همان‌طور که می‌دانید، تمامی صرافی‌های دیجیتال از نظر کاربری به دو نوع اصلی متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم‌بندی می‌شوند. صرافی‌های متمرکز، طبق روند سنتی پیش می‌روند و عملکردی مشابه انواع بانک‌های رایج دارند. در این نوع از صرافی‌ها، کلیه اعمال مالی در یک مکان متمرکز هستند و توسط یک نهاد کنترل‌کننده مدیریت می‌شوند. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، هیچ‌گونه سازمان یا نهاد ناظری برای کنترل تراکنش‌ها وجود ندارد و مبادلات مالی توسط کابران و به صورت مستقیم انجام می‌گیرد. در ادامه مطلب، بیشتر با تفاوت‌های بارز این دو نوع صرافی آشنا خواهیم شد.

صرافی متمرکز چیست؟

صرافی متمرکز (Centralized Exchange) یک بستر معاملاتی است که معمولا زیر نظر قوانین دولتی مدیریت می‌شود. این پلتفرم‌ها، نخستین صرافی‌هایی بودند که پا به عرصه ارزهای دیجیتال گذاشتند و با سیستمی نسبتا ساده و کارکردی، خدماتی مشابه بانک‌ها به کاربران ارائه دادند. در طراحی سایت صرافی به صورت متمرکز، شخص سومی بر تمامی تراکنش‌ها نظارت دارد و این موضوع، موجب ایجاد مزایا و چالش‌هایی می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

مزایای صرافی متمرکز

• حجم بالای معاملات: طراحی نرم افزار در صرافی‌های متمرکز با توجه به میزان بالای نقدینگی، طوری انجام می‌شود که بتوان با استفاده از آن، روزانه چندین میلیارد دلار معامله انجام داد. این صرافی‌ها تضمین می‌کنند که مبادله دائمی دارایی کاربران، ممکن خواهد بود.
• ابزارهای متنوع: ارزهای دیجیتالی پشتیبانی‌شده در صرافی‌های متمرکز، تنوع زیاده دارند و شامل ابزارهای کارآمدی می‌شوند. امکاناتی مانند معاملات حاشیه، تراکنش‌های مشتقات ارز دیجیتال و وام‌دهی ارز دیجیتال، در این صرافی‌ها ممکن است.
• سرعت زیاد: ثبت معاملات پرسرعت، از مزایای دیگر این صرافی‌هاست که مورد نیاز کاربران فعال می‌باشد. در طراحی اپلیکیشن موبایل این نوع صرافی، افراد می‌توانند بدون صرف زمان زیاد، فعالیت‌های زیادی را در دنیای ارز دیجیتال انجام دهند.
• کاربری بسیار ساده: اکثر معامله‌گران تازه‌کار، با ابزارها و اصطلاحات تخصصی دنیای بلاکچین آشنا نیستند و ممکن از در مواجهه با ساختارهای پیچیده، مرتکب اشتباه شوند. طراحی نرم‌افزار صرافی‌های متمرکز به گونه‌ای است که شامل خرید و فروش آزمایشی، مراحل آسان و راهنمای قدم‌به‌قدم می‌شود.

معایب صرافی متمرکز

• احراز هویت سخت: درست است که احزار هویت سخت‌گیرانه از کلاهبرداری‌های احتمالی جلوگیری می‌کند؛ اما کار کردن با این سیستم بسیار دقیق و سخت است و ممکن است تحت تاثیر تحریم‌های مختلف قرار گیرد.
• دسترسی شخص سوم به اطلاعات خصوصی کاربران: دارایی‌های کاربران این صرافی‌ها در کیف پول‌های مخصوصی ذخیره می‌شود که کلید آن‌ها در دسترس بانی صرافی خواهد بود که ممکن است موجب ریسک‌هایی در سرمایه‌گذاری شود.
• احتمال هک شدن: چون تمام اطلاعات کاربران این صرافی در یک مکان ذخیره می‌شود، احتمال هک آن بالاتر می‌باشد.
• کارمزد بالا برای انجام معاملات: این کامزد متعلق به ناظر است و موجب کاهش سود معامله‌گران خواهد شد.

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) سرویس آنلاینی است که به قراردادهای هوشمند متکی می‌باشد و به کاربران، امکان معامله بدون واسطه را می‌دهد. طراحی اپلیکیشن موبایل این صرافی‌ها نیز بر پایه بلاکچین است که قابلیت ذخیره سرمایه را دارد و تراکنش‌ها را از وجود نهاد کنترل‌کننده بی‌نیاز می‌کند. این نوع صرافی‌ها، نسل جدیدی هستند که در حال فراگیری می‌باشند و مزایا و معایب خاص خود را دارند.

