چرا برای خلق تکنولوژی و ایجاد بنگاه‌های فناوری محور در حوزه نفت اقدام نمی‌شود؟

 رضا انصاری در جلسه علنی امروز از وزیر نفت در خصوص این که "اولویت‌ها استراتژی‌ها و اقدامات و برنامه‌های وزارت نفت برای ارتقای ارتباط صنعت و دانشگاه و تغییر رویکرد صنعت نفت کشور از تولید منهای تکنولوژی به تولید به علاوه تکنولوژی چیست" بیان کرد: متاسفانه نگاه حاکم بر مدیریت صنعت نفت کشور از بدو تولد تا به امروز عمدتا نگاه به خارج  بوده است.

وی در ادامه اظهار کرد: یک نوع خودباختگی در صنعت و تکنولوژی حوزه نفت در داخل کشور به چشم می‌خورد. تا حد زیادی علاقه به خرید از خارج در صنعت نفت ما نهادینه شده است و این امر باعث شده که صنعت‌سازی و توسعه تکنولوژی در صنعت نفت کشور ما جایگاه خود را پیدا نکند.

انصاری در ادامه بیان کرد: زمانی که صبحت از توسعه تکنولوژی و صنعت‌سازی در صنعت نفت کشور می‌کنم منظورم توانمندی خلق تکتولوژی در این صنعت است. بنده انتظارم از وزیر نفت این است  که  در خصوص اقدامات انجام شده در حوزه بالا دست و پایین دست صنعت نفت و نتایج اقدامات در حوزه پژوهش وفناوری این صنعت را برای ما تبیین کنند.

نماینده مردم داراب در مجلس در ادامه با خطاب قرار دادن وزیر نفت بیان کرد: آقای زنگنه صحبت‌های شما بیشتر دلالت بر این داشت که دغدغه اصلی شما و مدیران وزارت نفت بر بالادست است. شما اشاره کردید که دغدغه شما بر ازدیاد برداشت نفت  است.  آقای زنگنه در این حوزه در طول این سال‌ها ما چه اقداماتی انجام داده‌ایم. شما در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر 13 سال سکاندار وزارت نفت بودید ما انتظار داریم که شما بگویید توان تولید داخل کشور در حوزه بالادست و پایین دست و تجهیزات وکالاهای پرمصرف  چگونه است؟

و ی افزود: شما بگویید برای ارتقای توان تولید داخل  و بهره‌گیری از حداکثر توان پیمانکاران و ظرفیت‌های داخلی کشور و ارتقای توان تکنولوژیک به طور عملی چه اقداماتی انجام دادید؟

انصاری در ادامه با اشاره به سخن وزیر نفت قطر که در رسانه ها مطرح کرده بود در میدان مشترک ایران و قطر دیگر نفتی برای ایران باقی نمانده است و به لطف دوستان آمریکایی توانسته ایم همه این نفت را برداشت کنیم بیان کرد: از وزیر نفت می‌خواهم توضیح دهد که چقدر این جمله صحیح است. بنده می پرسم که در طول این سالها با این همه پتانسیل و نیروهای انسانی توانمندی که در داخل کشور وجود دارد تا چه حد برای پیشرفت در زمینه تکنولوژی حرکت کرده ایم.

وی در ادامه تصریح کرد: ما هنوز توانایی ساخت یک توربین را نداریم و پالایشگاه ها و میادین نفتی ما لنگ این تکنولوژی ها هستند. از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همه ما می دانسیتم که براساس آرمانهای انقلاب اسلامی اهداف ما در تعارض با اهداف دشمنان ما قرار داشته است.  انتظار همه ما این است که دغدغه اساسی در صنعت نفت خلق تکنولوژی و توانمندی و توسعه تکنولوژی در داخل باشد.  

