چند روز دیگر تا آغاز رسمی دولت چهاردهم، بیشتر باقی نماینده و همه منتظر هستند تا ببینند مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب، چه تصمیماتی را درباره مذاکرات هسته ای و FATF خواهد گرفت.
فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌المللی، در این باره گفت: « باید ابتدا FATF را پذیرفت و بعد درصدد رفع تحریم برآمد».
این چهره تحلیلگر تاکید می کند؛«این برای مردم ما دردناک است، هر روز این اخبار را می‌شنوند و مشکلات را می‌بینند، ترکیه که یک سوم توسعه اقتصادی ایران را از لحاظ درآمد ناخالص ملی داشت، اکنون بیش از هفت برابر ایران درآمد ناخالص ملی دارد، یعنی ۲۰ برابر از ما جلو زده است.»
مجلس به تندروهای مخالف برجام و FATF هم اشاره ای دارد و می گوید؛«شاید تعمدی در بدبخت کردن ایران داشته باشند، احساس کنند که بقایشان بستگی به بدبختی و عقب‌ماندگی جامعه دارد که این هم یک دیدگاهی است. »
در ادامه مشروح گفتگوی فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌المللی، را می‌خوانید؛
**********
* آقای مجلسی! پیش‌بینی و ارزیابی شما از سیاست خارجی دولت چهاردهم و آقای پزشکیان چیست؟
اصول روابط خارجی ایران که توسط نظام تعیین و ابلاغ می‌شود و در چارچوب آن، ایشان باید موثر و تاثیرگذار باشد، هم باید مشورت‌دهنده، هم تسهیل‌کننده و هم ابلاغ‌کننده و اجراکننده باشد. مسئله اصلی این است که من تصور می‌کنم در کلیت مدیریت سیستم به این نتیجه رسیده‌اند که ما الان در یک بن بست قرار گرفته‌ایم.
اصولگرایان پر مدعا حتی روی رأی روستاها هم نتوانستند حساب کنند
بدترین بخش این بن‌بست این است که عملاً ثابت شد که ۶۰ درصد مردم دیگر انتخابات را کنار گذاشته‌اند و این معنی خوبی ندارد و همچنین گروه کثیری از آن کسانی هم که رأی دادند، معترضانه رأی دادند. یعنی گروه اصولگرای پرمدعایی که این بلاها را بر سر ایران آورده، عملاً کل آرایی را که به صورت درست و غیر درست و علنی و غیرعلنی، هر چه که بود را سر هم کردند، همین آرایی بود که دادند و و دیگر بیشتر از آن نمی‌توانستند روی رأی مردم حساب کنند. حتی روی روستاها هم نتوانستند حساب باز کنند.
این موضوع نتیجه این بود که مردم در این بن بست قرار دارند. هم در گرانی هستند و از تورم رنج می‌برند، هم از مشکلات اجتماعی و فشارهای مختلف اجتماعی آگاه هستند. یک نکته دیگری که مردم را رنج می‌دهد، آگاهی از این موضوع است که آنان در سال‌های پیش ثروتمندترین کشور منطقه بودند، تازه اعتراضات اصولی داشتند و انتظار داشتند که بعد از انقلاب تمام آن مسائل حل شود و ما به یک وضعیت بهتری برسیم و طوری پیشرفت کنیم که آب و برق و مسائل زندگی مردم رایگان باشد و همه بتوانند مسکن داشته باشند اما الان می‌بینیم که منطقه از ما جلو افتاده است.
احساس اهانت و حقارت به مردم ما دست داده زیرا...
این برای مردم ما دردناک است، هر روز این اخبار را می‌شنوند و مشکلات را می‌بینند، ترکیه که یک سوم توسعه اقتصادی ایران را از لحاظ درآمد ناخالص ملی داشت، اکنون بیش از هفت برابر ایران درآمد ناخالص ملی دارد، یعنی ۲۰ برابر از ما جلو زده است.
یا عربستان سعودی و امارات و این بیابان‌هایی که الان مرکز توریست منطقه و رفت و آمد و تجارت شده اند، حالا ما باید از طریق آنها به صورت قاچاق یک تجارتی داشته باشیم که از جبل علی و مناطق دیگر کالاهای خریداری شده را بیاورند و این مسائل احساس اهانت و حقارت به مردم ما دست داده است.
به همین دلیل من فکر می‌کنم کسانی در سطح درک و تجربه پزشکیان که خودش هم از معترضان بوده و این موقعیت‌ها را به خوبی درک می‌کند، بتواند یک کاری کند. برای انجام آن کار، اول از همه ایران باید استقلال بین‌المللی، تجاری و بانکی خودش را بتواند بازیافت کند. ما در شرایطی که نتوانیم از نظام بانکی بین‌المللی استفاده کنیم یعنی از لحاظ تجارت بین‌الملل مستقل نیستیم.
