پیش‌بینی نهادهای دولتی و خصوصی بر نوسان نرخ تورم در محدوده 35 تا 45 درصد در سال 1403 استوار است اما با این حال رییس کل بانک مرکزی وعده داده است نرخ تورم در سال جاری به کانال بیست درصدی بازگردد .
رضایت مقامات دولت از وضعیت اقتصادی را البته در پست‌هایی که مقامات دولتی و حتی حساب کاربری رییس‌جمهوری در شبکه‌های مجازی منشر می‌کند میتوان دریافت. با این حال کم نیست شمار کارشناسانی که با استناد به آنچه از بودجه مصوب شده است، معتقدند عوامل تولید تورم در اقتصاد ایران مهار نشده‌اند و دولت در گام اول باید نسبت به خاموش کردن موتور تورم در ایران اقدام نماید.
غلامرضا تاجگردون،نماینده ادوار مجلس که البته از حوزه انتخابیه گچساران در مجلس دوازدهم حضور دارد، به سئوالاتی در خصوص وضعیت اقتصادی سال آینده پاسخ داد. وی معتقد است اقتصاد ایران تحول چندانی را در سال جاری تجربه نخواهد کرد چرا که هم منابع درآمدی دولت محدود است و هم رکود حاکم براقتصاد با توجه به مالیات‌های پیش‌بینی شده تشدید خواهد شد.
درآمدهای نفتی بودجه؛ تحقق یا عدم تحقق؟
تاجگردون در پاسخ به سئوالی که آیا درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده در بودجه را قابل تحقق می‌دانید یا خیر؟ گفت: موضوع گذشته از قیمت، میزان نفتی است که ما قادریم در بازارهای جهانی به فروش برسانیم .
او در توضیح این مطلب افزود: به دلیل تحریمها، به نظر می‌رسد حد اعلای فروش نفت ایران در بازارهای جهانی چیزی حدود یک میلیون بشکه در روز باشد، حالا این عدد میتواند صد هزار بشکه کمتر یا بیشتر از این میزان باشد.
وی گفت: به هر حال پیش‌بینی دولت بر فروش بیشتر از این میزان استوار است و همین مساله اولین احتمال عدم تحقق را پررنگ میسازد. به عبارت دیگر من معتقدم که این مساله خود مشکلی اساسی برای وقوع کسری بودجه تلقی می‌شود.
گفتنی است دولت در لایحه بودجه سال جاری میزان فروش نفت را حدود یک میلیون و 350 هزار بشکه پیش‌بینی کرده است.
تاجگردون گفت: در این فضا دولت خود اعلام می‌کند که مجلس بار مالی 400 هزار میلیارد تومانی به بودجه تحمیل کرده که نشان از وخامت وضعیت دارد.
اشاره تاجگردون به سخنان رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت است. سپهر خلجی در جریان بررسی لایحه بودجه هشدار داده بود: تحمیل ۴۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه اضافی به بودجه ۱۴۰۳ سبب کسری و تورم می‌شود و آثار آن گریبان مردم را خواهد گرفت.
نماینده ادوار مجلس تاکید کرد: به نظرم رنج پیش‌بینی شده فروش نفت در بودجه نشانگر عدم تعادل شدید در بودجه است و این موضوع خودش را در بقیه آیتم‌ها نیز نشان خواهد داد.
او عدد چهارصد هزار میلیارد تومان برای عدم تحقق بودجه را عدد بالایی دانست و گفت: البته موضوع اصلی این است که جداول بودجه هنوز نهایی نشده است.
منتظر رکود اقتصادی هستیم
وی در بخش دیگری از سخنانش به پرسش‌هایی در خصوص برآوردهای مالیاتی دولت در بودجه پاسخ داد و با اشاره به اینکه حجم مالیات پیش‌بینی شده را قابل تحقق می‌دانید؟ گفت: در اغلب موارد درآمدهای مالیاتی در بودجه‌های سنواتی نسبت به مصوب افزایش پیدا می‌کرد، این بار اما دولت میزان افزایش درآمد را نسبت به عملکرد پیش‌بینی کرده و خود این مساله نشان می‌دهد که سال مالیاتی سختی پیش روست.
وی با اشاره به اینکه با توجه به وضعیت اقتصادی ایران، افزایش 49 درصدی مالیات نسبت به عملکرد تا حدی غیرقابل تحقق به نظر می‌رسد، گفت:با ارقام پیش‌بینی شده در خصوص رشد اقتصادی من این میزان مالیات را قابل تحقق نمی‌دانم .
وی گفت: غالبا فرمول محاسبه میزان افزایش مالیات این‌طور است که نرخ رشد اقتصادی به اضافه تورم ضرب در پایه مالیاتی سال قبل با اندکی افزایش میزان مالیات سال بعد را تعیین می‌کند. حالا فرض کنید شما با موقعیت ویژه‌ای روبرو هستید. هم تورم درست محاسبه شده و هم نرخ رشد اقتصادی را چندان درست برآورد نکرده‌اید. در نتیجه از ابتدا حساب غلط از آب در می‌آید و نتیجه فشار مالیاتی نیز این خواهد شد که رکود حاکم شود چرا که اقتصاد ایران توان پرداخت چنین مالیاتی را ندارد.
