پولیتیکو: ترامپ ممکن است توافق هسته‌ای را در ژانویه نابود کند

نشریه پولیتیکو، در ادامه گزارش خود نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهور ‌آمریکا به زودی با یکسری ضرب‌الاجل‌ها مواجه خواهد بود که می‌تواند از آنها برای عمل به وعده انتخاباتی خود مبنی بر پاره کردن توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که در سال 2015 حاصل شد استفاده کند.

رئیس جمهور ترامپ در سال 2017 اجازه داد توافق هسته‌ای به راه خود ادامه دهد اما سال جدید به وی فرصتی دیگر خواهد داد تا این توافق را نابود کند، چیزی که منتقدان و حامیان این توافق بر این باورند که ممکن است، اتفاق بیفتد.

ترامپ اواسط ماه ژانویه با یک ضرب‌الاجل قانونی برای تصمیم گیری درباره ادامه رفع تحریم‌های ایران یا بازگرداندن آنها مواجه است. قانون‌گذاران ارشد و برخی مقامات امنیت ملی ارشد دولت ترامپ تلاش می‌کنند تا این توافق را حفظ کنند اما حامیان توافق هسته‌ای نگرانند که ترامپ بیش از پیش مایل به مخالفت با توصیه تیم سیاست خارجی‌اش است. همان‌گونه که در تصمیم اخیر خود برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل نیز چنین کرد.

ترامپ که از زمان رقابت‌های انتخاباتی‌اش بارها از توافق هسته‌ای انتقاد کرده بود، اکنون می‌تواند به وعده خود عمل کند و توافق را با لغو نکردن تحریم‌های ایران عملا به نابودی بکشاند.

وی آخرین بار زمانی که در اواسط ماه اکتبر به طور علنی درباره توافق هسته‌ای با ایران صحبت کرد، نشان داد که صبرش لبریز شده و این توافق را بدترین توافق تاریخ آمریکا خواند و از کنگره و کشورهای اروپایی خواست تا به آنچه وی نقاط ضعف توافق می‌داند، رسیدگی کنند.

اما اکنون که سه ماه از آن زمان می‌گذرد پیشرفت کمی برای چنین اقدامی حاصل شده است. اعضای کنگره در تلاش برای حفظ این توافق در حال بررسی قانونی هستند که به ترامپ یک پوشش سیاسی برای ادامه توافق هسته‌ای می دهد اما مشخص نیست که آیا جمهوری خواهان و دموکرات‌ها می‌توانند دست کم برای یک اقدام نمادین در یک وقت مناسب به توافق برسند یا نه.

مارک دوبوویتز، رییس اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که یک جنگ‌طلب نزدیک کاخ سفید ترامپ محسوب می‌شود، در این‌باره گفت: این احتمال کاملا وجود دارد که ترامپ به کنگره و اروپایی‌ها بگوید به شما 90 روز فرصت دادم تا با همکاری با یکدیگر دست به اقدام بزنید اما شما چنین نکردید. توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما حاصل شد موجب رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور شد. حامیان این توافق می‌گویند که اقدام نظامی تنها جایگزین واقعی برای مقابله با جاه‌طلبی هسته‌ای ایران بوده است. این در حالی است که منتقدان می‌گویند این توافق به ایران اجازه داد تا ظرفیت هسته‌ای بسیار بزرگی را حفظ کند و تحریم‌ها باید بعد از مدت زمان طولانی‌تری لغو می‌شدند.

به نوشته پولیتیکو، ضرب‌الاجل‌هایی که پیش روی ترامپ وجود دارد از 11 ژانویه آغاز خواهد شد که طبق برنامه جامع اقدام مشترک رئیس جمهور آمریکا باید هر 90 روز یک‌بار تایید کند آیا تهران به تعهدات در این توافق عمل می‌کند یا نه. بازرسان بین‌المللی که مسوول نظارت بر تاسیسات هسته‌ای ایران هستند بارها تایید کرده‌اند که ایران به توافق پایبند است اما ترامپ در اواسط ماه اکتبر از تایید این پایبندی سر باز زد.

خودداری ترامپ برای تایید نکردن توافق هسته‌ای تاثیر عملی فوری بر روی این توافق نداشت چراکه طبق قوانین آمریکا کنگره 60 روز فرصت داشت بدون امکان فیلی باستر در سنا تحریم‌های ایران را بازگرداند. اگرچه انتظارات برای چنین اقدامی در کنگره بسیار بالا بود قانون‌گذاران دست به هیچ اقدامی نزدند. پیشنهادات سناتور تام کاتن نیز پس از ‌آنکه دموکرات‌ها به وضوح اعلام کردند با آن مخالفت خواهند کرد، به جایی نرسید.

