دکتر علیرضا زالی در وبینار رسانه و مسئولیت اجتماعی با نگاهی بر بحران کرونا، گفت: در آستانه روز خبرنگار هستیم؛ 22 سال قبل در 17 مرداد ماه نمادی از حضور شجاعانه و سترگ و ایثارگرانه خبرنگارانی است که به دست یک جریان کور و جاهلانه تروریستی به شهادت رسیدند و بر این اساس روز 17 مرداد ماه روز خبرنگار نامیده شد.
وی افزود: در عین حال تقارن مبارکی با زادروز ولادت امام هادی (ع) داریم که می دانیم ایشان تنها 42 سال از عمر بابرکت‌شان نگذشته بود که به شهادت رسیدند. زندگی ایشان مملو از حوادث خطیر و درس‌آموز بود. ایشان با دعوت به ظاهر فریبنده متوکل به سامرا رفتند و علی رغم جو پرخفقان سامرا توانستند در نشر و بسط معارف دینی و ایجاد روحیه انقلابی و حفظ جریان پرسشگری شیعی نقش ایفا کنند.
زالی ادامه داد: مدافعین عرصه سلامت که امروز در خط اول مقابله در جنگی نابرابر با ویروس منحوس کرونا به نیابت از مردم ایران، در حال مقابله و تقابل هستند و امیدوارم خداوند به همه پزشکان، پرستاران، جامعه بهداشتی و درمانی و ... توفیق روز افزون دهد. مردم ایران نیز مانند همیشه قدرشناس این فرزندان برومند ایران زمین هستند. من در مقابل این جامعه فرهیخته کشور سر تعظیم فرود می آورم. در همین روزهای اخیر شاهد بودیم که دو نفر از اساتید برجسته در 24 ساعته گذشته به شهادت رسیدند. شهید بهمن اسمی متخصص عالی قدر بیهوشی که نمادی از اخلاق حرفه ای و مردم دوستی بود و استاد ارجمند احمد خسروی از اساتید برجسته مشهد بودند. این‌ها نمادهایی از ایثارگری‌های جامعه پزشکی است.
وی همچنین گفت: امروز توفیق داریم که در همه عرصه‌های مختلف علمی و اجتماعی رسانه‌هایمان به صورت کاملا تخصصی وارد شده‌اند. امروز بسیاری از عزیزان در عرصه رسانه‌ای متبحرینی هستند که مشخصا اشراف کافی و تکنیکال به مباحث تخصصی پیدا کرده‌اند. این توفیق حاصل شده که در رسانه‌ها با تفکیک تخصصی شاهد هستیم که دانش و تبحر حرفه‌ای و مهارت مشخص حرفه در هر حوزه‌ای به حد مکفی وجود دارد. در حوزه سلامت، اقتصاد، فرهنگ و... وضعیت به همین صورت است. در جریان شروع طرح تحول سلامت و کسری و زخم کهنه کاهش اعتبارات سلامت در طول سه دهه گذشته، آنچه که حداقل به صورت تسکینی در بخشی از تاریخ وزارت بهداشت منجر به اصلاح بخشی از اعتبارات شد، پشتوانه مطالبات رسانه‌ای بود. خبرنگاران در کسری از ساعت در یک رخداد غیرمترقبه و فاجعه ملی حضور می‌یابند و یکی از پیشتازترین عناصری بوده‌اند که حضور پیدا کرده‌اند.
زالی با بیان اینکه حرفه خبرنگاری حرفه‌ای سخت است، گفت: ما به عنوان یک طبیب می‌دانیم بسیاری از مشاغل ممزوج با استرس هستند و منجر به فرسایش شغلی می شوند و یکی از مصادیق آن حرفه خبرنگاری است. حرفه‌ای که پر از خطر است و وجود استرس‌های فزاینده و مواج در آن منجر به فرسودگی شغلی می‌شود و اینکه بخواهیم خبرنگاری را به عنوان یکی از مشاغل سخت و زیان‌آور تلقی کنیم، حداقل تکریم و قدرشناسی است که می توان از این قشر انجام داد.
