آیا ریشه اصلاح شاخص‏‌های بازار سهام سیاسی است؟

درحالی‌که روند بازارهای جهانی طی هفته گذشته تحت تاثیر اخبار ضد و نقیض پیرامون جنگ تجاری و نوسان قابل توجه قیمت کامودیتی‌ها به سر می‏برد، بورس تهران در انتظار نتیجه مذاکرات هسته‌ای با ابهام در مسیر صعودی خود مردد شده است. عقب‌نشینی شاخص‌های سهامی از اوج هیجانات و درگیری آنها با سطوح مقاومتی، در کنار اظهارات مقامات سیاسی، سایه‌ای از تردید را بر سر ادامه روند صعودی بازار سرمایه ایران افکنده است.
شاخص کل بورس با افت ۰.۸درصدی، همراه شد و پس از سه روز کانال ۳.۱میلیون واحدی را از دست داد. نماگر هموزن در نتیجه نااطمینانی‌ها با افت بیشتری همراه شد. نماگر ثانویه بازار با افت ۰.۹درصدی مواجه شد. ارزش معاملات نیز با کاهش چشم‌گیری نسبت به روزهای گذشته حدود۱۰هزار و ۸۰۳میلیارد تومان ثبت شد. ضمن آنکه بیش از هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازارها خارج شد. هرچند اصلاح نماگرهای سهامی می‌تواند ریشه سیاسی داشته باشد؛ اما درگیری شاخص‌ها با محدوده‌های مقاومتی که در آن حضور دارند، می‌تواند به‌صورت موقت موجب عقب‌نشینی شود. با این حال، گمانه‌زنی‌ها از نتیجه مذاکرات هسته‌ای می‌تواند سناریو‌هایی را برای بورس تهران رقم بزند.

چشم‌انداز مبهم مذاکرات

عقب‌نشینی بورس از مواضع هیجانی خود، در دو هفته گذشته از آن روی است که نتیجه این مذاکره می‌تواند از اهمیت به خصوصی برخوردار باشد. زیاده‌خواهی طرف آمریکایی و همزمان اظهارات وزیر امورخارجه، سبب شده است تا بورس تهران برای ادامه رالی صعودی مردد شود. عباس عراقچی گفته است که آمریکایی‌ها مواضع ضدونقیضی از خود نشان می‌دهند و مسیر مذاکرات به همین دلیل ناهموار شده است. با این حال، به نظر می‌رسد که نماگرهای سهامی، در مسیر صعودی خود به مقاومت‌هایی برخورد کرده و با آنها درگیر شده‌اند. از این ‌رو نمی‌توان ریشه اصلی اصلاح بورس را به مسائل سیاسی گره زد. به خصوص آنکه نسبت قیمت به سود یا P/Eبورس، پس از برخورد به محدوده ۸واحد، عقب‌نشینی کرده و برای عبور از آن به یک محرک قوی نیاز دارد. عوامل سیاسی در حال حاضر نقش پررنگی را در تصمیم‌گیری‌ها ایفا می‌کنند. از این‌رو، نتیجه مذاکرات می‌تواند منجر به تقویت P/Eبورس تهران در روزهای آینده شود. بازارها در مقیاس جهانی نیز شاهد جنگ تجاری هستند. با این حال، خبرهایی از کاهش این تنش‌ها امیدواری‌هایی را به‌وجود آورده است.

کاهش سایه جنگ تعرفه‌ای؟

در هفته‌ای که گذشت، مجموعه‌ای از تحولات مهم در حوزه تجارت جهانی باعث ایجاد نوسانات قابل توجهی در بازارهای مالی شد. امضای توافق تجاری ایالات متحده با بریتانیا، احتمال دستیابی به توافق مشابه با سوئیس و همچنین آغاز مذاکرات با چین، مجموعه‌ای از تحرکات دیپلماتیک و اقتصادی را رقم زد که بازتاب گسترده‌ای در سطح جهانی داشت. این رویدادها، نه تنها بر بازارهای کالایی و مالی اثر گذاشتند، بلکه انتظارات سرمایه‌گذاران نسبت به چشم‌انداز اقتصاد جهانی را نیز تحت تاثیر قرار دادند. در همین حال، شایعاتی درخصوص احتمال کاهش تعرفه‌های تجاری از سوی ایالات متحده در رسانه‌ها منتشر شد؛ با این حال، سخنگوی کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای رسمی، این گمانه‌زنی‌ها را رد کرد.

