مالیات به چه کسانی تعلق میگیرد؟

موضوع مالیات تقریبا در همه کشورهای جهان وجود دارد. حکومت‌ها با هر نگرشی که دارند، اقدام به دریافت مالیات به شیوه‌های مختلف می‌کنند. دریافت مالیات یکی از مهم‌ترین منابع مالی دولت‌ها و از مسائل حیاتی در اقتصاد محسوب می‌شود. مالیات به نوعی دریافت بخشی از درآمدهای جامعه از طرف دولت است که البته این هزینه باید در راستای توسعه زیرساخت‌های جامعه مورد استفاده قرار بگیرد.

مالیات انواع مختلفی دارد و به گروه‌های شغلی مختلفی هم تعلق می‌گیرد. این گروه‌های شغلی باید از شرایط و قوانین مربوط به مالیات آگاهی داشته باشند تا با مشکل مواجه نشوند. با این حال آیا مالیات به همه تعلق می‌گیرد؟ چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر هستند؟

مالیات چیست؟

دریافت مالیات برای تامین منابع کشور انجام می‌شود. این روال از گذشته وجود داشته و در آینده هم به اشکال مختلفی وجود خواهد داشت. موضوع مالیات فقط مختص کشور ما نیست و تقریبا در تمام کشورهای دنیا وجود دارد. مالیات را می‌توان انتقال بخشی از درآمدهای جامعه و مردم به دولت در نظر گرفت. این مالیات در نهایت باید برای توسعه زیرساخت‌های جامعه و برآورده کردن عدالت اجتماعی صرف شود.

پرداخت مالیات الزامی است و در ماده 51 قانون اساسی هم به آن اشاره شده است. در این ماده موارد مربوط به معافیت‌ها، بخشودگی‌ها، جرائم مالیاتی و ... نیز مطرح شده‌اند. یکی از قوانین مهم مالیاتی، ارائه اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر است. اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند. در کشور ما مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم بسیار گسترده‌تر از مالیات غیرمستقیم است. در ادامه با این دو نوع مالیات آشنا می‌شوید.

مالیات غیرمستقیم

خود این نوع مالیات به دو دسته مالیات بر تولید و واردات و مالیات بر مصرف و فروش تقسیم می‌شود. مالیات‌های غیرمستقیم بر قیمت کالاها و خدمات اضافه می‌شوند. در این نوع مالیات هیچ مبلغی به صورت مستقیم دریافت نمی‌شود.

• مالیات بر تولید (مالیات بر ارزش افزوده) و واردات: این نوع مالیات در هر مرحله از واردات، توزیع و تولید خدمات یا کالا اخذ می‌شود. مالیات ارزش افزوده یکی از قدیمی‌ترین انواع مالیات در کشور محسوب می‌شود. مالیات واردات هم شامل سود بازرگانی، عواید جایگزین دروازه‌ای، حقوق گمرکی، عوارض اتومبیل‌های وارداتی و حق‌الثبت سفارش کالا می‌شود.
• مالیات بر مصرف و فروش: این مالیات در زمان مصرف و خرید کالا توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌شود. در ظاهر پرداخت این مالیات برعهده مصرف‌کننده نهایی است، اما طبق قانون، تولیدکنندگان و فروشندگان باید این مالیات را پرداخت کنند. از جمله مهم‌ترین مالیات مصرف و فروش، می‌توان به مالیات دخانیات، مالیات خرید و فروش اتومبیل، مالیات خرید و فروش خاویار، مالیات خرید و فروش نوشابه‌های غیرالکلی و ... اشاره کرد.

مالیات مستقیم

این نوع مالیات به صورت مستقیم از افراد دریافت می‌شود. طبق قانون مالیات مستقیم، افرادی که به هر نوعی درآمد کسب می‌کنند، باید مالیات آن را پرداخت کنند. مالیات مستقیم هم به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:

• مالیات بر درآمد: این نوع مالیات از درآمد افراد کسر می‌شود. میزان این مالیات با توجه به درآمد افراد متغیر است. این مالیات شامل درآمد املاک، مشاغل، کشاورزی، حقوق، اتفاقی و ... می‌شوند.
• مالیات بر دارایی: این نوع مالیات از اشخاصی دریافت می‌شود که دارایی خاصی دارند. میزان این مالیات بر اساس ارزش دارایی دریافت می‌شود. از جمله مالیات بر دارایی، می‌توان به مالیات بر حق تمبر و مالیات بر ارث اشاره کرد.

