گیس و گیس‌کشی، برای جایزه یا برای استفاده از رانت دولتی؟

بعد از اخبار مربوط به پرداخت ۱۰ سکه طلا به بازیکنان تیم فوتبال قبل از بازی‌های جام جهانی، اهدای ۱۵ هزار دلار برای بُرد برابر ولز و همچنین حواله واردات خودرو خارجی بعد از باخت به آمریکا هجمه سنگینی علیه فوتبالیست­‌ها به راه انداخته است. دوگانه فوتبال و سایر ورزش‌­ها زمانی شکل گرفت که فوتبال نتوانست در رقابت‌های جام­‌جهانی به نتایج قابل قبولی دست یابد، ولی مسوولان وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال بُرد مقابل ولز را آنقدر ارزشمند تلقی کردند که در اقدامی عجیب به غیر از پاداش دلاری، وعده هدیه­‌های غیرنقدی دیگری هم دادند. چرا که فکر می‌­کردند تیم ملی توان شکست آمریکا را دارد و برای اولین بار می‌­تواند به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی صعود کند. اما این اتفاق دور از دسترسی که مسوولان وزارت ورزش منتظرش بودند رخ نداد، ولی پاداش‌­ها پرداخت شد تا در مقطعی که شکاف بین هواداران فوتبال بیداد می‌­کند این باور به وجود بیاید که خیلی هم به خواسته افکارعمومی توجهی نمی‌­شود.

اما فقط مردم نیستند که از تیم ملی دلخوشی ندارند. ورزشکاران دیگر رشته‌­ها هم حسابی شاکی شده و به نظر م‌ی­رسد معتقدند که آن‌ها علیرغم اینکه شایستگی­‌های بیشتری نسبت به فوتبالیست­‌ها دارند «سوگلی» وزارت ورزش نیستند. سردمداری اعتراضات به فوتبالیست‌ها را در حال حاضر کشتی‌گیران برعهده گرفتند. در یکی دو روز گذشته چندین کشتی‌گیر سرشناس عضو تیم ملی در مصاحبه‌ها یا استوری‌های اینستاگرامی نسبت به پاداش‌های درنظر گرفته شده برای فوتبالیست‌ها اعتراض کرده‌اند. کامران قاسمپور که در مسابقات جهانی، جیدون کاکس امریکایی را شکست داد و طلایی شد در مصاحبه‌ای پاداش ۱۵۰ میلیون تومانی درنظر گرفته شده برای کشتی‌گیران را در شأن ورزشکاران ندانست و گفت: «واقعیت این است که ورزشکاران هر رشته به اندازه خودشان زحمت می‌کشند؛ حالا چه در فوتبال و چه بقیه رشته‌ها ... مشکل ما این است که مسوولان نگاه یکسانی به ورزشکاران ندارند. انگار ما فرزند ناخوانده این ورزش هستیم. اگر تیم ملی فوتبال در جام جهانی بوده، ما هم چند روز دیگر باید در خاک آمریکا در جام­‌جهانی شرکت کنیم. اما همان مسوولانی که به فوتبالیست‌ها حواله خودرو داده‌اند، اگر کشتی‌گیران در جام­‌جهانی قهرمان هم شوند، چنین پاداشی به آن‌ها می‌دهند؟» امیرمحمد یزدانی دیگر کشتی‌گیر تیم ملی هم گفت: «نتایج تاریخی برای کشتی‌گیران است و پولش برای برخی رشته‌ها. تیم ملی فوتبال در بین آسیایی‌ها بدترین عملکرد را در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر داشت و از گروه خودش صعود نکرد. آن‌ها فقط یک برد داشتند و با دو باخت کارشان تمام شد، اما کشتی همیشه مدال‌آور بوده و از این لحاظ ورزش اول کشور است. این همه بی‌توجهی و تبعیض اصلا عادلانه نیست.» محمدعلی گرایی کاپیتان تیم ملی کشتی فرنگی هم در استوری اینستاگرامش نوشت: «از دو سال پیش تا حالا جوایز کشتی‌گیران رو ندادین مگه بیشتر افتخارات ورزشی‌تون مربوط به کشتی نیست؟ پس چرا گل ریزون‌تون برای فوتباله؟» امیرحسین زارع کشتی‌­گیر تیم ملی و دارنده دو مدال طلا و برنز جهانی و یک برنز المپیک هم گفت که یک تیم جوان قرار است به جام‌جهانی آمریکا برود. این یک مسابقه مهم برای تیم ماست، اما وقتی با بچه‌های تیم صحبت می‌کنم بابت عدم حمایت از تیم ناراحتند و در عین حال نیز اخبار حکایت از آن دارد که تیم فوتبال بلافاصله بعد از یک بردی که به دست آورد، جایزه‌اش را دریافت کرد و پیش از اعزام به جام‌جهانی هم مورد حمایت مسئولین قرار گرفت. هنوز جوایز مسابقات جهانی ۲۰۲۱ ما پرداخت نشده، در این اوضاع چطور تیم ملی فوتبال بعد از یک برد و دو باخت همان لحظه پاداشش را می‌گیرد این واقعا جای تامل دارد.» امیرحسین زارع همانطور که وحید امیری در دیدار با رییس ­جمهور خواهان حمایت­‌های مادی و معنوی بیشتر از تیم ملی بود، گفت که ما انتظاری از وزیر نداریم، تکلیف معلوم است، انتظار ما از دولتمردان است که باید نگاه‌شان به رشته مدال‌آور و موفقی، چون کشتی، نگاه متفاوتی باشد. توقع ما از دولت این است که شان و جایگاه کشتی را حفظ کند.»، اما سایت خبر ورزشی در گزارش کوتاهی درباره دریافتی کشتی­گ‌یران نوشت: «حسن یزدانی، کامران قاسم‌پور و امیرحسین زارع که سال گذشته در مسابقات جهانی کشتی آزاد مدال طلا کسب کردند،۱۴۰۰ یورو (حدود ۵۵ میلیون تومان) از فدراسیون کشتی پاداش گرفتند.  پاداش علیرضا سرلک، امیرمحمد یزدانی و محمد نخودی نیز که به مدال نقره جهان رسیدند نیز ۱۱۰۰ یورو و مجتبی گلیج برنده مدال برنز هم ۹۰۰ یورو پاداش گرفتند. همچنین تیم ملی کشتی فرنگی ایران هم که با هدایت حسن رنگرز قهرمان رقابت‌های جهانی ۲۰۲۲ شد از اتحادیه جهانی کشتی مبلغ ۷۰هزار فرانک سوییس که تقریبا معادل ۲میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان است را به عنوان جایزه تیم نخست دریافت کرده و بنا به گفته دبیر رئیس فدراسیون کشتی، این پاداش بین اعضای تیم ملی کشتی فرنگی تقسیم شد.»

