خانواده‌ای که با «کیمیا» در خاطرمان ماند/ اعتراف کنیم برای «زن ایرانی» کم گذاشته‌ایم!

 محمود بابایی تهیه‌کننده فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» ‌ به کارگردانی بهروز شعیبی، از آثار راه‌یافته به بخش ملی نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم «حوا» درباره ماندگارترین تصویر زن ایرانی در سینمای ایران گفت: اگر بخواهم یک تصویر را انتخاب کنم، کار سختی است اما شاخص‌ترین فیلمی که در این زمینه به یاد می‌آورم، فیلم «کیمیا» ساخته احمدرضا درویش است. فیلمی که خیلی آن را دوست دارم و فکر می‌کنم یکی از فیلم‌هایی است که تبدیل به بخشی از حافظه تاریخی و سینمایی ما شده است. فیلمی است که هم بازپخش‌های متعدد داشته و هم قصه و ریتم مناسبی داشته و به همین دلیل هم خیلی خوب دیده شده است.

این تهیه‌کننده ادامه داد: مادری که در فیلم «کیمیا» تصویر شده است و حتی پدری که در این فیلم به تصویر درآمده است، برای شخص من بسیار جذاب است. مادر بچه‌ای که در جنگ به‌دنیا آمده از دنیا می‌رود اما پزشکی که او را به دنیا آورده، با تمام سختی‌ها و مشقت‌ها این بچه را به آغوش می‌کشد و از معرکه نجات می‌دهد. در نهایت آن‌ها ساکن مشهد می‌شوند و سال‌ها بعد پدرش با بازی مرحوم شکیبایی که از اسارت آزاد شده هم نزد آن‌ها می‌رود.

بابایی تأکید کرد: فیلم «کیمیا» شاید سکانس مستقیم مرتبط با حرم امام رضا(ع) زیاد نداشته باشد، اما به‌شخصه آن را یکی از فیلم‌های امام رضایی سینمای ایران می‌دانم. وقتی ما می‌خواستیم «بدون قرار قبلی» ‌ را بسازیم، خیلی با خودم فکر می‌کردم که کدام فیلم‌ها در سینمای ایران امام رضایی بوده‌اند و همواره به فیلم «کیمیا» فکر می‌کردم.

این تهیه‌کننده با اشاره به رویکرد جشنواره «حوا» تأکید کرد: ما وقتی می‌خواهیم درباره زن حرف بزنیم، به‌نوعی باید درباره خانواده هم حرف بزنیم و در فیلم «کیمیا» پدر هم چنین نقشی را ایفا می‌کند اما برای شخص من، جنگندگی آن زن در داستان کیمیا و ایستادن پای یک بچه که از خون خودش هم نیست، بسیار واجد ارزش و اهمیت بود.

وی در پاسخ به اینکه به‌عنوان یک تهیه‌کننده اگر بخواهد فیلمی درباره یک زن بسازد، سراغ چه شخصیتی می‌رود، گفت: پاسخ به این سوال نیاز به تأمل زیادی دارد اما شخصا در تاریخ صدر اسلام علاقه ویژه‌ای به حضرت خدیجه(س) دارم و معتقدم این شخصیت را می‌توان از ابعاد مختلفی بررسی کرد. خاطرم هست در سفری که به حج داشتم، تصمیم گرفتم به غار حرا بروم. مسیر بسیار سخت و دشواری داشت و در آن مسیر با خودم فکر می‌کردم که حضرت خدیجه(س) چگونه هر روز در چند نوبت از این مسیر برای حضرت رسول(ص) غذا می‌برده است؟ واقعاً این شخصیت در تاریخ صدر اسلام برای من جذابیت‌های زیادی دارد.

این تهیه‌کننده ادامه داد: اگر بخواهم درباره دوران معاصر هم فیلمی با این رویکرد بسازم، شخصیت خانم مریم میرزاخانی برایم بسیار جذاب است. ما در تاریخ معاصر خود زنان قدرتمند بسیاری داشته‌ایم که کتاب‌های زندگی آن‌ها را هم خوانده‌ایم و با برخی حتی مراوده هم داشته‌ایم. این زنان مادران و همسران شهدا هستند که شاید نمونه‌هایی داشته باشیم که درباره‌شان فیلم ساخته شده است و برخی هم موفق بوده‌اند اما شخصا اگر به داستان جذابی در این زمینه برسم، دوست دارم درباره این گروه از زنان هم کاری بسازم.

بابایی درباره اینکه آیا سینمای ایران در این سال‌ها توانسته است تصویر درستی از زن ایرانی را منعکس کند، گفت: به‌طور کلی نمی‌توان در این زمینه نظر داد و باید فیلم‌ها را به‌صورت مصداقی بررسی کنیم. اما آنچه در کلیت به چشمم می‌آید این است که تصویر زن در فیلم‌ها ما هویت ایرانی ندارد. ما قصه‌های زیادی داشته‌ایم که در حافظه جمعی ما ثبت شده‌اند و وجه مشترک این قصه‌ها همین هویت ایرانی شخصیت‌ها بوده است. در زمینه سینما هم نمونه‌های موفقی از به‌تصویر کشیدن زن ایرانی داشته‌ایم اما در مقابل نمونه‌هایی هم داشته‌ایم که فرسنگ‌ها از واقعیت زن ایرانی فاصله داشته است. در مجموع این درست است که یک فیلمساز در سینما می‌تواند داستان‌های خود را در فضایی لامکان و لازمان روایت کند، اما قطعا باید اعتراف کنیم که در نشان دادن زن ایرانی در سینما، کم گذاشته‌ایم.