مزایای صرافی غیرمتمرکز

• حفظ حریم خصوصی: ناشناس بودن کاربران در این فضای مالی، موجب می‌شود تا حریم خصوصی کاربران در معاملات حفظ شود و اسناد شخصی افراد توسط صرافی مطالبه نمی‌شوند.
• عدم نگه‌داری وجه: هیچ نهادی بر این پلتفرم‌ها نظارت ندارد و به همین دلیل، نیازی به مشاهده خصوصی برای محافظت از وجه کاربران در کیف پول‌ها نیست.
• هزینه کمتر: در طراحی سایت صرافی به صورت غیرمتمرکز، کارمزد اندکی دریافت می‌شود و برخی از تراکنش‌ها، بدون هیچ گونه کارمزدی انجام می‌شود.
• ناممکن بودن هک: به علت غیرمتمرکز بودن، اطلاعات کاربران در قسمت‌های مختلفی ذخیره می‌شود که عملا امکان سرقت داده‌ها را از بین می‌برد.

معایب صرافی غیرمتمرکز

• عملکرد محدود: طراحی اپلیکیشن موبایل یا بسترهای دیگر صرافی غیرمتمرکز، به صورتی است که گزینه‌های پیشرفتته و ابزارهای پیچیده آن نیاز به یادگیری تخصصی دارند.
• کاهش نقدینگی: معاملات چندگانه یا بسیار بزرگ ممکن است در این صرافی با اختلال مواجه شوند.
• مقیاس‌پذیری: هنگام شلوغی شبکه، مقیاس‌پذیری موجب کندی و کاهش ظرفیت تراکنش‌ها خواهد شد.
• کدهای مخرب: در طراحی سایت صرافی از نوع غیرمتمرکز، کدهایی جهت پیشبرد عملیات‌ها وجود دارند. هکرها ممکن است از کدهای کاربردی معاملاتی غیرمتمرکز، در جهت سوء استفاده از اطلاعات افراد بهره بگیرند.

مقایسه صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز

• در صرافی‌های متمرکز، افراد دارایی خود را در اختیار بستر می‌گذارند و کنترل سرمایه‌ها بر عهده مدیریت مرکزی است. اما در صرافی‌های متمرکز، کنترل کامل دارایی کاربران بدون واسطه ر اختیار خودشان است.
• در صرافی‌های متمرکز، شرایط احراز هویت سختگیرانه و نیاز به اعتماد به موجدیت مرکزی است که ممکن است مورد تهدید هکرها قرار بگیرد. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، اساس کار قراردادهای هوشمند هستند که امنیت اطلاعات و دارایی اشخاص را تضمین می‌کند.
• در صرافی‌های متمرکز، بازارسازان بزرگ و قدرت مرکزی حضور دارند و به همین دلیل، نقدینگی بیشتر است. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، ترافیک کمتر و آمار پایین‌تر معامله‌گران باعث نقدینگی کمتر می‌شود.
• در صرافی‌های متمرکز، اطلاعات کاربران در یک واحد مرکزی ذخیره می‌گردد. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، این اطلاعات در چند مرکز نگه‌داری می‌شوند تا امکان سوء استفاده از آن‌ها کاهش یابد.
• در صرافی‌های متمرکز، هزینه‌ها و کارمزد به علت وجود واسطه‌ها، بالاتر خواهد بود. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، مدیریت مرکزی حذف شده و میزان کارمزدها کمتر می‌شوند.
• در صرافی‌های متمرکز، سیاست‌های سختگیرانه موجب نیاز به ثبت نام، احراز هویت و محدودیت‌های قانونی وضع‌شده توسط دولت یا نهادهای ناظر می‌شوند. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، نیاز به ثبت نام‌های پیچیده نیست.
• در صرافی‌های متمرکز، تعداد رمزارزهای قابل معامله، به دلیل فرایند پیچیده لیستینگ، کم می‌باشد. اما در صرافی‌های متمرکز، رمزارزها به علت نامحدود بودن لیستینگ توکن‌ها، زیاد هستند.

نتیجه

صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز، دو شیوه رایج در مدیریت معاملات آنلاین هستند که تفاوت‌های بزرگی با یکدیگر دارند. در صرافی‌های متمرکز، واسطه وجود دارد و کنترل معاملات به عهده یک نهاد مرکزی و یا دولت است. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، تراکنش‌های کاربران بدون ناظر و واسطه انجام می‌شوند و اطلاعات اشخاص در مراکز مختلف ذخیره می‌شوند.