ملازهی درباره کمرنگ شدن نقش دولت افغانستان در مذاکرات صلح و مشروعیت پیدا کردن طالبان گفت: واقعیت این است که آمریکایی ها، دولتِ در موضع ضعف افغانستان را دور زدند. چرا که دولت به اهدافش نرسید. در این راستا آمریکایی ها هم دریافتند که به این راحتی ها نمی توانند از مخمصه جنگ افغانستان بیرون آیند، مگر اینکه با طالبان مصالحه کنند، که در نهایت همین سیاست را عملی کردند. زلمای خلیلزاد نیز نقش بسزایی در این قضیه داشت چرا که توانست طالبان را متوجه این موضوع کند که آنها با وجود نیروهای آمریکایی و ناتو نمی توانند از طریق نظامی به اهدافشان دست یابند، بلکه راه حل نهایی از طریق سیاسی و مذاکره و برگزاری انتخابات قابل انجام است. از طرفی آمریکا پاکستان را نیز متوجه این موضوع کرد که باید برای تحقق اهدافش با واشنگتن کنار بیاید که این اتفاق هم رخ داد و اسلام آباد تصمیم گرفت تا طالبان را به مذاکره دعوت کند. در این راستا پاکستان با این سیاست می تواند به بخشی از اهدافش دست یابد. در آن سو طالبان نیز سعی خواهد کرد تا بیشترین سهم را از قدرت بدست آورند بدون اینکه قومیت های دیگر از این ماجرا کنار گذاشته شوند. چرا که اگر این اتفاق رخ دهد جغرافیای جنگ عوض خواهد شد و این بار آنها دست به اسلحه خواهند برد. همانطور که اشاره کردم وقتی صحبت از فدرالیزه شدن به میان می آید باید حقوق اقوام و میزان سهم آنها از دولت مرکزی نیز تعیین شود که با اصلاح و یا تدوین قانون اساسی جدید می شود این موضوع را بررسی کرد تا در این راستا مساله افغانستان به سود آمریکا و پاکستان نیز حل و فصل شود.
این کارشناس درباره احتمال احیای امارت اسلامی طالبان و پیامدهای آن گفت: با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان خط فکری پاکستان با عربستان سعودی در رقابت های منطقه ای موضع برتری را خواهد داشت. اگر این موضع برتر شکل بگیرد برای کشورهای دیگر مانند ایران، روسیه، هند و غیره مطلوب نخواهد بود.
وی در خصوص احتمال قدرت گرفتن گروه های تروریستی دیگر در منطقه نیز گفت: طالبان متعهد شده که به داعش و القاعده اجازه ندهد که از خاک افغانستان علیه منافع و متحدان آمریکا اقدامی صورت بگیرد ولی مشخص نشده که آیا علیه رقبای آمریکا نیز صورت می گیرد یا نه. به نظر می رسد معامله به گونه ای است که در چارچوب فدرالیسم بخشی از انتظارات دولت افغانستان، طالبان، نیروهای قومی و مذهبی تأمین شود و توازنی شکل بگیرد تا از وقوع جنگ جلوگیری شود. از طرفی ممکن است القاعده و داعش با هم همکاری کنند و نقش متحد کردن نیروهای رادیکال در افغانستان را بر عهده گیرند تا در صورت لزوم علیه کشورهای رقیب آمریکا وارد عمل شوند. شرایط بسیار پیچیده شده ولی می توان حدس زد که معامله مهمی در جریان است که اگر شکل بگیرد نشان می دهد که افغانستان، پاکستان و آمریکا در حال رسیدن به یک اتحاد بزرگ بر سر چگونگی اداره افغانستان و دیگر تحولات هستند. همانطور که پاکستانی ها به آمریکایی ها کمک کردند که واشنگتن بدون اینکه احساس شکست کند بخشی از نیروهایش را افغانستان خارج کند، اسلام آباد نیز انتظار دارد که در قضایای مناقشه کشمیر از کمک و مساعدت آمریکایی ها برخوردار شوند.
این کارشناس درباره نقش پاکستان در شکل گیری این مذاکرات و همچنین خواسته این کشور از آمریکا گفت: به نظر می رسد که توافقی جدی بر سر افغانستان بین آمریکا،پاکستان و طالبان شکل گرفته است. که طبق آن پایگاه های آمریکا باقی خواهد ماند و نفوذ پاکستان در افغانستان توسط طالبان افزایش پیدا می کند و مناسبات افغانستان با هند نیز کاهش پیدا می کند. یکی از مواردی که گفته می شود این است که طالبان برای جنگ با القاعده و داعش متعهد شده ولی به نظر من این اتفاق نخواهد افتاد و داعش از مناطق مختلف در افغانستان حضور می یابد تا از این گروه علیه رقبای آمریکا استفاده شود. در همین راستا پاکستان، طالبان و آمریکا در حال رسیدن به یک جمع بندی هستند. یعنی کسانی که حاضر نیستند در این معامله با طالبان، دولت مرکزی و آمریکا همکاری کنند تحت عنوان داعش و یا هر اسم دیگری جنگ را ادامه دهند که الزاما این کشور می تواند افغانستان هم نباشد، بلکه علیه کشورهایی باشد که با آمریکا رقیب هستند.
وی در پایان از تاثیر این مذاکرات بر تحولات منطقه گفت و اظهار داشت: دغدغه ایران، روسیه و چین حمایت احتمالی آمریکا از داعش و ایجاد ناامنی در منطقه است که ممکن است علیه کشورهای نامبرده دست به اقداماتی بزند. موقعیت های استقرار این گروه تروریستی نیز اهمیت خاصی برخوردار است که در قسمت شمال در جایی مستقر هستند که به آسیای مرکزی و روسیه نزدیک است. چین نیز از قسمتی که اویغورها در آن ساکن هستند آسیب پذیر و ایران نیز از قسمت های شرقی که با افغانستان هم مرز است ممکن است با تهدیداتی مواجه شود. بنابراین درچنین فضایی باید اوضاع را بررسی کرد و دید که سرنوشت افغانستان به چه شکل رقم خواهد خورد. در این بین به ثبات رسیدن این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که ثبات لازمه تداوم و پیگیری دیگر امور مهم سیاسی است.
