اهالی بورس به سمت سهام کوچک می روند؟

 معاملات بورس تهران در روز گذشته با واگرایی نماگرهای سهامی پیگیری شد. در رالی صعودی کنونی بازار، شاخص کل رشد ۴۰درصدی و شاخص هموزن رشد ۲۸درصدی را تجربه کرد. شکاف ۱۲واحد درصدی میان این دو نماگر، گویای این است که رشد پایدار بازار سهام نیازمند رشد همگون همه نمادهاست.

واگرایی میان نماگرها در تالار شیشه‌ای ادامه‌دار است و به‌نظر می‌رسد که در روزهای آتی درمیان اهالی بورس تهران نوعی چرخش نگاه صورت بگیرد و جریان تقاضا به سمت و سوی سهام کوچک روانه شود. واقعیت امر این است که سهام کوچک و متوسط بازار نسبت به سهام بزرگ و شاخص‌ساز بازار دچار نوعی جاماندگی شده‌است و شاهد این امر نیز عبور شاخص‌کل از قله تاریخی و فاصله معنادار شاخص هموزن و شاخص‌کل فرابورس تا سقف تاریخی است.

بازار از دریچه آمار

در معاملات روز گذشته بورس تهران، شاخص‌کل با رشد 0.91‌درصدی همراه شد و به سطح تاریخی 2‌میلیون و 763‌هزار‌واحدی رسید. شاخص هموزن با افت 0.24‌درصدی همراه شد و شاخص‌کل فرابورس نیز 0.09‌درصد از ارتفاع خود را از دست داد. از آغازین دقایق معاملات روز گذشته، شاخص‌کل سبزپوش شد و شاخص هموزن و شاخص‌کل فرابورس نیز در مدار نزولی قرارگرفتند. رصد تحرکات نماگرهای سهامی در چند وقت اخیر حاکی از این مساله است که جریان تقاضا به سمت و سوی نمادهای بزرگ بازار روانه شده‌است و به‌رغم جاماندگی سهام کوچک بازار نسبت به سهام بزرگ، فعلا کسی دنباله‌رو و خریدار سهام کوچک بازار نیست.  شاخص‌کل بورس موفق به عبور از سطح تاریخی 2‌میلیون و 535‌هزار‌واحدی تجربه‌شده در اردیبهشت ماه 1402 شده‌است؛ اما شاخص هموزن و شاخص‌کل فرابورس همچنان فاصله معناداری با قله تجربه‌شده در بهار سال‌گذشته دارند. رشد نماگرهای سهامی از کف تجربه‌شده در دوم آبان ماه نیز همین موضوع را یادآور می‌شود. بررسی‌های آماری نشانگر این نکته است که شاخص‌کل بورس نسبت به کف تجربه‌شده در دوم آبان، رشد 40.2‌درصدی را به‌ثبت رسانده‌است؛ در همین بازه زمانی شاخص هموزن رشد 28.1‌درصدی را تجربه‌کرده و شاخص‌کل فرابورس نیز 23.4‌درصد بر ارتفاع خود افزوده است.بورس تهران در سال‌جاری سلسله‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از ریسک‌ها را تجربه کرده‌است و همین ریسک‌ها موجبات رکود عمیق در تالار شیشه‌ای را در معاملات ۷ماهه نخست سال‌جاری فراهم‌کردند. از سوی دیگر همچنان زخم عمیق ریزش‌هایی مثل مرداد۹۹ و اردیبهشت۱۴۰۲ در اذهان سرمایه‌گذاران باقی‌ مانده‌است و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که دست به‌عصاتر حرکت کنند و احتیاط را چاشنی کار کنند تا در مواقع اضطراری گرفتار صفوف فروش نشوند. با توجه به اینکه در سهام بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز بازار سهام ارزش معاملات بالایی در مقیاس روزانه به‌ثبت می‌رسد؛ سهامداران خرد بازار در این‌گونه نمادها، راحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌توانند سهام تحت‌تملک خود را نقد کنند، پس همان‌گونه که گفته شد، سهولت فروش در نمادهای بزرگ بازار در مواقع لزوم، اصلی‌ترین دلیل استقبال از سهام شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز بازار است.

رشد نسبت شاخص‌کل به هموزن

اختلاف بازدهی میان شاخص‌کل و شاخص هموزن در رالی اخیر بازار سرمایه، موجبات رشد نسبت شاخص‌کل به هموزن را فراهم کرده‌است. در شانزدهم مهرماه این نسبت در سطح 3‌واحدی قرار داشت، اما با استقبالی که در روند صعودی اخیر بازار از نمادهای بزرگ بازار به‌عمل آمد، این نسبت با رشد همراه شده و به محدوده 3.29‌واحدی رسیده‌است. بیش از سه دهه‌‌‌‌است که شاخص‌کل بورس تهران محاسبه و برای بیان اوضاع و احوال بازار سهام و مقایسه بازدهی سایر بازارها با بازار سهام از این شاخص استفاده می‌شود، اما از ابتدای سال‌‌‌‌93 محاسبه و اعلام شاخص هموزن نیز در دستور کار قرارگرفت. شاخص هموزن از سطح مبدا 10‌‌‌‌‌هزار‌واحدی آغاز به‌کار‌کرده و در واقع مبنای شروع محاسبه این شاخص از سطح 10‌‌‌‌‌هزار‌واحدی بوده‌است، این در حالی است که در همین تاریخ، شاخص‌کل بورس تهران در سطح 79‌‌‌‌‌هزار و 15‌‌‌‌واحدی قرار داشته‌است. با تقسیم عدد شاخص‌کل بر شاخص هموزن به نسبت شاخص‌کل به شاخص هموزن می‌رسیم که در آخرین روز معاملاتی اسفند سال‌‌‌‌92 و دقیقا در نقطه شروع محاسبه شاخص هموزن در سطح 7.9واحد قرار داشته‌است. طبیعتا با توجه به اثرگذاری بیشتر نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز بر شاخص‌کل و مشهودبودن نوسان نمادهای کوچک در شاخص هموزن، از تاریخ مذکور به بعد، اگر عملکرد شاخص‌‌‌کل بهتر می‌‌‌بود، با توجه به بزرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن صورت کسر و رشد بیشتر صورت کسر نسبت به مخرج آن، نسبت شاخص‌کل به هموزن عدد بیشتری را نمایش می‌داد. افزون بر این اگر نمادهای کوچک‌تر بازار، عملکرد بهتری نسبت به نمادهای بزرگ و با ارزش بازار بالا داشته باشند، با توجه به رشد بیشتر مخرج کسر نسبت به‌صورت آن، عدد این نسبت کوچک‌تر خواهدشد. همان‌طور که عنوان شد در حال‌حاضر این نسبت در سطح 3.29‌واحدی قرار دارد.