چگونه اضطراب میتواند فشارخون را تحت تأثیر قرار دهد؟
بله، اضطراب و فشارخون بالا میتوانند مستقیماً بر هم اثر بگذارند. تحقیقات دریافته اضطراب میتواند باعث افزایشهای کوتاهمدت در فشارخون شود و اینکه افرادی که فشارخون بالا دارند معمولاً اضطراب بیشتری نسبت به کسانی دارند که فشار خونشان نرمال است. ضمناً تشخیص اینکه فشار خونتان بالاست بهخودیخود میتواند باعث احساس نگرانی و اضطراب و ناراحتی شود.
وقتی ما ناگهان دچار اضطراب میشویم، بدنمان هورمونهای استرس ترشح میکند؛ مانند آدرنالین و کورتیزول. آدرنالین باعث تندتر شدن ضربان قلب، افزایش موقتی فشارخون و احساس هشیاری و انرژی در ما میشود. کورتیزول، برخی از عملکردهای غیرضروری بدن را کُند میکند تا در این زمان که در شرایط خطر هستیم، بتوانیم برای نجات خود اقدام کنیم؛ مثلاً در زمان استرس، سیستمهای گوارش و تناسلی غیرضروری تشخیصدادهشده و کُند میشوند. در زمان استرس رگهای ما نیز تنگ و باریک میشوند.
واکنش اتوماتیک ما به اضطراب، حملات پانیک یا استرس، همان چیزهایی هستند که ما آنها را واکنش ستیز یا گریز میدانیم. این واکنش یک سازوکار بقا است که همه انسانها و پستانداران به آن مجهزند و کمکشان میکند برای موقعیتهای خطرناک آماده شوند و جان خود را حفظ کنند. بعد از اینکه بدن آرام شد و احساس امنیت کردید، این هورمونها دوباره به سطح نرمال خود برمیگردند.
اثرات اضطراب بر بدن
اضطراب یک احساس افراطی از ترس و نگرانی است. اضطراب، واکنش طبیعی بدن و ذهن ما نسبت به دریافت خطر یا تهدید است. این هیجانات آشفتهکننده اغلب با علائم فیزیکی مانند تعریق، تهوع و تنگی نفس همراهاند.
هر چند همه افراد گاهی دچار ترس و نگرانی و اضطراب میشوند؛ اما افرادی که اختلالات اضطرابی دارند، میزان شدیدتری از این احساس ناخوشایند را مکرراً تجربه میکنند. مثلاً بیشتر افراد ممکن است برای رسیدن بهموقع به یک جلسه کاری دچار اضطراب شوند؛ اما کسی که اختلال اضطرابی دارد نمیتواند بخوابد، نمیتواند غذا بخورد یا خیس از عرق شود و همه به این دلیل که بهشدت استرس دارد و مضطرب است.
علائم معمول اضطراب
اضطراب عموماً بهصورت طیفی از علائم هیجانی و فیزیکی بروز میکند. این علائم بسته به میزان اضطراب میتوانند خفیف تا شدید باشند:
. تعریق و گرگرفتگی
. بیقراری
. تنش در عضلات
. تندی ضربان قلب
. تهوع و سرگیجه
. تحریکپذیری عصبی
. تنفس تند
. ترس و نگرانی شدید
. مشکل در خواب
افرادی که اضطراب مزمن دارند ممکن است این علائم را اغلب داشته باشند و احساس آشفتگی کنند. گاهی اضطراب میتواند موجب علائمی مشابه علائم حمله قلبی یا یک بیماری قلبی عروقی شود. این علائم شامل درد در قفسه سینه، تنگی نفس و تپش قلب میشوند.
فشارخون بالا چیست؟
قلب مسئول پمپاژ خون به عروق است. برای ارسال خون به سراسر بدن به میزان مشخصی فشار نیاز است تا خون در رگها جریان داشته باشد. این فشار و نیرو همان چیزی است که به آن فشارخون میگوییم.
فشارخون بسته به میزان فعالیت و ضربان قلب متفاوت است. مثلاً وقتی ورزش میکنید فشارخون و ضربان قلبتان بالا میرود. اما وقتی در خواب هستید، ضربان قلب و فشار خونتان پایین است.
وقتی فشاری که خون را در رگها پمپاژ میکند مدام بالاست به آن فشارخون بالا میگویند. فشارخون بالا به فشارخونی گفته میشود که همیشه روی 130/80 mmHg یا بالاتر است. تقریباً نیمی از افراد بزرگسال، مشکل فشارخون بالا دارند.
