتی است!
ایمان رئیسی، کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد که علت ریزش بازار سرمایه را سازمان بورس باید توضیح دهد. وی افزود: «بازار سهام ما دولتی است؛ یعنی اگر اراده بر بالا رفتن باشد بازار صعودی و اگر اراده به پایین رفتن باشد بازار نزولی می‌شود.»
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «برخی می‌گویند علت ریزش بورس عدم تخصص برخی سهامداران است؛ اما به عقیده من این فرضیه اشتباه است و اگر از دید مسئولان این‌چنین است همانند گذشته آزمون ورود به بازار سهام بگذارند.»
رئیسی با اشاره به دامنه نوسان گفت: «به این ترتیب اگر سهامداران تخصص داشتند و وارد بازار شدند، دامنه نوسان را بردارند. در روندهای افزایشی سودهای افراد دو تا سه درصد است اما در زمانی که بازار رو به پایین می‌رود همان هفت درصد را می‌گیرند.»
وی تاکید کرد: «نکته اساسی اینجاست که ریزش بورس طبیعی نیست. اصلاح طبیعی است ولی اکنون بازار یکدست قرمز شده و نمادهای بزرگ بازار صف فروش هستند.»
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «یک اصلاح زمانی نیاز است تا شاخص دوباره بتواند روی مدار صعود قرار بگیرد. اما شاخص در محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی واکنش نشان می‌دهد و بازار تغییر روند خواهد داد.»