سهم فوتبالیست‌­ها از جام‌­جهانی چقدر بود؟

اقتصاد آنلاین در گزارشی به میزان دریافتی بازیکنان حاضر در جام جهانی پرداخته و نوشت: «طبق قانون فیفا ۳۰ درصد جوایز تیم‌ها به بازیکنان می‌رسد. بدین ترتیب از جایزه ۴۲ میلیون دلاری قهرمان مبلغ ۱۲.۶ میلیون دلار به بازیکنان می‌رسد یعنی هر بازیکن تیم قهرمان مبلغ ۵۴۷ هزار دلار پاداش دریافت می‌کند. طبق اعلام نشریه «الرایه» قطر در گزارشی اعلام کرد که این دوره بازی‌های جام­جهانی گران­ترین دوره‌­ای است که این مسابقات برگزار می‌­شود و بر همین اساس تیم‌هایی که در دور اول از رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ خداحافظی می‌کنند مبلغ ۹ میلیون دلار پاداش دریافت می‌کنند. ۳۰ درصد از این پاداش یعنی ۲.۷ میلیون دلار به بازیکنان تیم می‌رسد و هر بازیکن ۱۱۷ هزار دلار به‌دست می‌آورد.»

دعوا سر جایزه است یا رانت دولتی؟

اینکه چرا این بار صدای اعتراض ورزشکاران دیگر رشته­‌ها برای دریافت جایزه بلند شده را باید از یک منظر دیگر هم بررسی کرد. آیا ورزشکاران غیرفوتبالی به مبلغ جایزه‌­ها نقد دارند یا به رانت دریافتی فوتبالیست­‌ها؟ اگر اعتراضشان به نابرابری پاداش‌­هاست بحث دیگری است، ولی اگر غیرفوتبالی­‌ها به دنبال استفاده از رانت‌­های دولتی هستند بدعت اشتباهی است که دولتمردان در فوتبال اجرا کرده و با تصمیمی عجولانه باید پاسخگویی دیگران هم باشند. اینکه کشتی­‌گیر تیم ملی می­‌گوید ما از وزیر انتظار نداریم بلکه دولت که است که باید ما را حمایت کند در لفافه می­‌گوید از آن «حاتم بخشی‌­­هایی که به فوتبال       می‌­شود ما را هم بی­‌نصیب نگذارید. البته قبل از این دوره هم فوتبالیست‌­ها حواله خودرو در جام­‌جهانی ۲۰۱۴ گرفته بودند. ولی تفاوت زمانی این دو دوره از زمین تا آسمان است. رویه اشتباه وزارت ورزش در پرداخت حواله واردات خودروی خارجی، هم برای مردمی که از عملکرد آن‌ها رضایت نداشتند را آتشی کرد هم صدای دیگر ورزشکاران را در آورد که چرا به ما از این امتیاز‌های طلایی نمی‌­دهید. آیا رفتار وزارت ورزش در قبال اهدای حواله واردات خودروی خارجی به فوتبالیست­‌ها آن هم در زمانی که وضعیت معیشتی مردم اسفناک است، دهن ­کجی به اعتراض علاقمندان فوتبال نبود که از عملکرد شاگردان کی‌روش ناراضی بودند؟ آیا وزارت ورزش و دولتمردان از این پس باید هوای دیگر ورزشکاران را هم داشته باشند و برای پاسخگویی به اعتراضات آن‌ها هم از چنین بذل و بخشش­‌هایی استفاده کنند؟ اگر گله‌­مندی غیرفوتبالی‌­ها به خاطر استفاده از رانت دولتی است که وای به حال ورزشی که ورزشکارانش انگیزه­اش را از وعده­‌های دولتی تغذیه می­ک‌ند نه اهداف فردی و جمعی. دو اشتباه پشت سر هم وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال آوردن کی‌روش و دادن پاداش­های هنگفت – به غیر از برافروختن جرقه دو دستگی بین فوتبال/غیرفوتبال، بیانگر یک نکته اساسی دیگر هم بود که همه موفقیت‌­های وزارت ورزش در پیروزی­‌های فوتبال خلاصه شده و فوتبال است که کارنامه سیاست‌گذاران ورزش را خوب یا بد تفسیر می‌­کند. جالب اینجاست که بازیکنان تیم ملی که این روز‌ها «ناز» شان خریدار دارد، اعلام کرده‌­اند که این حواله را نمی­‌خواهیم و ارزانی خودمان چرا که دردسر‌های زیادی دارد.