ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال (کریپتوکارنسی: Cryptocurrency) چند سالی است که بر سر زبان‌ها افتاده و بازار آن در یک سال گذشته بیشتر از همیشه رونق گرفته است. امروز تصمیم داریم در این مقاله نگاه دقیقی داشته باشیم به ارزهای دیجیتال، تفاوت‌ آنها با یکدیگر و دلیل استقبال کاربران از آنها.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال به ارزهایی گفته می‌شود که صورت الکترونیکی ذخیره و منتقل می‌شوند و مبنای آنها صفر و یک است. ارزهای دیجیتال ویژگی‌هایی مشابه با ارزهای فیزیکی دارند اما معمولاً انتقال سرمایه‌های ارز دیجیتال به صورت آنی و بدون مرز است. به طور کلی ارزهای مجازی و رمزارزها هر دو نمونه‌هایی از ارزهای دیجیتال هستند. آنچه که ما امروز با آن سر و کار داریم رمز ارزهایی هستند که می‌توانند تحت عنوان پول دیجیتال برای خرید و فروش مورد استفاده قرار بگیرند.

رمز ارز چیست؟

تاریخچه شکل گیری رمز ارزها به دهه 1980 باز میگردد. با این حال، اولین رمز ارز نامتمرکز بیت کوین بود که در سال 2009 توسط شخص/اشخاصی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شد. از آن زمان تا به امروز رمزارزهای زیادی تحت عنوان "آلت کوین" (alternative coin) و توکن ایجاد شدند.

رمز ارز نوعی از پول دیجیتال است که در آن تولید واحد پول و تأیید اصالت تراکنش پول با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری کنترل می‎شود و معمولا به صورت غیرمتمرکز، یعنی بدون وابستگی به یک بانک مرکزی کار می‌کند. باوجود تعدد تعاریف و تغییرات رایج رمزارز این عبارت از نظر حقوقی دقت کافی ندارد. با این حال، هرگونه ارزی که تنها به صورت دیجیتالی وجود داشته، صادرکننده یا تنظیم کننده مرکزی نداشته اما از سامانه توزیع شده برای ذخیره تراکنش‌ها و مدیریت انتشار واحدهای جدید استفاده کرد و با هدف ممانعت از جعل و تراکنش‌های متقلبانه بر رمزنگاری تکیه دارد، رمز ارز گفته می‎شود.

نحوه کار رمز ارزها چگونه است؟

رمز ارزها برای انجام تراکنش ساختار متفاوتی دارند. به عنوان مثال بیت کوین از مدل اثبات کار استفاده کرده که در آن استخراج کننده (ماینر) تراکنش را تأیید می‌کند. اما به صورت کلی تراکنش‌های مبتنی بر ارز دیجیتال به صورت P2P (همتا به همتا یا Peer to Peer) عمل می‌کند و نیاز به واسطه در آنها از بین می‌رود.

در این عملیات مسئولیت نظارت بر شبکه ارزهای دیجیتال و تأمین امنیت توسط نودها تأمین می‌شود. این نودها در شبکه‌های مختلف به روش‌های گوناگونی انتخاب می‌شوند. به عنوان مثال در بیت کوین ماینرها این مسئولیت را بر عهده دارند و یا در ایاس و ترون درباره انتخاب این نودها رأی گیری می‎شود.

فرق ارز دیجیتال با پول معمولی در چیست؟

ارزهای دیجیتال چندین ویژگی منحصر به فرد دارند که این ویژگی‌ها دلیل تمایز آنها از پول‌های معمولی شده است. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به ویژگی‌های منحصر به فرد ارزهای دیجیتال که البته در همه آنها مشترک نیست.

غیرقابل برگشت بودن تراکنش: یکی از ویژگی‌های ارزهای دیجیتال اینست که اگر انتقالی انجام گیرد و تراکنشی تأیید شود؛ دیگر هیچ راهی برای بازگشت آن نخواهد بود، مگر آنکه گیرنده خودش تصمیم به بازگشت تراکنش بگیرد. این در حالیست که در انتقال پول حقیقی راه‌هایی برای بازگشت تراکنش وجود دارد.

نیمه/تماما ناشناس بودن: در خرید و فروش ارزهای دیجیتال، کیف پول برای کاربران نقش همان شماره حساب را دارد و شامل اطلاعات هویت کاربران نمی‌شود. آدرس کیف پول را که متشکل از حروف و اعداد است تنها با بررسی تاریخچه تراکنش و تحلیل دقیق می‌توان هویت افراد را شناسایی کرد. البته در طراحی برخی از رمز ارزها مانند مونرو، گرین و زی کش کشف هویت افراد بسیار سخت و تقریبا غیرمکن است.

