هشدار درباره تله اسرائیل برای ایران؛ باید با دیپلماسی مانع شویم!

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: «ایران همچنان پذیرای گفت‌وگو با واشنگتن در مورد مساله هسته‌ای است مشروط بر اینکه ایالات متحده ضمانت‌هایی در برابر هرگونه حمله ارائه دهد، به احترام متقابل پایبند باشد و اشتباهات را به رسمیت بشناسد. دیپلماسی یک خیابان دوطرفه است.» اشاره وزیر امور خارجه به حمله اخیر آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران است که همزمان با حملات اسرائیل به شهرهای مختلف کشورمان صورت گرفت.

در همین رابطه علی ماجدی، سفیر اسبق کشورمان در کشورهای آلمان، ژاپن و برزیل در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز می‌گوید: «باید مراقب باشیم با توجه به نفوذ اسرائیل در آمریکا این مذاکرات به تله جدیدی تبدیل نشود.»

وی با عنوان این مطلب که باید سعی شود به یک توافق پایدار دست پیدا کنیم، تصریح می‌کند: «اما اینکه این توافق پایدار چه گزینه‌هایی داشته باشد و چه مواردی در آن گنجانده شود موضوع بسیار مهمی است؛ حتی در صورت عدم تحقق یک توافق طولانی‌مدت باید زمان 3 ساله‌ای را برای اجرای آن در نظر بگیریم و آمریکا را ملزم کنیم تا زمانی‌ که دولت ترامپ بر سر کار است آن را رعایت کند.» مشروح گفت‌وگو با این دیپلمات بدین شرح است.

***

اسرائیل با هر گونه گفت‌وگو میان ایران و آمریکا مخالف است

*آمریکایی‌ها از امکان نشست با ایران طی هفته آینده خبر داده‌اند، اگر چه هیچ یک از مقامات ایرانی هنوز به صورت رسمی این موضوع را بیان نکرده‌اند. اگر قرار بر برگزاری نشستی جدید میان تهران و واشنگتن باشد باید چه موضوعاتی در در دستور کار این نشست قرار گیرد؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید عنوان کنم که اسرائیل با هر گونه گفت‌وگو میان ایران و آمریکا مخالف است اما چون نمی‌تواند مخالفت خود را به وضوح نشان دهد از اصل تخریب برای منتفی کردن آن استفاده می‌کند. این مهم را هم از طریق سیاستمداران خود و هم لابی پرنفوذی که در واشنگتن دارد دنبال می‌کند. این رژیم حتی با پای میز گفت‌وگو نشستن تهران و واشنگتن و پیشبرد گزینه دیپلماسی هم مخالف است چه برسد به اینکه توافقی بخواهد شکل بگیرد.

موضوع دیپلماسی برای تهران و واشنگتن همچنان موضوع قابل پیگیری است / ایران باید راه گفت‌وگو و مذاکره با آمریکا را همواره باز نگه دارد

این دستورکار مقامات تل‌آویو برای افزایش هجمه‌ها بر علیه تهران است بنابراین ما باید در جهت عکس این خواسته حرکت کنیم. یعنی بپذیریم که اسرائیل دشمن ایران است و نباید در این موضوع تردیدی داشته باشیم اما با آمریکا همچنان بر گزینه گفت‌وگو تاکید داشته باشیم؛ اگرچه حتی این کشور شریک استراتژیک یا اصلی اسرائیل محسوب شود؛ چندین دور گفت‌وگو میان ایران و آمریکا نشان‌دهنده آن است که موضوع دیپلماسی برای تهران و واشنگتن همچنان موضوع قابل پیگیری است. لذا ایران باید راه گفت‌وگو و مذاکره با آمریکا را همواره باز نگه دارد.

این موضوع را هم باید ذکر کنم که اسرائیل در زمان مذاکرات منتهی به توافق جامع هسته‌ای ایران یا برجام هم سعی کرد به طریق دیگری این توافق را توسط دولتی که به حزب جمهوری‌خواه وابستگی داشت یعنی دولت نخست دونالد ترامپ تخریب کند. یعنی حتی در آن زمان نیز تلاش‌های اسرائیلی‌ها برای تخریب روند دیپلماسی برای ایران وجود داشت. ما با این تجربه و این ذهنیت باید بر گزینه دیپلماسی همچنان پافشاری کنیم ولو اینکه به دفعات آن را دنبال کرده باشیم.

