ونتیلاتور چیست و استفاده از آن با چه چالش‌هایی همراه است؟

در روزهایی که ویروس مرگبار کرونا در سراسر جهان دامن‌گیر مردم شده است، بیشتر از همیشه نام ونتیلاتور (Ventilator) به گوش ما می‌خورد. اما دستگاه ونتیلاتور چیست و چگونه به کمک بیماران کرونایی می‌آید؟

۱۷:۰۹ - ۱۵ خرداد ۱۳۹۹

وانانیوز|

ونتیلاتور یک دستگاه تنفس مصنوعی مکانیکی هست که برای بیمارانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دچار مشکلات تنفسی شده باشند. ویروس کرونا در بسیاری از موارد با مشکلات تنفسی همراه است و از همین رو، ونتیلاتور این روزها کاربرد بیشتری در مقایسه با گذشته پیدا کرده است. بسته به نوع بیماری افراد، ونتیلاتور به صورت موقت یا دائمی برای کمک به نفس کشیدن افراد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چه کسانی از ونتیلاتور استفاده می‌کنند؟

بیمارانی که نتوانند به صورت طبیعی نفس بکشند، مجبور به استفاده از دستگاه‌های تنفس مصنوعی هستند. به غیر از چنین بیمارانی، افرادی که قرار است تحت عمل جراحی و بیهوشی قرار بگیرند نیز از ونتیلاتور استفاده خواهند کرد. در این مورد، در زمان بیهوشی این دستگاه به تنفس بیمار کمک خواهد، اما پس از عمل و در شرایط نرمال پس از ریکاوری، بیمار می‌تواند تنفس عادی داشته باشد. مگر آنکه عمل جراحی از نوع سختی بوده که قلب و یا ریه درگیر شده باشند.

نحوه عملکرد ونتیلاتور به چه صورت است؟

ونتیلاتور عملکرد تنفس را با دمیدن هوا به داخل و آزاد گذاشتن ریه برای بازدم به صورت دوره‌ای، انجام می‌دهد. به بیان ساده‌تر، وظیفه ونتیلاتور ایجاد دم و انتظار برای بازدم از سمت ریه است. در مرحله دوم، این دستگاه فشار و جریان تنظیم شده را اعمال می‌کند و دستگاه‌های مخصوص میزان مناسب جریان تنفس و الگوی زمان میان دم و بازدم را کنترل می‎کنند.

برای شروع فعالیت ونتیلاتور باید، عملیات لوله گذاری انجام شود که در آن لوله‌ای از طریق دهان یا بینی وارد بدن شده تا هوا را وارد ریه‌ها کند. البته ونتیلاتورها بسته به نوع بیماری، سطح هوشیاری بیمار و حتی امکانات درمانی بیمارستان انواع مختلفی دارند که به دو دسته کلی فشار منفی و فشار مثبت تقسیم می‌شوند.

ونتیلاتور فشار منفی

این دستگاه‌های تنفس شبیه به محفظه‌ای هستند که اطراف قفسه سینه را کامل پوشانده و در زمان دم کامل تخلیه شده و درون آن فشار منفی ایجاد می‌شود. پس از آن موجب کشش دیواره قفسه سینه به بیرون و گشاد شدن آن می‌شود. یک میزیت این روش اینست که نیاز به ایجاد راه هوایی مصنوعی ندارد. اما در عین حال تحرک بیمار را کم کرده و مراقبت‌های پزشکی را سخت می‌کند. از طرف دیگر نمی‌توان در هر نوع از نارسایی‎هایی تنفسی از آن استفاده کرد.

ونتیلاتور فشار مثبت

در این ونتیلاتور‌ها گاز با فشاری بیشتر از اتمسفر وارد ریه‌ها شده و موجب گستردگی قفسه سینه می‌شود. در این نوع تهویه، قرار دادن لوله تراشه برای آنکه جریان هوا با حجم مورد نظر به طور کامل در زمان دم و با فشار مثبت وارد ریه‌ها شود، ضروری است. ونتیلاتور‌های فشار مثبت ۴ مرحله عملیاتی دارند: دم، تغییر دم به بازدم، بازدم، تغییر بازدم به دم. ونتیلاتور‌های فشار مثبت متشکل از ۴ نوع؛ فشار ثابت، حجم ثابت، زمان ثابت و فرکانس بالا هستند.

همانطور که پیش‌تر گفته شد، ممکن است بیماری در حین عمل جراحی و در زمان بیهوشی به استفاده از ونتیلاتور نیاز پیدا کند. در اینگونه موارد، معمولاً شخص پس از به هوش آمدن می‌تواند به طور طبیعی تنفس کند. اما در مواردی که شخص به دلیل بیماری‌های خاص مانند ویروس کرونا دچار التهاب ریه شده باشد، مشخص نیست که تا چه زمان به این دستگاه نیاز خواهد داشت.