فرامرزی بودن: باوجود ارزهای دیجیتال ارسال پول به نقاط دیگر جهان آنی و بدون اتلاف وقت است. در صورتیکه فارغ از تحریم‌های بانکی و ... ارسال به روش عادی ممکن است چندین روز به طول بیانجامد. دامنه فعالیت ارزهای دیجیتال فرامرزی است و می‌توان آنها را از هر نقطه‌ای به نقطه دیگر ارسال کرد.

سطح ایمنی بالا: امنیت مبادلات درون شبکه ارزهای دیجیتال توسط قدرت هش به اشتراک گذاشته شده توسط افراد تأمین می‌شود و سیستم رمزنگاری این امکان را به مردم می‌دهد تا خودشان کنترل پول‌های دیجیتال خود را بر عهده گرفته و اجازه دسترسی آن به دیگری را ندهند.

عدم انحصار ارزهای دیجیتال: یکی دیگر از وجود تمایز ارزهای دیجیتال نسبت به ارزهای معمولی عدم انحصار آنها است. این یعنی افراد می‌توانند بدون نیاز به شخص یا گروه و سازمان خاص، خودشان اقدام به خرید ارز دیجیتال کنند.

چند نوع ارز دیجیتال وجود دارد؟

آلت کوین: به غیر از بیت کوین، دیگر ارزهای دیجیتال را می‌توان به دو دسته آلت کوین و توکن تقسیم کرد. آلت کوین‌ها را به اصطلاح کوین می‌گویند و هر کدام از آنها بلاکچین مخصوص به خود را دارد. تعدادی از این کوین‌ها از کدهای بیس بیت کوین ساخته شده‌اند و تنها با تغییرات جزئی مانند تعداد سکه، الگوریتم استخراج، زمان ایجاد بلاک و .. خود را بیت کوین مجزا کرده‌اند.

در این میان برخی دیگر از کوین‌ها مانند اتریوم، ریپل و ویوز شبکه‌ای مجزا از کدهای بیت کوین دارند و اغلب برای کاربردهای بیشتری به غیر از پول دیجیتال ایجاد شده‌اند.

توکن: توکن‌ها دسته دیگری از ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهد که عموما بر بستر پلتفرم‌های دیگر مانند اتریوم  یا ویوز و ایاس ساخته شده‌اند. توکن‌های در طی عرضه اولیه و در ازای تأمین سرمایه جمعی به سرمایه‌گذارها تحویل داده می‌شوند. توکن‌ها کاربردهای متفاوتی از ارز دیجیتال دارند و خود به دو دسته اوراق بهادار و کاربردی تقسیم می‌شوند.

آشنایی با معروفترین ارزهای دیجیتال

در حال حاضر بالغ بر 2000 ارز دیجیتال در جهان وجود دارد. اما شاید تعداد ارزهای پر رونقی که خرید و فروش در آنها جریان دارد حتی به 50 عدد هم نرسد. در ادامه با هم نگاهی خواهیم داشت به معروفترین ارزهای دیجیتال بازار.

ارز دیجیتال بیت کوین

بیت کوین اولین پول دیجیتال غیرمتمرکز و معروفترین رمز ارز جهان به حساب می‌آید. بیت کوین در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو اختراع شد و در چند سال گذشته ارزش آن از چند صدم دلار آمریکا به چندهزار دلار جهش یافت. البته این ارز دیجیتال نوسانات زیادی دارد و ممکن است در مدت چند دقیقه ارزش آن درصد زیادی افت کند.

ارز دیجیتال اتریوم

اتریوم را هم می‎توانیم مانند بیت کوین به عنوان ارز دیجیتال شناسایی کنیم، اما کاربردهای آن بسیار متفاوت‌تر از بیت کوین است. ایده اتریوم در سال 2013 توسط ویتالیک بوترین مطرح شد. اتریوم یک توکن ارز رمز پایه به نام اتر ارائه کرده که میان حساب‎ها قابل انتقال است.

ارز دیجیتال ریپل

پلتفرم متن باز ریپل برای انجام تراکنش‌های سریع و ارزان طراحی شده است. این سیستم پرداخت اولین بار در سال 2012 عرضه شد. پلتفرم ریپل متمرکز بر همکاری با بانک‌ها و توسعه سیستم پرداختی است و کوین آن XRP نام دارد. اصلی‎ترین تفاوت این ارز با ارزهایی مانند بیت کوین، متمرکز بودن آنست؛ یعنی ریپل توسط یک نهاد مرکزی منتشر و ارائه می‌شود.