نوع و شرایط توافق تعیین می‌کند که ما باید با اورانیوم غنی‌شده ایران چه کاری انجام دهیم

*سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اخیرا گفته است «مسکو آماده است اورانیوم مازاد و با غنای بالا را از ایران دریافت کرده، آن را در تاسیسات روسی فرآوری و سپس اورانیوم غنی شده در سطح مورد نیاز برای استفاده در نیروگاه‌های هسته‌ای را به ایران بازگرداند.» جدای از اینکه ایران می خواهد با اورانیوم غنی شده خود چه کاری انجام دهد، آیا ارسال این سوخت به کشور روسیه که در جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل تنها به صدور یک بیاینه «ابراز ناخشنودی» اکتفا کرد، اقدام درستی است؟ آیا مسکو می‌تواند مقصد مناسبی برای اورانیوم غنی شده تهران باشد؟ به این نکته نیز توجه داشته باشیم که روسیه کشوری بود که پای ایران را به جنگ اوکراین کشاند و ما را در برابر اروپا قرار داد.

تا زمانی که به یک توافق کلی  با آمریکا دست پیدا نکنیم نمی توانیم به این سوال پاسخ دهیم و پرسش آن را در شرایط فعلی بسیار زودهنگام قلمداد می‌کنم.

*در صورت نتیجه‌گیری از جریان مذاکرات چطور؟

اگر به توافق رسیدیم می‌توانیم این موضوع را مورد بحث قرار دهیم. نهایتا دستگاه های امنیتی کشور و حاکمیت در کنار دستگاه سیاست خارجی ایران تصمیم می‌گیرند که این اقدام را انجام دهند یا خیر؟ یعنی بنا بر توافق ما باید ببنیم که خروج اورانیوم غنی شده از ایران به صلاح کشور هست یا خیر؟ نوع توافق و شرایط توافق تعیین می‌کند که ما باید با اورانیوم غنی‌شده ایران چه کاری انجام دهیم. بعد از آن باید ببینیم کدام کشور مشروعیت نگهداری این اورانیوم را دارد. ممکن است روس‌ها یکی از کاندیداها باشند اما زمانی که به روابط ایران با کاندیداهای دیگر نگاه کنیم ممکن است کشورهای دیگری باشند که بتوانیم بیشتر به آنها اعتماد کنیم.

مسیر گفت‌وگو میان ایران و آمریکا قبل از جنگ مسیر درستی بوده است / باید مراقب باشیم با توجه به نفوذ اسرائیل در آمریکا این مذاکرات به تله جدیدی تبدیل نشود

*در صورت موافقت ایران برای انجام مذاکرات چه موضوعاتی باید در دستور کار قرار گیرد؟ به روند وقایع این 12 روز توجه داشته باشیم؟ دستور کار گفت‌وگوها، ترکیبی از وقایع جنگ اخیر ایران با اسرائیل و آمریکا و موضوعات آتی باشد و یا اینکه به صورت کلی چینش موضوعات بر اساس برنامه‌های آینده باشد؟

آنطور که من شنیده‌ام مسیر گفت‌وگو میان ایران و آمریکا مسیر درستی بوده است. اما به صورت کلی باید مراقب باشیم با توجه به نفوذ اسرائیل در آمریکا این مذاکرات به تله جدیدی تبدیل نشود و بعد هم سعی شود به یک توافق پایدار دست پیدا کنیم اما اینکه این توافق پایدار چه گزینه‌هایی داشته باشد و چه مواردی در آن گنجانده شود، موضوع بسیار مهمی است. اگر هم توافق مذکور پایدار و بلندمدت نباشد حداقل باید زمان 3 ساله‌ای را برای اجرای آن در نظر بگیریم تا زمانی که دولت ترامپ بر سر کار است مفاد آن رعایت شود.

هر توافقی باید یک توافق پایدار باشد که امکان خروج دولت‌های آمریکا از آن وجود نداشته باشد / توافق 3 ساله تا پایان کار این دولت در آمریکا می‌تواند تا حدودی ما را از حملات آینده نیز مصون بدارد

*این توافق باید به چه صورتی باشد که از ادامه حملات جلوگیری کند؟ این توافق باید به صورت موقتی و کلی باشد و یا در ادامه ادوار پیشین مذاکرات باشد؟

می‌خواهم مجددا بر این موضوع تاکید کنم که این توافق باید یک توافق پایداری باشد که امکان خروج دولت‌های آمریکا از آن وجود نداشته باشد. یعنی با وجودی که آمریکایی‌ها بر این موضوع تاکید می‌کنند که روسای‌جمهور آمریکا ملزم به رعایت توافقات دولت‌های پیشین خود نیستند و به همین دلیل هم ترامپ در دولت نخست خود از برجام خارج شد اما ما باید تا آنجایی که می‌توانیم راه زیرپا گذاشتن توافق با ایران از سوی دولت‌های بعدی آمریکا را کاهش دهیم. یعنی امکان تخریب و خروج از آن را نداشته باشند و حداقل تا مدتی که دولت ترامپ بر سر کار است خود را متعهد به اجرای آن بداند. به نظرم توافق 3 ساله تا پایان کار این دولت در آمریکا می‌تواند تا حدودی ما را از حملات آینده نیز مصون بدارد. یعنی در این دولت، اسرائیل به هیچ وجه امکان حمله به ایران را نداشته باشد و در صورت حمله در سازمان‌های بین المللی محکوم شود.

