تورم بی‌سابقه خوراکی‌ها؛ سفره‌های مردم از حداقل‌ها تهی شده!

اقتصاد۲۴ نوشت: در حالی که دولت همچنان بر مهار تورم و بهبود وضعیت معیشت مردم تأکید دارد، داده‌های رسمی مرکز آمار از افزایش شدید قیمت بسیاری از کالاهای خوراکی در زمستان ۱۴۰۳ پرده برمی‌دارد؛ افزایشی که برخلاف وعده‌های دولت، نشان از تعمیق بحران اقتصادی در سبد خانوارهای شهری دارد. این شرایط، لزوم بازنگری فوری در سیاست‌های اقتصادی دولت را گوشزد می‌کند؛ به‌ویژه در سایه تحریم‌های پایدار و ناکارآمدی سازوکارهای حمایتی فعلی.

مرکز آمار ایران اخیراً گزارشی درباره درصد تغییرات متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور نسبت به فصل قبل منتشر کرده است. داده‌ها مربوط به زمستان ۱۴۰۳ است و تصویر نگران‌کننده‌ای از وضعیت معیشت عمومی ارائه می‌دهد. طبق این آمار، بسیاری از اقلام ضروری با رشد قابل توجه قیمت روبه‌رو شده‌اند؛ رشدی که اگرچه در برخی موارد تک‌رقمی است، اما در مواردی از مرز ۹۰ درصد نیز عبور کرده است.

چنانچه با انتشار جدیدترین گزارش مرکز آمار مشخص شده است که در زمستان ۱۴۰۳ بخش عمده‌ای از اقلام اساسی خوراکی افزایش قیمت داشته‌اند و حتی کالاهایی همچون سیب‌زمینی (۹۲.۳٪)، لوبیا چیتی (۴۷.۷٪)، کره (۳۰.۴٪)، پیاز (۲۷.۴٪) و عدس (۲۱.۳٪) نه‌تنها رشد بالا داشته‌اند، بلکه جزو اقلامی هستند که معمولاً در سبد خوراکی طبقات متوسط و پایین، سهم قابل‌توجهی دارند.

در این بین باید توجه داشت که معنای این گزارش یکی می‌تواند همین باشد که فشار تورمی مستقیم روی معیشت طبقات فرودست اثر گذاشته و آن هم بدون این است که جبران درآمدی (مثل افزایش متناسب دستمزد یا یارانه) انجام شده باشد.

احتمالا فراموش نکرده‌ایم که پیش از دولت چهاردهم، دولت سید ابراهیم رئیسی بود که پس از جراحی خونبار اقتصادی بارها وعده داده بود که با اصلاحات اقتصادی (مثل حذف ارز ترجیحی، طرح کالابرگ یا واردات تنظیم بازاری)، قیمت‌ها کنترل خواهند شد، اما اکنون و پس از حدود سه سال، حتی پایه‌ای‌ترین اقلام هم دچار جهش قیمت شده‌اند و اتفاقا به نظر می‌رسد دولت مسعود پزشکیان نیز نتوانسته برای این افزایش قیمت لجام گسیخته چاره‌ای بیاندیشد؛ چرا که اکنون نیز شاهد هستیم که آمار تازه ارائه شده عملاً نقض ادعای مهار تورم غذایی توسط دولت‌ها است.

اقلامی که بیشترین افزایش قیمت را داشتند

در این بین نکته دیگری که باید به آن توجه داشت یکی همین است که گزارش مرکز آمار، برخلاف لحن خنثی‌اش، زنگ خطری جدی برای سفره مردم و ناتوانی ساختار اجرایی کشور در مهار گرانی است.

چنانچه به گزارش اقتصاد ۲۴ و بر اساس آمار رسمی، سیب‌زمینی با افزایش ۹۲.۳ درصدی در صدر جدول گرانی قرار دارد و پس از آن لیست افزایش قیمت‌ها در زمستان ۱۴۰۳ را باید به شرح زیر دانست:
لوبیا چیتی ۴۷.۷٪
کره پاستوریزه (حیوانی) ۳۰.۴٪
پیاز ۲۷.۴٪
عدس ۲۱.۳٪
خیار ۲۰.۲٪
موز ۲۰.۱٪
رب گوجه‌فرنگی ۱۱.۶٪
چای خارجی بسته‌ای ۱۶.۶٪

هم چنین اقلامی مانند شیر، ماست و پنیر ایرانی نیز به ترتیب با افزایش ۱۰.۳، ۹.۶ و ۱۱.۳ درصدی مواجه شده‌اند. در مورد گوشت نیز گرچه نرخ افزایش کم‌تر بوده، اما گوشت گوسفندی ۱.۶٪ و گوشت گاو و گوساله ۰.۵٪ گران شده‌اند.

در مقابل، فقط، اما چند کالا کاهش قیمت نسبی داشته‌اند و از جمله:
مرغ ماشینی: -۳.۸٪
پرتقال محصول داخل: -۸٪

با این حال این کاهش‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر سبد معیشتی عمومی نداشته‌اند؛ زیرا یا مصرف آنها فصلی بوده یا پیش‌تر دچار افزایش شدید شده‌اند.