ارز دیجیتال استلار

در سال 2014، یکی از بنیانگذارن ریپل پروتکل استلار را ساخت. تفاوت اصلی استلار با ریپل اینست که ریپل متن بسته و استلار متن باز طراحی شده و مخاطب اصلی ارز دیجیتال استلار معمولا افراد معمولی هستند.

ارز دیجیتال لایت کوین

ارز دیجیتال لایت کوین با هدف پرداخت‌های سریع و با اعمال تغییر بر روی کدهای بیت کوین ساخته شد. این ارز که توسط چارلی لی ایجاد شد لقب "نقره دیجیتال" را با خود به یدک می‌کشد و یکی از قدیمی‌ترین آلت کوین‌های بازار کریپتوکارنسی است.

ارز دیجیتال بیت کوین کش

یکی دیگر از فورک‌های بیت کوین که بر پایه کدهای آن ساخته شد، بیت کوین کش است. این ارز در سال 2017 ایجاد و یک سال بعد به دو زنجیره  ABC و SV تقسیم شد. زنجیره ABC اما با نام بیت کوین کش به فعالیت خود ادامه داد.

ارز دیجیتال زی کش

توکن زی کش در سال 2016 شروع به فعالیت کرد. هدف اصلی این ارز حریم خصوصی بدون قید و شرط است. تمامی اطلاعات مربوط به خرید و فروش این ارز از فرستنده تا گیرنده و رقم رمزنگاری شده بوده و تنها توسط خود شخص مشخص می‎شود که چه چیز برای دیگران در دسترس باشد.

ارز دیجیتال دوج کوین

دوج کوین ارز دیجیتال کم ارزش (شت کوین) بود که با شوخی ساخته شد اما با حمایت ایلان ماسک جدی شد و پله‌های ترقی را طی کرد.  این ارز سال 2013 توسط بیلی مارکوس و جکسون پالمر بر پایه بلاک چین ساخته شده است و کارمزد پایین تراکنش یکی از دلایل محبوب آنست.

ارز دیجیتال شیبا

نام این مرز ارز از نژاد یک سگ ژاپنی گرفته شده است. هیچ کس نمی‌داند که ارز شیبا توسط چه کسی ساخته شده است. با این حال در برخی منابع گفته شده که شیب در سال 2020 توسط فردی ناشناس ملقب به ریوشی ساخته شده است. این شت کوین در بستر بلاک چین اتریوم ساخته شده و فاقد سقف عرضه است. از شیبا به عنوان قاتل دوج کوین در بازار ارز دیجیتال یاد می‎شود و این نشان می‌دهد که این ارز در تلاش برای سبقت گرفت از دوج است.

ارز دیجیتال کاردانو

این ارز توسط چارلز هاسکینسون یکی از بنیانگذارن اتریوم ساخته شد و در سال 2017 منتشر شد. نام این شبکه به افتخار ریاضی دان ایتالیایی جرلامو کاردانو انتخاب شده است. کاردانود پلتفرم متن باز مبتنی بر بلاک چین برای اجرای قراردادهای هوشمند است. رمز اصلی این شبکه آدا نام دارد.

ارز دیجیتال مونرو

ارز دیجیتال مونرو سال 2017 با تمرکز بر حفظ حریم خصوصی با تمرکززدایی و مقیاس پذیری ایجاد شد به همین جهت قابلیت رهگیری برای خرید و فروش این ارز در نظر گرفته نشده است. مونرو فورکی از بایت کوین به حساب می‌آید و یک پروژه متن باز بوده که توسط تیمی 7 نفره اداره می‌شود. از آنجاییکه امنیت و ناشناس بودن محوریت اصلی مونرو است، هویت 5 نفر از تیم آن ناشناس بوده و تنها 2 نفر از آنها یعنی دیوید لاتاپی و ریکاردو اسپاگنی هویت خود را افشا کرده‌اند.

ارز دیجیتال تتر

تتر با واحد اختصاری USDT  یک رمز ارز با ثبات (Stable Coin) است و نوسانات رایج در بازار بر روی آن تأثیری ندارد. ارزش آن همیشه برابر 1 دلار است و سرمایه گذاران بازار ارزهای دیجیتال برای ثابت ماندن سرمایه خود یا تبدیل آن به پول نقد، رمز ارزهای خود را به تتر تبدیل می‎کنند.

انتهای پیام/