اسرائیل به تنهایی حریف ایران نمی‌شود

*آقای ماجدی در جنگ 12 روزه اخیر هم بیشتر کشورهای جهان حمله اسرائیل و آمریکا به ایران را محکوم کردند اما ما در عمل دیدیم سازمان‌های بین‌المللی که با حضور همین دولت‌ها و کشورها تشکیل شده، کاری از پیش نبردند. حتی در صورت محکومیت اقدام این دو کشور در سازمان‌های بین‌المللی نیز به لحاظ اجرایی کاربرد و سودی برای ایران ندارد؛ یعنی در حد چند خط بیانیه باقی می‌ماند.

منظور من این است که در صورت بروز جنگ میان ایران و اسرائیل، آمریکا و غرب دخالتی در این جنگ نداشته باشند چرا که اسرائیل به تنهایی حریف ایران نمی‌شود.

همواره باید در مسیر بهبود و ارتقای روابط با همسایگان گام برداریم

*دیدگاه جنابعالی در رابطه با استفاده از پتانسیل کشورهای عربی همسایه ایران برای برون‌رفت از بحران فعلی کشورمان چیست؟ به جز عراق که گفته می‌شود خواسته یا ناخواسته آسمان خود را در اختیار اسرائیلی‌ها قرار داد کشورهایی نظیر قطر، عمان و حتی عربستان دیپلماسی فعالی را برای کاهش تنش‌ها میان ایران با آمریکا و اسرائیل ایفا کردند.

ما همواره باید در مسیر بهبود و ارتقای روابط با همسایگانمان گام برداریم.

گسترش روابط با تمامی کشورها به ویژه با همسایگان باید در دستورکار ایران قرار گیرد

*ما می‌توانیم این سیاست را در رابطه با تمامی همسایگانمان پیاده کنیم؟ مثلا در رابطه با کشوری چون آذربایجان بحثی وجود دارد مبنی بر اینکه اسرائیلی‌ها با توجه به روابط گسترده‌شان با این کشور توانستند از آسمان آذربایجان به ایران حمله کنند.

ما نمی‌توانیم به همسایگانمان اعتماد کامل داشته باشیم اما نمی‌توانیم در حالت جنگ با آنها هم قرار بگیریم. گسترش روابط با تمامی کشورها به ویژه با همسایگان باید در دستورکار ایران قرار گیرد. بعد هم ممکن است این کشورها اعلام کرده باشند که آسمان ما به روی تمامی پروازها بسته است اما با این همه هواپیماها و موشک‌های اسرائیلی از آسمان این کشورها عبور کرده باشند. نمی‌توانند این موشک‌ها یا هواپیماها را مورد هدف قرار دهند چرا که خودشان هم وارد جنگ می‌شوند. اما در هر حال می‌توان با تقویت دیپلماسی با این کشورها این فرصت را به آنها بدهیم که اعلام کنند آسمان ما برای عبور بسته است و اگر این کار را انجام دهید با شکایت در مجامع بین‌المللی مواجه می‌شوید.

حداقل باید ارتباطات مستقیم‌ را حفظ کنیم تا اسرائیلی‌ها نتوانند با سواستفاده به اهداف خودشان دست پیدا کنند

*الان عراق این شکایت را مطرح کرده است اما این شکایت هیچ سودی برای ایران ندارد.

به هر حال این تنها راهی است که می‌تواند وجود داشته باشد. باید توجه داشته باشید که دنیا، دنیای عدالت و انصاف و حق نیست. هر 5 عضو دائم سازمان ملل می‌توانند هر تخلفی انجام دهند و با قدرتی که دارند انتقادات کشورهای دیگر را وتو کنند. در مورد اسرائیل این کار توسط کشورهای غربی انجام می‌شود. اگر اسرائیل تخلفی انجام دهد انتقاد از آن توسط آمریکا وتو می‌شود. جنایات اسرائیل در غزه مشخص است اما اگر هر قطعنامه‌ای علیه آن در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کنید توسط آمریکا، انگلیس و یا فرانسه وتو می‌شود. بنابراین باید با تقویت روند دیپلماسی روابط‌مان با قدرت‌های بزرگ به گونه‌ای تنظیم کنیم که با مشکلی مواجه نشویم. حداقل ارتباطات مستقیم‌ را حفظ کنیم تا اسرائیلی‌ها نتوانند با سواستفاده به اهداف خودشان دست پیدا کنند.