وی خاطر نشان کرد: در برنامه ششم توسعه کشور دو حکم به عنوان ماموریت به وزارت نفت برای توسعه فناوری تایید شده است. یکی افزایش و ارتقای توان علمی فناوری و نوآوری در صنعت نفت است. که در این راستا برای ما ایجاد ظرفیت جذب تکنولوژی مهم است. امروز مراکز فناوی ما تا چه حد ظرفیت جذب پیدا کردند و توانسته اند در همکاری با شرکای خارجی خود فناوری و تکنولوژی را به داخل جذب کند و آن را توسعه دهند.

انصاری در ادامه بیان کرد: امروز ما چقدر توانسته ایم در حوزه ارتقای فناوری های موجود گام برداریم.  وزارت نفت چقدر در ایجاد شرکتهای دانش بنیان در حوزه های مختلف صنعت نفت موفق بوده است.  آن چه که برای ما  مهم است این است شرکتهای دانش بنیان ما در طراحی ومهندسی و خلق تکنولوژی در حوزه های مختلف نفت و گاز و کالاها و تجهیزات پرمصرف در صنعت نفت موفق باشند.

وی در ادامه با اشاره به تجربه صنعت پتروشیمی در کشور عربستان بیان کرد: این کشور سالها پیش در این تکنولوژی عقب بود اما امروز موفق شده است به موفقیتهای بزرگی در تکنولوژی در این حوزه دست پیدا کنند.  اما ما در صنعت پتروشیمی خود هنوز عقب هستیم. سالها پیش یکی از واحدهای ما در این حوزه تکنولژی را به داخل کشور آورد که بعد از مدتی برای همه ما محرز شد که آن تکنولوژی یک تکنولوژی فرسوده بود و از چرخه عمر خود خارج شده بود. در خوشبیانه ترین حالت باید گفت خارجی ها بر سر ما کلاه گذاشته اند.

وی در ادامه بیان کرد: هزینه های تولید با تکنولوژی های نوین کاهش پیدا می‌کند و کشوری می‌تواند صاحب مزیت رقابتی باشد و در خلق تکنولوژی موفق باشد که خودش توانمندی خلق تکنولوژی  و توسعه تکنولوژی را داشته باشند.

وی در ادامه افزود:  مسیر وزارت نفت در این سالها در جهتی نبوده است که ما بتوانیم خود صاحب تکنولوژی شویم.  نفت یک منبع طبیعی و مزیت نسبی از نظر علم اقتصاد برای کشور ما است. آن چه که به عنوان هنر مدیریت و تکنولوژی مدیریت صنعت نفت انتظار داریم این است که با استفاده از این مزیت نسبی مزیت رقابتی برای کشور ایجاد کنیم. ما باید به سمت ایجاد بنگاههای فناوری محوری حرکت کنیم که برای ما واحدهای پتروشیمی ایجاد کرده و خود بتواند آن  واحدها را توسعه دهد.

وی در پایان گفت: این درست است که توان تکنولوژیک ما در صنعت نفت با 20 سال پیش قابل مقایسه نیست اما  ما باید ببینم که رقبای ما نیز بیکار نیستند و ما باید خود را با رقبای خود مقایسه کنیم. گزارشها حاکی از آن است که در آینده دیگر نفت به عنوان کالای استراتژیک در دنیا نخواهد بود. و انتظار ما این است ما باید به سمت استفاده از این وضعیت نسبی برای شکل گیری بنگاه های خلق علم و ثروت و تکنولوژی استفاده کنیم. و اگر این کار را نکنیم در تاریخ محکوم خواهیم شد. تجربه علمی دنیا نشان می‌دهد که تکنولوژی های نرم یعنی تکنولوژی مدیریت و سیاست گذاری حائز اهمیت است و سیاست گذاری نیاز به اتاق فکر دارد تا بتوانیم چرخه سیاست گذاری را شکل دهیم. پیشنهاد می کنم وزارت نفت اتاق فکر برای سیاست گذاری در جهت توسعه تکنولوژی و تغییر پارادایم از تولید بدون تکنولوژی به تولید با تکنولوژی ایجاد کند.