فوتبال روسیه به آسیا کوچ می‌کند؟

در هیاهوی اخبار مربوط به حذف تیم ملی فوتبال و چرایی و چگونه آن، خبر تمایل روسیه برای ورود به کنفدراسیون فوتبال آسیا از نظرها پنهان ماند. اتفاقی که اگر با موافقت دو طرف یعنی هم یوفان و هم ای.اف.سی رخ دهد مناسبات ورزشی و سیاسی در قاره آسیا و فوتبال آن را به هم می‌­ریزد. خبرگزاری رسمی روسیه (تاس) روز یکشنبه به نقل از «الکساندر دویوکوف» رییس اتحادیه فوتبال روسیه اعلام کرد که در نشست بعدی هیات اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا بحث پیوستن فوتبال کشورش به قاره آسیا را مطرح خواهد کرد. او به خبرگزاری تاس گفت که «چند ماه قبل من اعلام کردم که فوتبال در آسیا آماتور است اما الان فرصتی است که باید به آن توجه کرده و آن را در نظر بگیریم. قصد داریم این موضوع را در جلسه هیئت اجرایی بررسی خواهیم کرد. من مطمئن نیستم که تصمیمی اتخاذ شود، اما این وضعیت نیاز به بحث دارد. یوفا ما را عضوی از خانواده اروپایی می­‌داند. ما همه برنامه­‌ها را اجرا  می­‌کنیم، آنها هم در تامین مالی پروژه‌­ها مشارکت می‌­کنند. قطعا برای ما سخت خواهد بود که درباره این جا­به­‌جایی گفتگو کنیم. من درباره این تصمیم معتقدم که برگزاری مسابقات رسمی برای ما مهم است. چون دو سال به دلیل همه‌گیری کرونا مسابقات ورزشی را از دست دادیم و حالا هم تعلیق شده‌­ایم.»

بعد از حمله نظامی روسیه به اوکراین فیفا و اتحادیه اروپا تیم ملی این کشور و باشگاه­های فوتبال آن را از شرکت در       تورنمت‌های رسمی محروم کرد. نکته‌­ای که دویوکوف در گفتگو با تاس دلیل تعلیق را بیان نکرده است. به نظر می­‌رسد روسیه که این روزها به نوعی در عرصه سیاست خود را منزوی می‌­بینید و متحدان چندانی در کنارش نیست تا بتواند از پس جنگ فرسایشی با اوکراین برآید، «دیپلماسی ورزشی» را به عنوان راه فراری برای خروج از انزوای بین‌­المللی در پیش گرفته است. البته راهی که روسیه برای رسیدن به دنیای بین‌­المللی ورزش انتخاب کرده،  پیش از آنکه دیپلماسی ورزشی باشد و از ابتدا با گفتگو و حتی حل و فصل مشکل اصلی پیش رود، یک تغییر مکان از فوتبال اروپا به آسیاست آن هم به سرعت و شاید بدون بررسی همه جانبه و زمینه­ چینی لازم. آنها با در پیش گرفتن این ترفند، مسیر رسیدن به جامعه ورزشی سریع‌­تری را می­‌خواهند. تا همین امروز هم ورزشکاران روسیه به دلیل سیاست­‌های خارجی کشورشان فرصت‌­های بسیاری را از دست داده‌­اند. روس‌­ها می‌خواهند که در اولین گام در نشست بعدی کنفدراسیون فوتبال آسیا موضوع عضویت در این کنفدراسیون را به بحث و تبادل نظر بگذارند تا بتوانند با حضور دوستان و موافق‌شان در آسیا راهی برای فرار از بحران پیدا کنند.

اما به نظر می‌­رسد علیرغم اینکه مسوولان فوتبال روسیه روی موافقت کشورهایی مثل ایران و چین برای پیوستن به فوتبال آسیا می‌­توانند حساب باز کنند، مشکل اصلی برای رفع تحریم روس‌­ها فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) است که همچنان بر مواضع خود ایستاده و تا این لحظه نیز به گفته‌­های رییس اتحادیه فوتبال روسیه واکنشی نشان نداده است. اگر روسیه بتواند نهادهای ورزشی را برای این انتقال متقاعد کند، توازن قدرت فنی و حتی تاثیرگذاری در سیاست­‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا دست خوش تغییرات بسیاری خواهد شد. فوتبال روسیه الهام گرفته از فوتبال قدرتی شوروی کار را برای تیم های غرب آسیا سخت خواهد کرد و تیم­‌های باشگاهی این کشور هم سد محکمی برای فوتبال باشگاهی ایران و عربستان در منطقه غرب قاره کهن خواهند بود. هر چند که رییس فدراسیون جهانی فوتبال از 48 تیمی شدن جام جهانی آینده صحبت کرده است و این موضوع نویدی است برای تیم­‌های ضعیف برای تجربه جام جهانی اما اگر روسیه بتواند به فوتبال آسیا ملحق شود می‌­تواند بسیاری از تیم­‌های آسیایی در منطقه غرب را برای رسیدن به جام جهانی با مشکل روبرو کند. حتی دور از انتظار نیست که فوتبال توسعه یافته در شرق آسیا هم با پیوستن احتمالی روسیه با چالش‌­هایی مواجه شود. از سوی دیگر روسیه امیدوار است که بتواند با همراهی کشورهایی که روابط سیاسی خود با آنها را در آسیا تحکیم بخشیده به نوعی دیگر تحریم‌­های ورزشی را دور بزند.