وقتی سوئیفت نداشته باشیم یعنی ما را از نظام بانکی کنار گذاشته‌اند وقتی این پروتکل‌های FATF را که فقط علیه پول‌شویی و پول‌های کثیف و است، نپذیریم، وجهه خوبی ندارد. تصور من این است که مقدمات FATF در نظام بانکی داخلی ایران دارد اجرا می‌شود و این اجرا، تمرینی برای اجرای بین‌المللی آن است.
* یعنی دولت سیزدهم FATF را اجرا کرده است؟
پروتکل‌ها را در نظام بانکی داخلی دارند اجرا می‌کنند.
FATF تحریم را برطرف نمی‌کند
* با توجه اینکه یکی از وعده‌ها و شعارهای آقای پزشکیان در زمان، انتخابات پذیرش FATF بود، فکر می‌کنید سرنوشت FATF به کجا می‌رسد؟
در بحث FATF ما پروتکل‌ها را پذیرفته بودیم ولی به تدریج اجرای آنها را کنار گذاشتیم و به لیست سیاه منتقل شدیم. الان می‌شود اعلام کرد که ما آن را می‌پذیریم، قبول داریم و می‌خواهیم با این پروتکل‌ها کار کنیم ولی این کار ما را راه نمی‌اندازد. FATF تحریم را برطرف نمی‌کند.
پذیرفتن پروتکل‌های FATF موجب می‌شود که پس از برداشته شدن تحریم بتوانیم معاملات بانکی داشته باشیم منتهی باید ابتدا FATF را پذیرفت و بعد درصدد رفع تحریم برآمد و متأسفانه اختیار رفع تحریم‌ها در دست آمریکا و اسرائیل است.
ایران باید برای رفع تحریم‌ها آماده باشد
* با توجه به اینکه سه ماه از دولت آقای بایدن باقی مانده، با روی کار آمدن ترامپ یا هریس، فکر می‌کنید سرنوشت روابط ایران و آمریکا به چه سمتی می‌رود و اصلاً در این سه ماه باقی مانده می‌شود مذاکره کرد؟
در سه ماه هیچ کاری نمی‌شود انجام داد ولی موضوع این است که اگر آمادگی ایران برای رفع تحریم وجود داشته باشد، ایران باید برای رفع تحریم‌ها آماده باشد و این موضوع دست آمریکا با دولت بایدن و ترامپ نیست. در حال حاضر نیز، خانم کامالا هریس به جای بایدن نامزد دموکرات‌ها شده است.
همه آنان می‌پرسند که آیا ایران می‌خواهد از تحریم‌ها خارج شود یا خیر؟؛ پاسخ به این سوال دست ایران است و اگر بگوید بله، دیگر فرقی نمی‌کند که دولت ترامپ باشد یا هریس، مذاکرات انجام می‌شود و روش خروج از تحریم‌ها در پیش گرفته می شود که یک شرط بزرگی دارد.
* چه شرطی دارد؟
شرطش این است که علت و دلیل اصلی برقراری تحریم باید رفع شود که خودداری کردن از اقدام بدون هماهنگی در بحث انرژی هسته‌ای و غنی‌سازی است.
سعید جلیلی نه سواد FATF را دارد نه نمایندگی ملی را
*مخالفان FATF مثل جلیلی می‌توانند یک چالش سر راه دولت جدید ایجاد کنند؟
بستگی دارد که با چه حرکت کنند، اگر باچماق بیایند جلو مسلماً برای دولت دست‌انداز ایجاد می‌کنند. برای اینکه طرفداران ایشان از گروه‌ها و طبقاتی هستند که اهل زد و خورد بوده و یک اقلیتی هستند که نسبت به ۶۰ تا ۷۰ میلیون انسان بالغ قابل رأی دادن دیگر؛ می‌توانند دست به انجام کارهایی بزنند مگر اینکه آقای جلیلی تصمیم بگیرد.
البته ایشان نه سواش را برای تصمیم گرفتن درباره یک چنین امر مهمی دارد و نه نمایندگی ملی را دارد که بخواهد FATF را بپذیرد یا نپذیرد. به جز ما، فقط کره شمالی و برمه در لیست سیاه FATF هستند، یعنی دوتا از بدبخت‌ترین کشورهای دنیا.
واقعاً مگر اینکه تعمدی در بدبخت کردن ایران داشته باشند، احساس کنند که بقایشان بستگی به بدبختی و عقب‌ماندگی جامعه دارد که این هم یک دیدگاهی است.
* حضور آقای ظریف در کنار آقای پزشکیان می‌تواند به دیپلماسی ایشان کمک کند؟
ایشان یک‌بار نقش خود را با بستن قرارداد برجام ایفا کرد بدون آنکه به علت اصلی در برجام اشاره‌ای شود، بعد از برجام هم بلافاصله تجارت شروع شد، شرکت‌های غربی آمدند و مشغول کار شدند که متأسفانه با تلقینات همین گروه که الان ادعای رأی می‌کنند، برجام در داخل ایران فرو پاشیده شد و آنها هم بساطشان را جمع کردند و گفتند این جوری نمی‌شود کار کرد و رفتند.