به چه گروه هایی مالیات تعلق میگیرد؟

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و اظهارنامه مالیاتی آنها، یکی از اصلی‌ترین منابع دریافت مالیات در کشور محسوب می‌شود. امروزه اظهارنامه‌های مالیاتی به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند. اشخاص حقیقی با همان صاحبان مشاغل، طبق قانون باید هر ساله اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و به سازمان مالیاتی ارسال کنند.

کسب و کارها از نظر درآمد با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند. کسب و کارهای بزرگ‌تر، دارای دفاتر و اسناد مالی بیشتری هم هستند. به همین دلیل سازمان امور مالیاتی به منظور تسهیل در دریافت مالیات، کلیه اشخاص حقیقی را از نظر نوع و حجم فعالیت به 3 گروه اصلی تقسیم کرده است. هر کدام از این گروه‌ها تکالیف مالیاتی خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی این گروه‌ها و وظایف آنها می‌پردازیم.

صاحبان مشاغل گروه اول و وظایف آنها

این اشخاص یا مشاغل با توجه به حجم فعالیت خود عبارتند از:

• کلیه صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی
• کلیه بهره‌برداران از معادن
• کلیه دارندگان کارت بازرگانی (صادرکنندگان و واردکنندگان)
• صاحبان مشاغل مربوط به صرافی
• کلیه صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
• کلیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز رسمی فعالیت
• کلیه صاحبان بیمارستان‌ها، کلینیک‌های تخصصی و زایشگاه‌ها

البته مشاغل گروه اول از نظر نوع فعالیت باتوجه به مجموع مبلغ فروش خدمات یا کالاهای سال قبل تعیین می‌شوند. با توجه به این موضوع علاوه‌بر مشاغل بالا، اشخاص حقیقی که درآمد سالانه بیش از 3 میلیارد تومان دارند هم در گروه اول قرار می‌گیرند.

اسناد و مدارک موردنیاز اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه اول

کلیه اشخاص یا مشاغلی که در گروه اول قرار می‌گیرند، موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر هستند. برای ارائه اظهارنامه مالیاتی، داشتن مدارک و اطلاعات زیر ضروری است:

• ترازنامه
• اطلاعات هویتی و مکانی
• صورت سود و زیان
• مجوز فعالیت اقتصادی
• اطلاعات شرکا
• واردات و صادرات کالا یا خدمات
• اطلاعات حساب‌های بانکی فعالیت شغلی
• موجودی مواد و کالا در ابتدا و انتهای دوره

به این ترتیب اشخاص مشمول مالیات گروه اول، باید مدارک مربوط به دفاتر کل و روزنامه را با رعایت اصول و استانداردهای مالیاتی نگهداری کنند. چنانچه قصوری در ارائه اسناد و مدارک مالی توسط این اشخاص صورت بگیرد، جرائم مالیاتی سنگینی در انتظار آنها خواهد بود.

صاحبان مشاغل گروه دوم و وظایف آنها

طبق قانون اشخاصی که حجم فعالیت آنها (مجموع فروش کالا یا خدمات طی یک سال گذشته) بیشتر از 10 میلیارد ریال و کمتر از 30 میلیارد ریال باشد در گروه دوم مشاغل مشمول مالیات قرار می‌گیرند.

اسناد و مدارک مورد نیاز اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه دوم

این گروه از مشاغل هم برای اطلاع از میزان دقیق مالیات خود، باید اقدام به ارائه اظهارنامه به سازمان مالیاتی بکنند. سازمان مالیات بعد از بررسی‌های لازم، مبلغ مالیات را اعلام می‌کند. مشاغل گروه دوم مشمول مالیات هم برای تعیین مالیات نیاز به مدارک خاصی دارند. این مدارک عبارتند از:

• اطلاعات مربوط به شرکا
• موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره
• اطلاعات هویتی و مکانی شغل
• اطلاعات مربوط به اموال و دارایی‌های شغلی
• اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت شغلی
• صورت درآمد و هزینه
• مجوزهای مربوط به فعالیت اقتصادی

اشخاص مشمول مالیات گروه دوم، باید اسناد و مدارک خود را به صورت مرتب نگهداری و صورت درآمد و هزینه‌های خود را به سازمان مالیات کشور ارائه دهند.

صاحبان مشاغل گروه سوم و وظایف آنها

برای شناخت این مشاغل نیازی به لیست وجود ندارد. همه مشاغلی که در گروه اول و دوم جای نمی‌گیرند، جزو مشاغل مالیاتی گروه سوم هستند. البته مشخصه دیگر این گروه، درآمد کمتر از 1 میلیارد تومان در سال است. به این ترتیب بیشتر اصناف و اشخاص حقیقی در این گروه مشاغل جای می‌گیرند.