با انتشار خبر تصمیم روسیه برای الحاق به فوتبال آسیا کارشناسان معتقدند که هم روسیه و هم ترکیه به دلیل صعود آسان‌­تر از منطقه آسیا ترجیح می‌­دهند که زیر نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا کار خود را دنبال کنند. اما عده‌­ای هم مخالف این نظریه      می­‌گویند ترکیه و روسیه خاکی در آسیا ندارند و بهتر است قدرتمندتر به جام جهانی آینده چشم داشته باشند و زیر نظر یوفا فعالیت کنند. ترکیه که سالهاست به دنبال پیوستن به اتحادیه اروپا است و تلاش می­کند تا کشور خود را به هر شکل به اروپا وصل کند بعید است که فوتبالش را به آسیا واگذار کند. به هر حال سیاستمداران ترک می‌­دانند که به دلیل مهاجرت گسترده   ترک­‌ها به اروپا و به خصوص آلمان و عضویت بازیکنان این کشور در لیگ ­های تراز اول قاره سبز می­‌تواند به فوتبال ملی این کشور کمک کند. اما روسیه که میزبانی دوره قبل جام جهانی را بر عهده داشت، زمانی که از شرکت در المپیک و پارالمپیک توکیو 2020 محروم شد و دیگر رویدادهای ورزشی را هم از دست داد، فوتبال را بهترین ابزار برای بازگشت به عرصه رقابت­های ورزشی می‌­داند تا از قبل آن بتواند از بحران‌­های سیاسی هم که با آن دست و پنجه نرم می‌­کند خارج شود.

«استیو پرایس» نویسنده مجله «فوربس» درباره پیوستن روسیه به فوتبال آسیا می‌­گوید: «اما چنین اقدامی چندان ساده نخواهد بود، با دلایل بسیار. چرا که آسیا ممکن است مایل به ملحق شدن روسیه نباشد، و دلایل دیگر برای اینکه روسیه ممکن است مایل به پیوستن به آسیا نباشد. جدای از سیاست، دلایل اقتصادی، ورزشی و جغرافیایی نیز وجود دارد که چرا آسیا ممکن است چندان مشتاق به پیوستن روسیه نباشد. استرالیا در سال 2006 از اقیانوسیه به فوتبال آسیا ملحق شد. در آن زمان «محمد بن همام» رییس وقت AFC گفت که استرالیا استانداردهای جهانی فوتبال را دارد و یک قدرت اقتصادی است.»

او به مشکل دیگری هم برای پیوستن روسیه آسیا اشاره می کند: «یکی دیگر از مشکلات بزرگی آسیا است. لیگ قهرمانان آسیا در حال حاضر باید خود را به مناطق شرقی و غربی تقسیم کند و تیم‌­های برتر هر منطقه در فینال دیدار کنند. حتی در این صورت، مسافت در هر منطقه بسیار بیشتر از آن چیزی است که طرف­‌های اروپایی برای لیگ قهرمانان باید طی کنند. اضافه شدن بزرگ‌ترین کشور جهان به این ترکیب فقط این وضعیت را بدتر می‌کند، به‌ویژه که همه بهترین باشگاه‌های روسیه در دورترین بخش­های این کشور مستقر هستند.»

روسیه احتمالا با پایان جام جهانی این طرح را در کنفدراسیون فوتبال آسیا مطرح می­کند تا بلکه بتواند خود را برون­رفتی هم برای ورزش کشورش و هم برای سیاست خارجی خود پیدا کند. آنچه که تا این لحظه اتفاق افتاده سکوت فیفا و مسوولان یوفا در قبال این درخواست است. باید تا آخر بازیهای جام جهانی منتظر بود و دید پس از آن چه تصمیمی برای فوتبال روسیه گرفته می­‌شود.