صفورا زواران حسینی که از سال ۸۱ در مدارس تهران مشغول به تدریس و برگزاری دوره های آموزشی محیط زیست و باغبانی و کلاس های فوق برنامه در همین راستاست و از سال گذشته مدرس کتاب «انسان و محیط زیست» برای پایه یازدهم است، در گفتگودرباره کمیت و کیفیت این کتاب و چالش های تدریس آن در مدارس گفت: برای اینکه کتابی درباره محیط زیست، بخشی از کتاب های آموزش و پرورش شود، گروه های بسیاری تلاش کردند تا این اتفاق رخ بدهد.
وی ادامه داد: کتاب انسان و محیط زیست کمبودی در محتوا ندارد و اتفاقا نقدی که به آن وارد است این است که دچار ازدیاد مطلب است و مشکل جامعیت زیاد آن است. این مسئله از آن رو مشکل ساز است که عموما معلم متخصص، این درس را تدریس نمی کند و معلم های دروس زیست و جغرافیا و حتی شنیده ام دبیر ریاضی این درس را به عنوان یک درس حفظی تدریس می کند در صورتیکه این درس حفظی نیست.
این معلم که در رشته مهندسی محیط زیست تحصیلات خود را به پایان رسانده است در ادامه بیان کرد: قصه اینجاست که این درس در حال حاضر با انتقال دانش زیاد در حال تدریس به دانش آموزان است و ما از طریق دانش نمی توانیم در رفتار تغییری ایجاد کنیم. ما باید به عنوان یک شهروند بتوانیم در مغز خود تحلیل کنیم و فکر کنیم چه کار می توانیم انجام دهیم تا مشکلات زیست محیطی امان رفع شود. این کتاب نمی تواند این امکان را فراهم کند.
زواران حسینی بیان کرد: این کتاب یک منبع است و نمی توان با خواندن آن تبدیل به شهروند دوستدار محیط زیست شد. البته این میان نقش معلم و روش تدریس او بسیار مهم است. اما همانطور که گفتم این کتاب عموما با معلم متخصص در مدارس تدریس نمی شود. من با دانش آموزی در ماکو صحبت می کردم که می گفت معلمشان از خط به خط کتاب سوال در می آورد که دانش آموزان آن را حفظ کنند. اما شخص من تحلیلی به دانش آموزان درس می دهم و پایان ترم هم سوال های تحلیلی می پرسم. فیلم نشانشان می دهم و با هم درباره مسائل محیط زیست حرف می زنیم. درباره اینکه چطور بحران ایجاد می شود و چگونه می توان بحران را رفع کرد حرف می زنیم.
در مدرسه باید طرح هایی در راستای حفاظت از محیط زیست اجرا شود. اینکه کتابی داشته باشیم که نمره ای هم داشته باشد ما را به نقطه مطلوب نمی رساند. باید یک برنامه از اول ابتدایی برای ساختن شهروند مسئول در قبال محیط زیست داشته باشیم و مطابق با سن دانش آموزان پیش بیاییم
وی گفت: در نهایت هم اعتقادم بر این است که لزوما این درس می تواند به عنوان یک کتاب درسی تدریس نشود و باید در همه ابعاد زندگی و در درس های دیگر حرف های محیط زیستی زده شود. در مدرسه باید طرح هایی در راستای حفاظت از محیط زیست اجرا شود. اینکه کتابی داشته باشیم که نمره ای هم داشته باشد ما را به نقطه مطلوب نمی رساند. باید یک برنامه از اول ابتدایی برای ساختن شهروند مسئول در قبال محیط زیست داشته باشیم و مطابق با سن دانش آموزان پیش بیاییم.
این کارشناس حوزه محیط زیست در توضیح بیشتر بیان کرد: باید تا وقتی سن بچه ها کمتر است روی ارتباط بچه ها با طبیعت کار کرد. نمی شود هیچ تلاشی در مقطع ابتدایی در این زمینه صورت نگیرد و به دبیرستان که رسیدند و در حالیکه هیچ حسی نسبت به محیط زیست ندارند، آنها را تبدیل به شهروند دوستدار محیط زیست بکنیم. خیلی باید پایه ای تر و با فراغ بال بیشتری باید این فرهنگسازی انجام شود. ما نمی توانیم در دبیرستان که بچه ها درگیر تست و کنکور هستند از آنها بخواهیم بر مشغله هایشان اضافه شود.
وی با اشاره به اینکه تغییر نگرشی در حوزه مهارت های اینچنینی باید در آموزش و پرورش ایجاد شود، اظهار کرد: چیزی که من متوجه شده ام این است که این مسائل به صورت صوری در مدارس برگزار می شود. مثلا برای محیط زیست مسابقه می گذارند و جایزه می دهند. از چنین نگرشی شهروند مسئول و دوستدار محیط زیست بیرون نمی آید و تغییر رفتاری صورت نمی گیرد.
زواران حسینی در پایان بیان کرد: من توصیه ام این است که همه دبستان ها یک باغچه داشته باشند. بچه ها بتوانند از کودکی کشت و کار کنند و در مدرسه اگر می شود چند جانور اهلی وجود داشته باشد و زمینه نگهداری آنها مهیا باشد. بچه ها باید وقتی از زندگی خود را در طبیعت بگذرانند. رابطه یک فرد وقتی از بچگی با طبیعت خوب نیست و مهم نیست سر راهش به مدرسه یا در حیاط مدرسه درختها سالم هستند یا نه، برایش چه اهمیت دارد جانوارن محیط زیست در خطر هستند یا نه. حالا ما تمام این مفاهیم را به صورت دانش در کتاب بگنجانیم. چه فایده ای دارد؟
