کاستی‌های برنامه‌ریزی کلان آموزشی و درسی کشور

 حجت الاسلام دکتر علی ذوعلم در برنامه تلویزیونی پرسشگر که از شبکه آموزش‌ سیما به روی آنتن رفت با بیان اینکه یکی از مشکلات ما در بررسی مسائل آموزش و پرورش محافظه کاری است گفت: فرصت های زیادی از دست رفته و هیچ چیز مهمتر از آموزش و پرورش نیست.

وی افزود: سند تحول چکیده دیدگاه‌های فلسفی، فکری، روانشناختی و جامعه شناختی ماست و مهجور مانده است.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه با بیان اینکه کتب درسی ما کارکرد لازم را ندارند گفت: متاسفانه برنامه‌ریزی کلان آموزشی و درسی ما دچار کاستی‌هایی است که یک علت آن عدم تطابق کامل با سند تحول بنیادین است.

وی ادامه داد: یک وجه مبانی نظری سند تحول که باید در عمل پیاده شود همان برنامه درسی است که در واقع نقشه راه محتوایی سند تحول محسوب می‌شود.

ذوعلم با بیان اینکه همسو سازی‌هایی در برنامه ریزی کتب درسی با سند طی هفت، هشت سال گذشته صورت گرفته است گفت: به عنوان مثال حکمت و تفکر و مانند آن که قبلا کمرنگ بود وارد محتوای درسی شد، اما هنوز به آن اندازه که باید باشد نیست.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه تأکید کرد: انتظار از سند تحول در برخی بخش‌ها انتظار غیرمعقولی است، در حالی که سند تحول یک دیدگاه مبنایی است و باید بر اساس آن دانش و برنامه تولید شود، فرایندی که باید استمرار یابد.

وی با اشاره به روند تدوین زیرنظام برنامه درسی گفت: در برنامه درسی برای ارتباط با کف مدرسه کارگروه‌های استانی و ستادی شکل گرفت؛ بررسی و احصای خلأها و چالش ها برای ما بسیار مهم بود و تجارب ملی را در طراحی برنامه درسی مورد توجه قرار دادیم.

ذوعلم با بیان اینکه یک الگو بر اساس مبانی اعتقادی و فلسفی خودمان طراحی کردیم گفت: نیاز به دانش آموزان اهل خرد، تعقل و تفکر و پرسشگری داریم. چون پرورش قدرت تحلیل و تفکر کمرنگ است، بچه های ما با یک نمایش ساده فریب می خورند و بررسی نمی‌کنند آینده اعمال و رفتارشان چیست.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم بچه ها به خداوند و حقیقت گرایش یابند و به خودباوری برسند باید معرفت، شناخت، اخلاق و توانمندیهای عملی را مورد توجه قرار دهیم.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه به رویکرد تفکیک حیطه‌های شناختی، عاطفی و عملی از یکدیگر اشاره کرد و گفت: مبانی انسان شناختی که در سند تحول مطرح شد را در برنامه درسی ملی لحاظ کردیم.

ذوعلم افزود: در برنامه درسی این نگاه وجود داشت که باید در ارتقای جایگاه مدرسه اهتمام داشته باشیم. در همین راستا بحث "مدرسه زندگی" مطرح شد که باید تحقق می‌یافت و به عنوان گفتمان مطرح می‌شد اما کمرنگ شد و باید دوباره آن را احیا کنیم. همچنین تمرکز گرایی باید کاهش یابد و بخشی از محتوای درسی در استان و بخشی در مدرسه تدوین شود. حلقه طراحی بین برنامه درسی و مدرسه مفقوده است و دچار کاستی هایی هستیم.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه با بیان اینکه در برنامه درسی ملی کاهش تمرکزگرایی و افزایش اختیارات از سوی مدارس و معلمین را مورد تاکید قرار دادیم عنوان کرد: باید برای ارتقای توانمندی مدیریتی معلمان و کادر مدرسه هم کار کنیم؛ به همان اندازه که روی توانمندی دانش آموزان تمرکز داریم.

وی درباره آزاد سازی بخشی از تعیین محتوای برنامه درسی گفت: واگذاری تدوین بخشی از برنامه درسی به سطح استان ها نیازمند مقدماتی است و بعد از بررسی امکانات و شرایط استان‌های داوطلب است. چندسال قبل این طرح برای دروس عربی و حرفه و فن پیاده شد و بسیاری کارشناسان برای آن زحمت کشیدند، اما به علت فقدان خودباوری و سازوکارهای لازم به کندی پیش رفت و موفق نشد.

ذوعلم با اشاره به تاکید بر واگذاری تدوین 20 درصد از ظرفیت کل تدوین محتوای درسی به استان ها در برنامه درس ملی اظهار کرد: منتها باید واقع گرا بود و ظرفیت‌های استان ها را مورد توجه قرار داد. برای شکل گیری کارگروه طراحی طرحواره ها و سازوکارهای لازم در استان ها به دو سه سال تلاش جدی نیاز داریم.


عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه ادامه داد: مخاطبان ما توجه کنند اگر تفاوت دیدگاه جزیی در برنامه ریزی درسی وجود دارد مشکل اصلی نیست و اشکال اصلی نگاه دستگاه کلان قوه مجریه به بحث تعلیم و تربیت است. رئیس جمهور به سخنرانی روز معلم و ابتدای سال تحصیلی اکتفا می‌کنند و جلسات شورای عالی بدون حضور رئیس شورا برگزار می‌شود. در حالی که آموزش و پرورش مهمترین دستگاهی است که حاکمیت اسلامی باید برای رسیدن به اهداف متعالی به آن اهتمام داشته باشند.

وی افزود: این یک درد از درون است. شکل گیری نهادی به عنوان شورای عالی تربیت را پیشنهاد کردند اما هنوز شورای عالی انقلاب فرهنگی به طور جدی وارد مقوله تربیت نشده است.

ذوعلم کنکور را سد اساسی برای تنوع بخشی به برنامه درسی دانست و اظهار کرد: باید نوع مطالبه خانواده‌ها از مدرسه تغییر کند. اکنون اگر معلم ریاضی به کلاس نیاید اعتراض می‌کنند، اما معلم حرفه و فن نیاید مهم نیست و حتی می‌گویند دروس دیگر را حذف کنید و کلاس ریاضی بگذارید که در کنکور مهم است. همچنین اعمال فشارها حرکت آموزش و پرورش را درباره حذف آزمون سمپاد کند کرد. کنکور نگاه سطحی و ویترینی به دانش دارد.

انتهای پیام