اسناد و مدارک مورد نیاز اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه سوم

اشخاصی که در گروه سوم مشاغل مشمول مالیات قرار دارند، باید در مهلت قانونی اعلام‌شده اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و به سازمان مالیات ارسال کنند. برای ارائه اظهارنامه نیاز به مدارک و اسناد خاصی دارند. این مدارک عبارتند از:

• اطلاعات هویتی و مکانی
• اطلاعات مربوط به شرکا
• مجوزهای مربوط به فعالیت اقتصادی
• اطلاعات حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت‌های شغلی
• خلاصه هزینه و درآمد

این اشخاص باید مدارک مربوطه را نگهداری و خلاصه هزینه و درآمد سالانه خود را در سایت سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.

اهمیت گروه‌بندی مشاغل مشمول مالیات

با توجه به این که میزان مالیات بر اساس نوع و حجم فعالیت مشاغل تعیین می‌شود، بهتر است مشاغل مختلف از مدارک و اسناد موردنیاز اظهارنامه مالیاتی خود آگاهی داشته باشند. اظهارنامه مالیاتی باید در زمان مقرر و با رعایت مقررات مربوطه تنظیم شود. همچنین باید مورد تائید سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد. در صورتی که مودیان این اظهارنامه را ارسال نکنند، سازمان مالیاتی بر اساس اطلاعات خود اقدام به تعیین مالیات می‌کند و مودی مشمول جریمه خواهد شد.

برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، مشاغل را در گروه‌های مختلف قرار می‌دهند. مودیان با توجه به گروه‌بندی اقدام به ارائه اسناد و مدارک از طریق اظهارنامه مالیاتی می‌کنند. اطلاع از گروه شغلی باعث می‌شود مودیان از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی هم آگاهی داشته باشند.

از کجا مشاوره مالیاتی بگیریم؟

بسیاری از مودیان مالیاتی که در گروه‌های سه‌گانه شغلی قرار دارند، اطلاعات زیادی از قوانین و شرایط مربوط به مالیات ندارند. اگر شما هم جزو یکی از این سه گروه شغلی هستید، باید اطلاعات کافی در این خصوص داشته باشید؛ در غیر این صورت جرائم مالیاتی سنگین در انتظار شما خواهد بود. در صورتی که اطلاعات کافی در خصوص قوانین مربوط به مالیات ندارید، بهتر است از مشاوره مالیاتی استفاده کنید، اما منظور از مشاوره مالیاتی چیست؟

مشاوره مالیاتی توسط کارشناسان خبره‌ای داده می‌شود که در زمینه قوانین مربوط به مالیات مسلط هستند. مشاوران مالیاتی افرادی هستند که در ازای دریافت دستمزدی مشخص، اطلاعاتی را در خصوص شرایط و قوانین مالیات در اختیار شما قرار می‌دهند. این افراد با زیر و بم مسائل مالیاتی آشنایی کامل دارند. به همین دلیل می‌توانند راهنمای خوبی برای شما در جهت کاهش جرائم و هزینه‌های مالیاتی باشند. کارشناسان مالیاتی می‌توانند شما را در تهیه و ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی راهنمائی کنند. موسسات زیادی در سراسر کشور وجود دارند که شما می‌توانید با آنها تماس بگیرید و شرایط مشاوره مالیاتی را جویا شوید.

از کجا وکیل مالیاتی بگیریم؟

یکی دیگر از دغدغه‌های مودیان مالیاتی، استخدام وکیل مالیاتی است. ممکن است بنا به دلایلی پرونده مالیاتی مودی به مراجع قانونی ارسال شود. در این حالت احتمال تحمیل جرائم مالیاتی افزایش پیدا می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق، استخدام وکیل مالیاتی ضروری است. وکیل مالیاتی شخصی است که در زمینه مالیات و قوانین مربوط به آن خبره محسوب می‌شود. این شخص در قبال دریافت دستمزد، اقدام به در دست گرفتن پرونده مودیان مالیاتی می‌کند. همچنین ممکن است وکیل، صفر تا صد تنظیم و ارسال اظهارنامه را انجام دهد.

به هر حال در برخی اوقات، استخدام وکیل مالیاتی اجتناب‌ناپذیر می‌شود. در این مورد هم موسسات حقوقی زیادی در سطح کشور وجود دارند که از وجود وکلای باتجربه و خبره‌ای بهره می‌برند. با به‌کارگیری وکلای مالیاتی، می‌توانید از جرائم مالیاتی احتمالی در امان باشید.