شاخص داوجونز (Dow Jones) چگونه اقتصاد آمریکا را نشان می‌دهد؟

"امروز شاخص داوجونز ۵۰۰ واحد رشد کرد." این جمله‌ای است که هر روز در بخش‌های خبری اقتصادی در سراسر جهان می‌شنویم. شاخص میانگین صنعتی داوجونز (Dow Jones Industrial Average یا DJIA)، بدون شک مشهورترین و قدیمی‌ترین شاخص بازار سهام در جهان است. اما این عدد معروف دقیقا چیست و چرا تغییرات روزانه آن برای همه، از سرمایه‌گذاران بزرگ گرفته تا مردم عادی، اهمیت دارد؟

شاخص داوجونز اغلب به عنوان نبض اقتصاد آمریکا شناخته می‌شود، اما آیا این شهرت واقعیت دارد؟ در این گزارش از وانا نیوز، به زبان ساده به این سوال پاسخ می‌دهیم، با ساختار این شاخص آشنا می‌شویم و تاثیر آن بر بازارهای جهانی را بررسی می‌کنیم.

شاخص داوجونز به زبان ساده چیست؟

شاخص داوجونز، یک شاخص بازار سهام است که عملکرد ۳۰ شرکت بسیار بزرگ و پیشرو در ایالات متحده را دنبال می‌کند. این شاخص در سال ۱۸۹۶ توسط چارلز داو، بنیان‌گذار وال استریت ژورنال، ایجاد شد تا معیاری ساده برای سنجش سلامت بخش صنعتی اقتصاد آمریکا ارائه دهد.

برخلاف تصور عمومی، این ۳۰ شرکت لزوما ۳۰ شرکت "بزرگترین" از نظر ارزش بازار نیستند، بلکه کمیته‌ای از کارشناسان، شرکت‌هایی را انتخاب می‌کنند که به بهترین شکل ممکن، اقتصاد گسترده آمریکا را نمایندگی کنند. این شرکت‌ها غول‌هایی در صنایع مختلف هستند، از تکنولوژی (مانند Apple و Microsoft) گرفته تا کالاهای مصرفی (مانند Coca-Cola و McDonald's) و بخش مالی (مانند Goldman Sachs).

روش محاسبه داوجونز: یک شاخص وزنی-قیمتی

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های داوجونز با شاخص‌های دیگر مانند S&P 500، روش محاسبه آن است. داوجونز یک شاخص وزنی-قیمتی (Price-Weighted) است. این یعنی:

شرکت‌هایی که قیمت هر سهم آن‌ها بالاتر است، تاثیر بیشتری بر حرکت شاخص دارند، صرف نظر از اینکه اندازه کلی شرکت چقدر باشد.

برای مثال، یک افزایش ۱۰ دلاری در قیمت سهم یک شرکت ۳۰۰ دلاری، تاثیر بسیار بیشتری از یک افزایش ۱۰ دلاری در قیمت سهم یک شرکت ۵۰ دلاری دارد. این روش محاسبه یکی از اصلی‌ترین انتقاداتی است که به داوجونز وارد می‌شود، زیرا منتقدان معتقدند شاخص‌های وزنی-ارزشی (Market-Cap Weighted) مانند S&P 500 که در آن شرکت‌های بزرگتر تاثیر بیشتری دارند، تصویر دقیق‌تری از بازار ارائه می‌دهند.

داوجونز به عنوان نبض اقتصاد آمریکا 🩺

با وجود انتقادات، داوجونز همچنان به عنوان یک نماگر مهم اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. اما چگونه؟

۱. دماسنج اعتماد سرمایه‌گذاران

روند صعودی در شاخص داوجونز به این معنی است که سرمایه‌گذاران به آینده سودآوری بزرگترین شرکت‌های آمریکایی خوش‌بین هستند. این خوش‌بینی اغلب بازتابی از اعتماد به کل اقتصاد، افزایش مخارج مصرف‌کنندگان و سلامت کلی کسب‌وکارهاست.

۲. نماینده سلامت بخش صنعتی و مصرفی

حضور شرکت‌های بزرگ صنعتی، تولیدی و خرده‌فروشی در این شاخص به این معناست که عملکرد داوجونز می‌تواند به عنوان یک شاخص پیشرو برای سلامت این بخش‌های حیاتی اقتصاد عمل کند.

۳. تاثیر روانی بر بازارها

به دلیل شهرت و قدمت تاریخی، عملکرد داوجونز تاثیر روانی بسیار زیادی بر سرمایه‌گذاران خرد و کلان در سراسر جهان دارد. یک سقوط شدید در داوجونز می‌تواند موجی از ترس را در بازارهای جهانی به راه بیندازد. عملکرد این شاخص به قدری مهم است که بسیاری از معامله‌گران به صورت روزانه به معامله شاخص داوجونز می‌پردازند تا از نوسانات آن کسب سود کنند.

محدودیت‌ها: آیا داوجونز همه چیز را می‌گوید؟

پاسخ کوتاه "خیر" است. برای درک کامل اقتصاد، نباید تنها به داوجونز اتکا کرد:

• نمونه کوچک: ۳۰ شرکت، نمونه بسیار کوچکی از هزاران شرکت فعال در اقتصاد پویای آمریکا است.
• عدم نمایندگی بخش‌های نوین: داوجونز در گذشته به کندی شرکت‌های تکنولوژی و رشد را به ترکیب خود اضافه می‌کرد و به همین دلیل، گاهی از بازتاب روندهای جدید اقتصادی باز می‌ماند.
• ایراد محاسبه وزنی-قیمتی: همانطور که گفته شد، این روش محاسبه می‌تواند تصویری نامتوازن از بازار ارائه دهد.

جمع‌بندی

شاخص داوجونز یک ابزار تاریخی، قدرتمند و بسیار تاثیرگذار برای سنجش حال و هوای وال استریت و اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصاد آمریکاست. اگرچه شاخص‌های جامع‌تری مانند S&P 500 برای تحلیل فنی دقیق‌تر وجود دارند، اما داوجونز همچنان به عنوان یک نماد فرهنگی و یک فشارسنج سریع و قابل فهم برای سلامت اقتصادی باقی مانده است. دنبال کردن آن به ما کمک می‌کند تا داستان کلی اقتصاد را درک کنیم، حتی اگر تمام جزئیات را پوشش ندهد.