درخواست مدیرعامل سازمان انتقال خون برای مدیریت خون بیمار در بیمارستان‌ها

دکتر علی‌اکبر پورفتح‌الله با اشاره به ضرورت توجه به مدیریت خون بیمار در بیمارستان‌ها، گفت: مفهوم مدیریت خون بیمار این است که خون خود بیمار را مدیریت کنیم تا نیاز به خون دیگران نداشته باشد و از خون دیگران استفاده کمتری کند. زیرا خون ضمن اینکه می‌تواند نجات‌بخش زندگی باشد، می‌تواند منجر به افزایش آسیب به بیمار هم شود.

وی با بیان اینکه تزریق خون می‌تواند پیامدهای مختلفی به دنبال داشته باشد، افزود: به عنوان مثال از آنجایی که در تزریق خون یک مجموعه از آنتی‌ژن‌های بیگانه به بیمار تزریق می‌شود، ‌ می‌تواند منجر به تضعیف سیستم ایمنی شود و تضعیف سیستم ایمنی در بیماری که در بیمارستان بستری است، ممکن است بیماری‌اش را به شدت بدتر کند.

افزایش ۵ برابری شانس ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی در کسانی که خون دریافت می‌کنند

پورفتح‌الله ادامه داد: باید توجه کرد که شانس ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی در کسانی که خون دریافت می‌کنند، حدود پنج برابر افزایش می‌یابد. همچنین طول مدت بستری بیمارانی که خون دریافت می‌کنند، نسبت به آنهایی که خون دریافت نمی‌کنند، به شدت افزایش پیدا می‌کند. بنابراین تزریق خون می‌تواند هم برای بیمار عوارض و گرفتاری‌هایی به دنبال داشته باشد و هم هزینه‌ سنگینی را به نظام سلامت تحمیل کند. زیرا طول بستری را افزایش داده و هزینه‌های بیمه‌ها، بیمار و ... را نیز بالا می‌برد. به همین دلیل در دهه اخیر ادبیات جدیدی در حوزه انتقال خون مطرح شده و آن هم ادبیات مدیریت خون بیمار است.

سه مرحله مدیریت خون بیمار 

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه در مدیریت خون بیمار اجازه نمی‌دهیم خون دیگران به فرد بیمار تزریق شود و با این اقدام عوارض و گرفتاری‌های بیماران را به حداقل ممکن می‌رسانیم، گفت: در بحث مدیریت خون بیمار عناصر و اقدامات مختلفی وجود دارد که این اقدامات می‌تواند قبل، حین و بعد از عمل انجام شود. بخشی از مدیریت خون بیمار این است که اجازه ندهیم بیمار با کم‌خونی وارد اتاق عمل شود. کم‌خونی می‌تواند گرفتاری‌های متعددی برای بیمار ایجاد کند. بنابراین یکی از بحث‌ها این است که قبل از عمل جراحی، کم‌خونی بیمار را مدیریت کنیم.

پورفتح‌الله ادامه داد: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی بیش از دو میلیارد نفر از هشت میلیارد جمعیت دنیا دچار کم‌خونی هستند که ۱.۵ میلیاردشان دچار کم‌خونی و فقر آهن هستند که این نوع کم‌خونی به خوبی قابل پیشگیری و درمان است. بر همین اساس یکی از عوامل مدیریت خون بیمار این است که در جراحی‌های انتخابی بیمار را با کم‌خونی وارد اتاق عمل نکنیم و قبل از اینکه بیمار تحت عمل قرار گیرد، کم‌خونی‌اش را درمان کنیم. در کنار این مساله در حین عمل می‌توانیم در صورت نیاز از خون خود بیمار استفاده کنیم. امروزه دستگاه‌هایی وجود دارد که می‌تواند خون فرد را حین عمل جراحی جمع‌آوری و به فرد تزریق کند. مدیریت خونریزی حین عمل را انجام داده و کاری کنیم که بیمار حداقل خونریزی را حین عمل داشته باشد.  بعد از عمل هم می‌توانیم اقداماتی مانند اصلاح آنمی یا حتی جمع‌آوری خون بیمار را انجام دهیم. این مجموعه اقداماتی است که در سطوح بیمارستانی می‌تواند برای مدیریت خون بیمار انجام شود.