رئیس‌جمهور ترامپ همچنین طبق توافق هسته‌ای با یک ضرب‌الاجل دیگر برای ادامه رفع تحریم‌های ایران روبرو است. وی باید هر 120 روز یک‌بار دستور ابطال این تحریم‌ها را تمدید کند و بین 12 تا 17 ژانویه وی موظف خواهد بود تا توافق هسته‌ای را بار دیگر مورد ارزیابی قرار دهد. اگر ترامپ از ادامه رفع تحریم‌ها خودداری کند و این تحریم‌ها را بازگرداند به طور قطع تهران اعلام خواهد کرد که آمریکا توافق را نقض کرده است و به گفته حامیان توافق ایران برنامه هسته‌ای‌اش را از سر خواهد گرفت.

چنین اتفاقی می‌تواند به یک تقابل نظامی با آمریکا و اسرائیل منجر شود. با توجه به اینکه دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای یعنی فرانسه، انگلیس، آلمان، چین و روسیه به طور قوی مخالف خروج واشنگتن از توافق هستند، دست کم آمریکا خود را در جامعه بین‌الملل منزوی خواهد یافت.

مقامات ارشد دولت ترامپ شامل ژنرال مک مستر مشاور امنیت ملی، جیمز متیس وزیر دفاع و رکس تیلرسون وزیر امور خارجه همگی امیدوارند که چنین نتیجه‌ای حاصل نشود و به دیگران می‌گویند که اگرچه ممکن است آنها توافق را دوست نداشته باشند خروج یک جانبه آمریکا از چنین توافقی ریسک بزرگی خواهد بود.

مک مستر پیش از این با باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا و بن کاردین عضو دموکرات ارشد این کمیته دیدار کرد تا درباره قانونی که می‌تواند رضایت ترامپ را جلب کند، رایزنی کند. کاردین و کورکر به این رایزنی‌های خود درباره اینکه چنین قانونی چه شرایطی می‌تواند داشته باشد، ادامه داده‌اند. منابع مطلع در کنگره می‌گویند که هدف از چنین قانونی یافتن ادبیاتی است که می‌تواند رویکردی سخت در خصوص مسائل غیرهسته‌ای در قبال ایران اتخاذ کند و در عین حال به نقض متن توافق هسته‌ای منجر نشود که مانع از وضع تحریم‌های جدید علیه برنامه هسته‌ای ایران پس از اجرای برجام می‌شود.

این قانون همچنین ممکن است به این الزام که ترامپ باید هر 90 روز یک‌بار توافق را مورد تایید قرار دهد، پایان دهد.

سناتور کورکر پیش از شروع تعطیلات سال نو در اظهاراتی خوش بینانه به نشریه پولیتیکو گفت: من احساس می‌کنم که ممکن است به زودی به نتایجی برسیم.

اما کاردین و کورکر برای دستیابی به چنین قانونی پیش از فرارسیدن ضرب‌الاجل‌های ابطال تحریم‌ها و تایید مجدد پایبندی ایران به توافق هسته‌ای فرصت کمی در اختیار دارد. دوبوویتز تصریح کرد: آنها ممکن است این فرصت را داشته باشند که حداقل به توافقی دست یابند اما بعید می‌دانم که طرح نهایی برای امضای رئیس‌جمهور روی میز وی قرار گیرد.

این نشریه آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: مقامات ترامپ علاوه بر این نزد فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها و انگلیسی‌ها رفته‌اند تا به پیشنهاداتی دست یابند که بتوانند مکمل توافق هسته‌ای باشند اما اروپایی‌ها تمایل کمی از خود نشان داده‌اند. این امر سبب شده است تا حامیان توافق هسته‌ای نسبت به تصمیم نهایی ترامپ و پاره کردن توافق هسته‌ای آن‌گونه که مدت‌هاست تهدید کرده، نگران شوند.

داریل کیمبال مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات اظهار کرد: تصمیم ترامپ درباره قدس برخلاف توصیه مقامات ارشد امنیت ملی‌اش بود که نشان داد رئیس‌جمهور ممکن است به توصیه دیگر مشاورانش برای تصمیمات مهم سیاست خارجی گوش دهد.

وی ادامه داد: دونالد ترامپ با تصمیم خود درباره قدس و موضوعات دیگر نشان داده است که وی حتی برای گوش دادن به توصیه نزدیک‌ترین مشاورانش به اندازه کافی عاقل نیست.