علت فشارخون بالا چیست؟
فشارخون بالا یکشبه اتفاق نمیافتد. بلکه عارضهای است که بهمرورزمان ایجاد میشود. فاکتورهای متعددی میتوانند باعث شوند شما دچار فشارخون بالا شوید:
. نداشتن تحرک بدنی کافی
. سیگارکشیدن
. سن بالا
. رژیم غذایی پرنمک
. مصرف الکل
. ژنتیک
. استرس مزمن
برخی از بیماریها و عوارض مانند دیابت، بیماری کلیوی و آپنه خواب نیز میتوانند باعث افزایش ریسک فاکتورهای فشارخون بالا شوند. در برخی موارد مثلاً طی بارداری افراد ممکن است دچار افزایش کوتاهمدت فشارخون شوند.
وقتی داروهایی مانند قرصهای ضدبارداری، استروئیدها و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن مصرف میکنید نیز ممکن است فشار خونتان بالا برود. در این موارد، فشارخون شما معمولاً بعد از توقف مصرف دارو به حد نرمال خود برمیگردد.
آیا اضطراب مزمن منجر به فشارخون مداوم میشود؟
هر چند اضطراب خیلی سریع و مستقیماً موجب فشارخون مزمن نمیشود؛ اما اگر حملات پانیک داشته باشید یا هر روز در حد متوسط تا شدید بارها دچار اضطراب شوید، این میتواند باعث شود هر روز بارها فشار خونتان بالا برود. این افزایش فشارخونهای روزانه هر چند موقتیاند اما به رگها و قلبتان آسیب میزنند و شما را دچار فشارخون مزمن و بلندمدت میکنند که در صورت عدم درمان، ریسک آسیبهای جدیتر را بالا میبرند.
متأسفانه بدن و ذهن ما نمیتواند تفاوت بین استرس در شرایط واقعاً خطرناک و استرس ناشی از لحظات گذرای ترس یا اضطراب را تشخیص دهد؛ بنابراین وقتی استرس یا اضطراب را حس میکند، موجی از هورمونها را در بدنمان ترشح میکند تا کمکمان کند برای بدترین سناریو آماده شویم. اما وقتی دچار اختلال عمومی اضطراب هستید، بدن شما مکرراً در حال ترشح هورمونهای استرس است که باعث افزایش فشارخون مکرر نیز میشود.
درمان افسردگی و اضطراب میتواند به میزان قابلتوجهی احتمال نیاز بیماران قلبی به بیمارستان و اورژانس را کاهش دهد. لازم به یادآوری است که هر چند ممکن است اضطراب و فشارخون بالا به هم ربط داشته باشند؛ اما مستقل از هم میتوانند رخ دهند.
درمان اضطراب
اختلالات اضطرابی بسیار درمانپذیرند. اما بااینوجود تنها ۴۳ درصد از افرادی که دچارش هستند تن به درمان میدهند. دلیل این مسئله شاید دید نادرست اجتماعی نسبت به عوارض روحی و روانی و کمبود اطلاعات (رواج اطلاعات نادرست) باشد.
دو درمان رایج و مؤثر برای اضطراب:
. رواندرمانی: رواندرمانی شامل رویکردهای مختلف درمانی میشود، مانند گفتگودرمانی، درمان رفتاری شناختی و... که کمک میکنند افکار و رفتارها و هیجانات اضطرابی را تشخیص داده و تغییرشان دهید.
. دارودرمانی: برخی از داروهای ضداضطراب و افسردگی میتوانند علائم را کاهش دهند که البته فقط باید توسط پزشک متخصص تجویز شوند؛ داروهایی مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین، مهارکنندههای بازجذب سروتونین - نوراپی نفرین و مهارکنندههای بتا.
رواندرمانی و دارودرمانی ممکن است با هم تجویز شوند؛ زیرا ثابت شده که این رویکرد بسیار مؤثر است. دارودرمانی بهتنهایی معمولاً برای کنترل اضطراب کافی نیست؛ اما رواندرمانی میتواند به مؤثربودن دارودرمانی کمک کند. ضمناً برخی از داروهای درمان اضطراب ممکن است به کاهش فشارخون کمک کنند. مهارکنندههای بتا، ضربان قلب را کنترل میکنند و گاهی برای درمان اضطراب عملکردی به کار میروند.
درمان فشارخون بالا
برای افرادی که فشارخون بالا دارند دارو تجویز میشود. اما تغییراتی در سبک زندگی مثل رژیم غذایی کمنمک و ورزش منظم نیز میتوانند بخش مهمی از برنامه مدیریت فشارخون باشند.
اگر دچار فشارخون بالا هستید باید فقط با مشورت پزشکتان تصمیم بگیرید چه درمانی برایتان بهتر است. پزشک کمکتان میکند تا یک روتین چککردن فشارخون داشته باشید و در صورت نیاز برایتان دارو تجویز میکند.