آمار کم‌خونی در ایران بالاست

وی درباره وضعیت کم‌خونی در کشور نیز گفت: آمار کم‌خونی در ایرن هم بالاست که اثرات متعددی را می‌تواند داشته باشد. باید یک نگاه ملی به کم‌خونی داشته باشیم، مدیریت کم‌خونی نه فقط برای کسانی که برای عمل جراحی به بیمارستان می‌روند، بلکه در افراد عادی هم باید انجام شود. زیرا کم‌خونی می‌تواند پیامدهای متعددی چون خستگی در پی داشته باشد. باید توجه کرد که کم‌خونی بویژه فقر آهن با آهن تراپی، غنی‌سازی مواد غذایی با آهن و... رفع می‌شود. کشورهایی که مدیریت خون بیمار را انجام دادند، موفقیت‌های خوبی را هم در مدیریت کم‌خونی داشته‌اند. به عنوان مثال در آمریکا در سال ۲۰۱۴ حدود ۱۶ میلیون اهدای خون و سالانه پنج درصد افزایش اهدای خون وجود داشت، اما به دنبال اجرای مدیریت خون بیمار شاهد کاهش دو میلیونی اهدای خون در آمریکا در سال ۲۰۱۶ بودیم که هم منابع مالی‌اش را ذخیره کرده و هم خدمت بهتری را برای بیماران ارائه کرده است.

پورفتح‌الله ادامه داد: باید توجه کرد که سالانه حدود ۳.۵ میلیون فرآورده خونی و نزدیک به دو میلیون واحد گلبول قرمز در مراکز درمانی کشور مصرف می‌شود. البته تاکنون نگاه به انتقال خون در ایران بر اساس رویکردی لیبرال بوده است. در ادبیات ۱۰ سال قبل انتقال خون به جای تبلیغ انتقال خون محافظه‌کارانه، انتقال خون آزاد را مطرح می‌کردند و می‌گفتند خون باعث شهامت جراح شده و باعث می‌شود بتوانیم بیمار را مدیریت کنیم.

وی با بیان اینکه بحث مدیریت خون بیمار ادبیات جدیدی است و بر اساس آن باید نگاه پزشکانی که بر اساس رویکرد انتقال خون لیبرال تربیت شده و اقدام می‌کنند، به سمت انتقال خون محافظه‌کارانه تغییر کند، اظهار کرد: در عین حال نگاه بیماران هم باید تغییر کند. مدیریت مصرف خون باید جزو مطالبات بیماران بوده و به آن آگاهی داشته باشند. خود بیمار باید پزشکی را انتخاب کند که کم‌خونی قبل از عمل را اصلاح کرده و نگاه انتقال خون محافظه‌کارانه را داشته باشد. امروزه مشخص شده که با هر تزریق اضافی خون وضعیت بیمار وخیم‌تر می‌شود. به همین دلیل در مدیریت خون بیمار گفته می‌شود که پزشکان باید یاد بگیرند که تک واحد - تک واحد خون تجویز کنند و بعد از هر تزریق خون پیامدهای تزریق را بررسی و بعد تزریق بعدی را انجام دهند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه اجرای فرآیند مدیریت خون بیمار مبتنی بر تغییر نگاه جامعه، به خصوص تغییر نگاه پزشکان مصرف‌کننده خون و فرآورده‌های خونی است، افزود: سازمان انتقال خون هم واحدی را تحت عنوان مدیریت خون بیمار تاسیس کرده که کارش اطلاع‌رسانی در این زمینه و تغییر ادبیات و نگاه جامعه در این حوزه است. ما از پژوهش‌هایی که در زمینه مدیریت خون بیمار انجام می‌شود، حمایت و برای اجرایی شدن بحث مدیریت خون بیمار برنامه‌ریزی‌های متعددی را پیاده می‌کنیم.

پورفتح‌الله تاکید کرد: یکی از بحث‌هایی که در مدیریت خون بیمار مطرح می‌شود، این است که می‌گویند بر اساس مطالعات مبتنی بر شواهد نگاه جامعه پزشکی باید تغییر کند. بر این اساس به دنبال ایجاد یک مرکز اعطای گرندهای پژوهشی در زمینه مدیریت خون بیمار هستیم که موسسه آموزش عالی طب انتقال خون دارد این کار را انجام می‌دهد و بخشی از اعتبارات پژوهشی بیمارستان‌ها و دانشگاه‌هایی را که وارد ادبیات مدیریت خون بیمار می‌شوند، تقبل می‌کند تا به تدریج نگاه در انتقال خون تغییر کند.

انتهای پیام