وی ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته، یکی از مشاغلی که از درآمدهای بالای اقتصادی برخوردارند و مزایای بالای اجتماعی هم دارند، قشر خبرنگاری است. اما علی رغم همه تلاش‌های انجام شده متاسفانه کماکان از نظر مسائل اقتصادی، اجتماعی و تسهیلات و... جمع کثیری از خبرنگاران کشور در شرایط مطلوب اقتصادی نیستند و مشکلات معیشتی و اقتصادی موجب شده که حوزه خبرنگاری، از نظر منطق اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. بسیاری از مشاغل دیگر با استرس و سختی کمتر و در عین حال درآمد افزون تر هستند اما کسانی که می‌پذیرند علی رغم همه این سختی‌ها در رسانه بمانند عاشقان عرصه رسانه و خبرنگاری هستند.
وی همچنین گفت: نکته بسیار مهمی که در حوزه کرونا شاهد آن بودیم، این بود که از همان ابتدای شیوع کرونا در کشور، هم در حوزه اطلاع‌رسانی و تنویر افکار عمومی و هم در انعکاس خدمات جامعه پزشکی کشور و ایجاد فضای مطلوب و ایجاد اتمسفرهای منطقی در زمینه آگاهی بخشی اجتماعی و... رسانه‌ها به خوبی عمل کردند. اگر امروز را با روزهای آغازین اسفند ماه مقایسه کنید که جامعه ایرانی در معرض امواج متناقض از اطلاعات علمی، غیرعلمی، شبه علمی و... بود، امروز فضا بسیار بهتر است و از همان روزهای آغازین شاهد حرکت پرشور خبرنگاری بودیم. نقش بسیار مهم رسانه‌ها و خبرنگاران در حل مشکلات مردم و مطالبه جویی بسیار مهم است.
زالی گفت: سازمان بهداشت جهانی که امروز سکاندار اداره بیماری کووید-19 به عنوان یک بیماری عالم‌گیر است، فرمول‌های مشخصی را اعلام می‌کند؛ اولین فرمول این است که باید دانش مردم را درباره این بیماری بالا برد. در غیر این صورت کنترل اپیدمی شدنی نیست. دانش و ارتقاء آگاهی درباره این بیماری است که کمک می‌کند بتوانیم چرخه این بیماری را متوقف کنیم که این اقدام در حوزه وظایف اصلی خبرنگاری است. هر کجا که سیستم خبرنگاری توانست بین افکار عمومی و نیازسنجی در حوزه کرونا با مداخلات رسمی و دولتی تلفیق ایجاد کند، موفقیت بیشتری برای مداخلات وجود داشت. مانند بحث 13 به در که اتفاق افتاد.حال هر کجا که مداخلات ما در سطوح مداخله ارشد کشور در حوزه اجرایی، از افکار عمومی فاصله بگیرد و خبرنگاران آن را به خوبی دیده‌وری نکنند، نهادهای رسمی کشور باید این موضوع را با کمک فضای رسانه‌ای اصلاح کنند. اگر دورتر از افق دید مردم حرکت کنیم، حتما مداخلات‌مان به ثمر نمی‌نشیند. زمانی مردم با مداخلات همراهی می‌کنند که مداخلات به افکار عمومی نزدیک‌تر باشد.
وی تاکید کرد: به نظر من در حوزه کرونا رسانه‌ها به عنوان کانون‌های امین دیده‌ورزانه، در عرصه اجتماعی آنچه که از متن مردم به عنوان مطالبات برمی‌آید، آن را به گوش مسئولان برسانند و مسئولان هم مقید باشند که در هارمونی و هماهنگی با افکار عمومی حرکت کنند. در غیر این صورت موجب اقبال مردم نخواهد شد. مردم دنبال شفافیت بیشتر در تمام عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی هستند و تنها راه رسیدن به محور شفافیت به جز اعتنا و اعتماد به رسانه‌هایی که لکنت زبان نداشته باشند، امکان‌پذیر نیست.
فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلان شهر تهران، در ادامه صحبت‌هایش گفت: بیماری کرونای کووید-19 جزو بیماری‌های نوپدید بشری است. بیماری‌های نوپدید بیماری‌هایی هستند که پیشینه روشن از اطلاعات بشری در آن اندک است و اطلاعات علمی از آن قلیل است و بسیاری از مطالب درباره آن بیماری نامشخص است. کرونای جدید، ویروس واقعا پیچیده‌ای است. به همین دلیل هم بسیاری از بیماری‌هایی که از نظر ساختاری با کرونای جدید مشابه بودند، این رفتار عالم‌گیر را از خودشان نشان ندادند. هیچ یک از بیماری‌های نوپدیدی که در سال‌های اخیر داشتیم، مانند کووید-19 سطوح فراوانی از اجتماع را در عرصه‌های مختلف جغرافیایی انجام نداده‌اند و علی‌رغم اینکه خود سازمان بهداشت جهانی دیرتر از زمان معمول پاندمی را اعلام کرد، اما همه پذیرفتند که ما با یک پاندمی مواجهیم.
زالی ادامه داد: این ویروس نشان داده است که بسیاری از مفروضات اولیه درباره آن، درست نیست. فقدان یک واکسن کارا موجب شده که امکانات بشر در برابر این ویروس بسیار اندک باشد. ایجاد مشکل در اقتصادهای ملی و فراملی و کاهش سرانه ناخالص داخلی در طول سالیان اخیر به اندازه‌ای که امروز به دلیل بروز کرونا شاهد آن بوده‌ایم، نبوده است. یکی از مخرب‌ترین امواج بحران‌های اقتصادی را به دنبال بروز و شیوع کرونا شاهد بودیم و تحولات و تغییرات و تبعات اجتماعی نیز به دنبال شیوع این ویروس وجود داشته است که بسیار عمیق و دراماتیک بوده است.
وی با بیان اینکه همانطور که حدس زده می‌شد، این بیماری یک بیماری مزمن و فرسایشی است، اظهار کرد: متاسفانه در بیماری‌های فرسایشی بزرگترین خطری که به‌ویژه برای آحاد مردم وجود دارد؛ خستگی است. مردم بعد از مدتی در این بیماری خسته شده و طراوت و نشاط اجتماعی کاهش یافته و به حداقل می‌رسد. اخبار تلخ روزانه این بیماری در عرصه جهانی می‌تواند به عنوان یک عامل تخریبی روانی عمل کند. بنابراین امروز یکی از چالش‌های مهم ما خسته شدن افکار عمومی به دلیل کرونا است. طبیعتا در چنین شرایطی ایجاد یک طراوت و نشاط عمومی که منجر به افزایش ارتقاء دانش عمومی در برابر کرونا شود، کاری سخت‌تر است.
زالی ادامه داد: در عین حال انگیزش‌های اجتماعی بر اثر بیماری‌های فرسایشی و مزمن بسیار کمرنگ می‌شوند. اگر روزهای اول این بیماری را در عرصه جهانی و ملی ببینیم، نوع رویکرد با امروز متفاوت بوده است و خستگی و کسالت اجتماعی و اقتصادی مزمن ناشی از این بیماری را داریم درک می‌کنیم. در عین حال باید توجه کرد که ایجاد اضطراب فزاینده و غیر منطقی هم می تواند جامعه را در برابر این بیماری مسلوب الاختیار نشان دهد. بنابراین رسانه‌ها باید بتوانند در دو سر طیف، به خوبی اقدام کنند؛ به طوری که نه غفلت عمومی را شاهد باشیم و نه شاهد ترس غیرمنطقی باشیم. رسانه‌ها باید با حساسیت‌زایی منطقی نسبت به عواقب این بیماری رفتار اجتماعی و فردی مردم را ساماندهی کنند.
انتهای پیام
