بررسی ابعاد تفاهم آزادی زندانیان دوتابعیتی و رهاسازی پول‌های بلوکه شده ایران/ حالا قرار است روی توافق شفاهی کار کنند

عبدالرضا فرجی‌راد تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که طبق اخبار منتشر شده، تعدادی از زندانیان دوتابعیتی حاضر در ایران آزاد و در هتل حضور دارند و آمریکا هم در قبال آن پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و عراق را آزاد کرد تحلیل شما درباره این موضوع چیست، گفت: برای این گفت‌وگوها ماه‌ها بود که مذاکره صورت می‌گرفت و قرار بود همه زندانیان آزاد و پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و عراق نیز آزاد شود. حالا با وجود آزادی همه زندانیان و رهاسازی پول‌های بلوکه شده، مذاکرات همچنان ادامه خواهد داشت. به هر ترتیب این توافق نیز یک قدم نو و جدیدی است که باید از آن استقبال کرد. 

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که ماجرای رابرت مالی روی انجام این توافق یا طولانی شدن آن تاثیر گذاشته است، گفت: تصور می‌کنم کنارگذاشتن آقای رابرت مالی مثبت نبود. زیرا حضور ایشان در مذاکرات مثبت قلمداد می‌شود و رفتن ایشان و حضور فرد دیگری که علاقه به کار با ایران ندارد، طبیعتا در دستیابی به این نتیجه بی‌تاثیر نیست. 

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که سناریوی پیش روی مذاکرات با گام برداشته شده چیست و چه گام‌های دیگری قرار است برداشته شود، گفت: البته می‌دانید بعد از سفر وزیر خارجه عمان به تهران و سفر آقای باقری به مسقط گفت‌وگوهایی که در گذشته متوقف مانده بود دوباره احیا شد و حالا با آزادی زندانیان، قرار است روی توافق شفاهی یا همان توافق نانوشته کار کنند تا قبل از انتخابات آمریکا به نتیجه مشخص دست پیدا کنند. یعنی آزادی کل دارایی‌های ایران در عراق، کنترل غنی‌سازی ۶۰ درصد ایران و همچنین افزایش فروش نفت ایران از جمله محور گفت‌وگوها خواهد بود. 

تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا موضوعات دیگری هم درتوافق نانوشته مطرح خواهد شد یا خیر، گفت: فکر می‌کنم چیزی که در خبرها داریم همان است که گفته شد. یعنی رسیدن به توافق نانوشته محدود. بعید می‌دانم تا انتخابات آمریکا بشود کار بزرگی در ارتباط با مسائل هسته‌ای صورت بگیرد. تفاهم درباره آزادی زندانیان باید به عنوان یک فاکتور مثبت تلقی شده و پله پله جلو رفته و اعتمادسازی صورت بگیرد تا در صورت رخداد این اتفاقات، کارهای بزرگ‌تر و بادوام‌تری انجام دهند. 

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که ایران در راستای مقابله با امنیتی‌سازی آمریکا و کشورهای منطقه باید چه اقداماتی انجام دهد تا این توافقات تحت‌الشعاع حرکات امنیتی‌سازی قرار نگیرد، گفت: درخصوص کشورهای منطقه حرکات مثبتی انجام شده که منجر به برقراری روابط با عربستان و امارات شد. بنابراین اقداماتی که ایران انجام داد، مثبت است. کشورهای جنوبی خلیج فارس هم تا حدودی اقدامات مثبتی به غیر از آن بیانیه‌هایی که همراه با روسیه و چین صادر کردند، انجام دادند. سفارت عربستان در ایران هم راه‌اندازی شده و بنابراین اقدامات کشورهای منطقه مثبت است. روند نسبت به گذشته مثبت تلقی می‌شود. 

وی افزود: اما این تشنج‌هایی که در خلیج فارس صورت گرفته و ایران و آمریکا همدیگر را در توقیف کشتی‌ها متهم می‌کنند و آمریکا هم با اعزام ۳هزار نیرو به خلیج فارس برای تامین امنیت تنگه هرمز و عبور و مرور کشتی‌ها انجام داده، ممکن است اثرات منفی داشته باشد و تنش‌هایی به وجود بیاورد. 

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که در موضوع همکاری ایران با روسیه و ادعای مطرح در خصوص جنگ اوکراین این موضوع را به چه شکل می‌توان مدیریت کرد، گفت: این موضوع هم تشنج‌ساز است. یعنی آمریکا و اروپا هم روی این مسئله حساس هستند و تهدیدهایی هم مطرح می‌کنند. ایران ادعا می‌کند ما به روسیه پهباد ندادیم اما آمریکا قبول نکرده و می‌گوید مدرک دارد و طبیعتا یکی از دردسرهای رابطه ایران با اروپا و آمریکا وجود همکاری نظامی مشترک ایران و روسیه است که ممکن است با تهدیدها و فشارهایی که ایجاد می‌کنند، نگرانی‌هایی برای آینده وجود داشته باشد که مسئولین ایران باید حواس‌شان را بیشتر جمع کنند. 

این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا مسئله همکاری نظامی ایران با روسیه بر مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تاثیرگذار است، گفت: این موضوع تا حدودی تاثیر خود را گذاشته است. در توافقی که تا حدودی ایران و آمریکا پیش رفتند، مسئله همکاری ایران و روسیه رسیدن به توافق را با تاخیر مواجه کرد. حتی اروپا و آمریکا هم دیگر مذاکره نداشتند و گفت‌وگوها متوقف شد. با این وجود آمریکا بار دیگر جلو آمد و این تفاهم شکل گرفت اما در هر صورت غربی‌ها نسبت به همکاری نظامی ایران و روسیه بسیار حساس هستند.