شرایط سخت استفاده از ونتیلاتور

ممکن است در تصور بسیار از افراد استفاده از ونتیلاتور چیزی شبیه به قرار گرفتن یک ماسک اکسیژن بر روی صورت شخص باشد. اما همانطور که اشاره شد، استفاده از ونتیلاتور‌های سبک جدید به منزله فرو کردن یک لوله از راه دهان یا بینی به حلق بیمار برای تهویه هوا است. انجام این پروسه به خودی خود دردناک است و شرایط خاصی برای بیمار به همراه می‌آورد. اما بد نیست که این نکته نیز اشاره کنیم که تحقیقات جدید بر روی بیماران مبتلا به ویروس کرونا، نشان می‌دهد افرادی که نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی دارند، بهتر است روی شکم خوابانده شوند.

به تازگی محققان دریافته‌اند که خواباندن بیمار‌های کرونایی نیازمند به تنفس مصنوعی بر روی شکم، مفید است. این کار توزیع مجدد جریان خود از طریق ریه‌ها را بهتر انجام داده و به جابجایی بهتر جریان هوا به جریان خون و بازگرداندن بیمار به سطح اکسیژن بهتر کمک می‌کند. باوجود آنکه این یک راه‌حل صدرصد بی نقص به حساب نمی‌آید، اما بهبود در نتیجه وضعیت بیماران را نشان می‌دهد.

در این وضعیت، طبیعتاً زمانیکه که لوله‌ای از مجرای تنفسی بیمار عبور کرده باشد، امکان خوردن، آشامیدن و حتی حرف زدن هم وجود ندارد. این یعنی، با وجود آنکه امکان تأمین نیاز‌های بدن از طریق سرم وجود دارد، باز هم شاهد ضعف و درد در بیمار خواهیم بود. نکته قابل تأمل ماجرا اینست که مشخص نیست، بیمار مبتلا به کرونا تا چه زمان به استفاده از ونتیلاتور نیاز خواهد داشت، یک روز، یک هفته، دو هفته، تا همیشه و یا تا زمان مرگ.

گفته شده که در حالت کمای مصنوعی، اگر بیمار جوانی به مدت ۲۰ روز از این روش تنفسی استفاده کند، تا ۴۰ درصد از ماهیچه‌های خود را از دست خواهد داد و دچار آسیب‌هایی در ناحیه دهان، دندان و تار‌های صوتی خواهد شد و حتی ممکن است شاهد عوارضی در ناحیه قلب یا ریه باشد. این یعنی خطر ابتلا به چنین موارد در بیماران سن بالا که نیاز به ونتیلاتور خواهند داشت، به مراتب بالاتر است و ضعف عضلانی در سنین بالاتر به سختی جبران خواهد شد.

بیماران مبتلا به ویروس کرونا که مجبور به استفاده از ونتیلاتور برای تنفس هستند، از راه بینی یا پوست تغذیه خواهند شد و دارو نیز به همین طریق وارد بدن شخص بیمار خواهد شد. از آنجاییکه حرکت و هرگونه جابجایی برای آن‌ها سخت و شاید غیرممکن باشد، این افراد به تجهیزاتی برای دفع ادرار و مدفوع نیاز خواهند داشت. علاوه‌براین قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت، عواقبی مانند زخم بستر یا تحلیل ماهیچه‌ها را به همراه دارد و طبیعتاً با وضعیت این روز‌های بیمارستان‌ها، امکان رسیدگی ۱۰۰ درصدی برای جلوگیری از این عواقب وجود نخواهد داشت.

اوج گیری دوباره کرونا در ایران

در خبرها شاهد هستیم که کرونا دوباره در کشور اوج گرفته است و چندین استان وضعیت قرمز و بحرانی را تجربه می‌کنند. طبق آمار ارائه شده توسط وزارت بهداشت، از زمان شروع کرونا تا به حال، امروز بیشترین تعداد مبتلایان در کشور به ثبت رسیده است، یعنی حتی بیشتر از بحرانی‌ترین روزهای اسفند ماه.

با بالارفتن آمار مبتلایان، باید در انتظار شلوغ شدن دوباره بیمارستان‌ها و استفاده بیشتر از تجهیزاتی مانند ونتیلاتور در مراکز درمانی باشیم. حالا که از شرایط سخت و دردناک استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی به خوبی مطلع شده‌اید، توصیه می‌کنیم که برای حفظ جان خود و عزیزانتان از ترک منزل به دلایل غیرضروری خودداری کرده و در مکان‌های عمومی استفاده از تجهیزات بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را فراموش نکنید.

انتهای پیام/

هر آنچه که باید درباره ونتیلاتور و عوارض استفاده از آن بدانید

پرونده ویژه