وی شناسایی فراریان مالیاتی را اتفاق مهمی دانست و گفت: من معتقدم هر چه تعداد فراریان مالیاتی بیشتری شناسایی شوند، برای اقتصاد دستاورد است اما چون رقم این‌ها در کنار مالیات مسکن لوکس و خانه خالی و خودروی لوکس و ... چیز زیادی نمی‌شود، پیش‌بینی می‌کنم فشار مالیاتی به مودیان فعلی منتقل شود.
وی نتیجه این اتفاق را رکود سنگین برای اقتصاد ایران دانست.
سال آخر فعالیت دولت سالی ویژه است
تاجگردون در جواب این پرسش که آیا اعلام صورت گرفته در خصوص کاهش نرخ تورم در سال آینده را نزدیک به واقعیت می‌دانید؟ گفت: تصمیمات اقتصادی دولت در سال جاری گروگان یک موضوع است. سال 1403، آخرین سال فعالیت دولت سیزدهم است و در سال 1404 باید انتخابات راست جمهوری برگزار شود در نتیجه دولت مجبور به تامین منابع است و باید اقتصاد را طوری اداره کند که حداقل عدم تحقق و تخصیص منابع در آن مشهود نباشد.
وی در توضیح این مطلب ادامه داد: برای چنین هدفی طبیعتا نیاز به استقراض یا کمک گرفتن از بانک‌ها دارد و نتیجه استقراض و کمک از منابع مالی بانک‌ها نیز تورم است در نتیجه من نرخ تورم را کاهشی می‌دانم در ضمن اصلا موضوع مبهم این است که ما از برنامه‌های دولت در سال آینده اطلاعی نداریم و در نتیجه چندان امکان قضاوت در این بخش را نخواهیم داشت.
بنزین گران نمی‌شود
او در جواب این پرسش که احتمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی را چقدر می‌دانید؟ گفت: اصولا در سال پایانی فعالیت دولت و سال اول فعالیت مجلس این دست تصمیمات گرفته نمی‌شود از این رو معتقدم بنزین در سال جاری گران می‌شود. یعنی از منظر اقتصاد سیاسی چنین تصمیمی گرفته نخواهد شد.
او در جواب این پرسش که آیا ناترازی بالای بنزین این اجبار را پیش روی دولت قرار نمی‌دهد، گفت: فکر می‌کنم در سال آینده نیز دولت با مانور بر مساله کاهش مصرف و استفاده از ابزار غیرقیمتی پیش برود تا بتواند وارد سال انتخابات شود، من از این مظنر، یعنی اقتصاد سیاسی از یک سو و وضعیت اقتصادی کشور از سوی دیگر، شرایط را مهیای افزایش قیمت بنزین یا حتی سه نرخی شدن آن نمی‌دانم .
همه فقیر شدیم
او در پاسخ به این سئوال که شرایط اقتصادی سال جاری چه تاثیری بر طبقه متوسط ایران به جا خواهد گذاشت؟ گفت: من فکر می‌کنم طبقه متوسط با شرایط ویژه‌ای روبروست. در کل شرایط دهک‌بندی در جامعه ایران نشان می‌دهد ما فقیر شده‌ایم. اگر برای مشاهده دهک درآمدی خود به سایت مرجع این کار مراجعه کنید می‌بینید که دهک دهم درآمدی را دهکی تشخیص داده‌اند که متوسط 36 میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشد. این یعنی از نظر سیاستگذار خانواری که ششصد دلار در ماه درآمد دارد، ثروتمند تشخیص داده می‌شود.
او گفت: به این ترتیب هشت و نیم میلیون نفر از جامعه ایران دراین محدوده درآمدی قرار دارند و ثروتمند تشخیص داده می‌شوند اما آیا واقعا داشتن درآمد 600 دلاری نشانه ثروتمند بودن است؟
او گفت: همین متر و معیار نشان می‌دهد جامعه ایران افتاده همه فقیر شده‌ایم. تنها کافی است یک خانه و یک ماشین داشته باشید و یک وام بانکی بگیرید تا از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوید و در زمره ثروتمندان قرار بگیرید. پس می‌بینید به حداقل چیزهایی که یک خانوار باید داشته باشد، ثروت میگویند و دراین فضا متوسط بودن معنا ندارد.
او گفت: من که فکر می کنم حتی دهک هم هم فقیر دارد و از دهک دهم به قبل نیز جامعه ایران با فقر روبروست. به عبارت دیگر ما با فقیر و خیلی فقیر روبرو هستیم.خروج از این فقر هم تنها در صورتی ممکن است که بخش مولد اقتصاد حرکت کند و تولید در این جامعه پا بگیرد.