اتفاقات چند وقت اخیر از جمله موضوع فساد در فوتبال ایران و همچنین درگیری مدیران دو باشگاه پرسپولیس و استقلال روی آنتن زنده و استفاده آنها از ادبیاتی سخیف و دور از شأن بار دیگر این موضوع را یادآوری می‌کند که متر و معیار انتخاب مدیران در ایران چیست و چگونه است؟ معمولاً انتصاب مدیران باشگاهی فوتبال ایران بعد از انتشار تصویرشان در صفحات رسمی باشگاه قطعی می‌شود در حالی که آنها باید بر اساس معیارها و قوانین سختگیرانه انتخاب شوند.
نباید فراموش کرد که انسان‌های فعال هر حوزه‌ای مانند فوتبال امکان اشتباه دارند؛ اما قوانین بازدارنده، کنترل‌های سختگیرانه و بازخوانی آسیب‌شناسانه آمار پرونده‌های فساد، تخلف و بی‌اخلاقی را کاهش خواهد داد.
یکی از موارد تأثیرگذار در بروز فساد در فوتبال ایران و بی‌اخلاقی‌های رایج، عدم به کارگیری مدیران مطلع و نبود معیارهای لازم برای انتخاب آنها است. برای نمونه در فوتبال انگلیس مدیران و مالکان برای تصدی مسئولیت یک تیم، باید در 2 آزمون صلاحیت اخلاقی - حرفه‌ای زیر نظر سازمان لیگ کشور انگلیس شرکت کنند. این آزمون در واقع چک لیست انتخاب مدیران است که قبل از انتصاب مدیران - مالکان باشگاه‌ها مورد بررسی مسئولان قرار می‌گیرد.
در سایت لیگ برتر انگیس ضمن انتشار کتابچه‌ای به پیوست، خلاصه ماجرا اینطور توضیح داده شده است: «آزمون مالکان و مدیران شرایطی را بیان می‌کند که مانع تصدی قبول مسئولیت مالک یا مدیر یک باشگاه می‌شود. این موارد شامل محکومیت‌های کیفری برای طیف گسترده‌ای از جرایم، محرومیت از سوی یک نهاد ورزشی یا حرفه‌ای یا نقض برخی از مقررات کلیدی فوتبال، مانند تبانی در بازی می‌شود. این آزمون برای مالکان و مدیران بالقوه اعمال می‌شود و سپس به صورت فصلی مورد بازبینی قرار می‌گیرند.»
طبق قانون مذکور هر فردی که قصد مالکیت 30 درصد از سهام باشگاهی انگلیس را داشته باشد باید در آزمون صلاحیت سنجی شرکت کند. شرایط این آزمون آنقدر برای برگزار کننده اهمیت دارد که در 6 صفحه از کتابچه راهنمای برگزاری مسابقات لیگ برتر انگلیس به طور تفصیلی توضیح داده شده است. همچنین نام افرادی که در حد 10 درصد دارای سهام باشند باید به سازمان لیگ اعلام شود تا نحوه درآمدزایی آنها هم مورد ارزیابی قرار بگیرد.
رسانه جهانی «گل» با اشاره به آبراموویچ مالک پیشین چلسی و دیگر میلیاردهایی که در سال 2003 برای قبول مالکیت تیم‌های انگلیسی داوطلب شدند؛ اینگونه قانون مذکور را توصیف کرده است: «تنها میلیاردر بودن و حساب بالای بانکی برای قبول مالکیت باشگاه‌های انگلیس کافی نیست بلکه این موضوع نیازمند دارا بودن یکسری معیارها هم هست. حتی این قانون در مورد باشگاه‌هایی که 100 سال از عمرشان می‌گذرد و امکان به ارث رسیدن مالکیت آنها وجود دارد، برقرار است.»
طبق این قانون هرگونه محکومیت در دنیای فوتبال، ورزش و حتی موارد قضایی، می‌تواند سلب کننده صلاحیت مدیر یا مالک باشد. هدف این قانون محافظت از باشگاه‌های انگلیسی در برابر افرادی است که برای اداره باشگاه‌ها نامناسب بوده یا دارای صلاحیت نباشند.
در کنار قانون پذیرفته شده و مرسوم عدم مالکیت مشترک باشگاه‌های فوتبال، روی مسئله کنترل روی باشگاه‌های دیگر هم حساسیت زیادی به خرج داده شده است. به این معنا که وقتی فردی به عنوان مدیر باشگاه «الف» فعالیت می‌کند اجازه ندارد در هیئت مدیره یا ارکان باشگاه دیگر حضور داشته باشد.
مقامات بر این باورند که این آزمایش نشان دهنده عزم آنها برای پیشگیری از آسیب‌پذیری باشگاه‌ها در برابر تخلفات است. در لیگ برتر انگلیس این قانون به دلیل فشار دولت، تقویت شده و بسیار سختگیرانه اعمال می‌شود. حتی رئیس سازمان برگزاری لیگ برتر انگلیس از دولت کمک خواسته بود تا ضمن تقویت این قانون، در مورد مسائل مالی- صلاحیتی مدیران و مالک خارجی به آنها کمک کند. این قوانین در لیگ اسکاتلند، ایرلند و ولز اجرا می‌شود.
نمونه‌ای از بررسی صلاحیت مدیران در فوتبال کشورمان، واگذاری مالکیت استقلال و پرسپولیس بود. صلاحیت حرفه‌ای مدیران، تجربه مرتبط و مدارک مرتبط با اقتصاد و مدیریت از جمله مواردی بود که باید مورد توجه قرار گرفت. در حوزه هیئت مدیره علاوه بر صلاحیت حرفه‌ای، مدیران باید به مسائل مالی آگاهی داشته باشند. این موارد برای باشگاه‌هایی که در بورس پذیرفته شده‌اند وجود دارد. بقیه باشگاه‌ها معمولاً تحت مالکیت یک هلدینگ مادر هستند که آن هلدینگ باید از قوانین بورس تبعیت کند. در همین رابطه کنترل‌های داخلی نظیر حسابرسی و ...می‌تواند کمک شایانی به موضوع داشته باشد.
با بررسی قانون اعمالی در فوتبال انگلیس، الگوگیری از بخش صلاحیت حرفه‌ای مدیران در تجربه واگذاری سرخابی‌ها و تقویت نقش نظارتی سازمان لیگ می‌توان به کاهش فساد و بی‌اخلاقی‌ها کمک شایانی کرد.
انتهای پیام/