کارشناسان اقتصادی معتقدند که جنگ تعرفه‌ای همچنان به‌عنوان مهم‌ترین ریسک سیستماتیک بازارهای جهانی باقی مانده و روند مذاکرات در این خصوص، نقشی کلیدی در تعیین مسیر آینده اقتصاد جهانی ایفا خواهد کرد. از منظر داده‌های اقتصادی، وضعیت اشتغال در ایالات متحده در سطح مطلوبی باقی مانده و نرخ بیکاری تغییری نداشته است. تعداد متقاضیان بیمه بیکاری نیز نسبت به هفته قبل کاهش نشان داده که بیانگر پایداری بازار کار این کشور است. در همین حال، چشم‌انداز تورم چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت، بدون تغییر چشم‌گیر باقی مانده است و انتظار نمی‌رود که فدرال‌رزرو سیاست پولی خود را به زودی تغییر دهد. در بخش انرژی، کاهش سطح ذخایر استراتژیک نفت‌خام ایالات متحده منجر به ایجاد یک حمایت نسبی برای قیمت‌ها شد. با وجود اینکه قیمت نفت‌خام در یک ماه اخیر کاهش یافته، قیمت فرآورده‌های نفتی مانند بنزین و گازوئیل روندی افزایشی داشته‌اند که خبر خوبی برای پالایشگاه‌ها محسوب می‌شود؛ به‌طوری‌که در پالایشگاه‌های ایرانی سطح کرک اسپردها رشد معناداری نسبت به میانگین سال۱۴۰۳داشته است.

این تفاوت در روند قیمتی باعث بهبود حاشیه سود پالایشگاهی شده است. در بازار گاز طبیعی، طی یک ماه گذشته شاهد افزایش جزئی قیمت بودیم، اما این رشد اندک نتوانسته است روند نزولی شدید چند ماه گذشته را جبران کند. در بازار کامودیتی‌ها و پتروشیمی‌ها نیز، قیمت مس در سطحی باثبات قرار داشته، درحالی‌که متانول، تحت تاثیر کاهش قیمت نفت، روندی نزولی را دنبال کرده است.

حمایت ۳میلیونی

شاخص‌های سهامی با وجود اصلاح یا توقف برای ادامه مسیر کاهشی احتیاط می‌کنند. به‌خصوص آنکه شاخص بورس برای از دست‌دادن کانال ۳.۱میلیون واحدی تلاش ناموفقی داشته است. عدم تثبیت این نماگر در کانال ۳میلیون واحدی نیز حکایت از آن دارد که حمایت ۳میلیون واحدی در حال حاضر به شکل قوی عمل خواهد کرد. متغیرهای اقتصادی، نظیر قیمت دلار که از هیجان آن کم شده است و افت فاصله نرخ دلار توافقی و بازار آزاد، همگی برای حمایت از بورس حاضر هستند. اگر نقش ریسک‌های سیاسی به مرور کمرنگ شود، کاهش قیمت‌های فعلی می‌تواند فرصت مناسب برای خرید باشد. با ادامه روند انتشار صورت‌های مالی سالانه در کدال، تعدیل سود ۱۲ماهه شرکت‌ها شاهد خواهیم بود.

اصلاح قیمتی سهام، می‌تواند همزمان، منجر به افت قابل نسبت P/E بازار شود. به نظر می‌رسد در این شرایط فرصت خوبی برای خرید سهام فراهم شود. درصورتی‌که نتیجه مذاکره منجر به تنش بیشتر سیاسی نشود، افت موقتی بازار سهام را شاهد خواهیم بود. اگر در این شرایط محرک‌های اقتصادی قوی فعال نشود، از دست‌رفتن سطح ۳میلیونی دور از انتظار نیست. بازاری که موتور محرکی نداشته باشد، محکوم به رکود عمیق‌تر خواهد بود. در سناریوی خوش‌بینانه نیز با فرض اعلام نتیجه مثبت از مذاکرات، می‌توان به کانال‌شکنی‌های متعدد شاخص‌های سهام به خصوص نماگر اصلی باشیم. مقاومت بعدی شاخص کل بورس محدوده ۳.۴میلیون واحد خواهد بود.