اینستکس؛ آزمون استقلال اروپا از آمریکا

دویچه‌وله می‌نویسد: "ایجاد سازوکار ملی ویژه اروپا برای تسهیل تجارت قانونی با ایران همان نشانه سیاسی مورد انتظاری است که نشان می‌دهد اروپا حاضر نیست در مقابل تحریم‌های برون‌مرزی آمریکا سر فرود بیاورد.

سه رهبر اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان گرد هم آمدند تا ابزار حمایت از تبادلات تجاری موسوم به اینستکس را تصویب کنند که مقر آن در پاریس است و یک اقدام سیاسی برای متقاعد کردن ایران نیز محسوب می‌شود تا نشان دهد اتحادیه اروپا به توافق هسته‌ای جولای ۲۰۱۵ پایبند است.

این پروژه دستاورد کوچکی نیست. پیش از آن‌که این سازوکار مالی ویژه قادر باشد تجارتی بین اروپا و ایران را ممکن سازد و در واقع پیش از آن‌که عملی شود، اعضای بینان‌گذار آن از جمله پر فیشر، رئیس آلمانی اینستکس، باید کارهای مقدماتی پیچیده‌ای برای آماده‌سازی زمینه اجرای آن انجام بدهند.

اینستکس ابتدا باید عیناً تشریح و مشخص کند که چه سرویس‌هایی به شرکت‌های ذی‌نفع می‌دهد و برای این امر اینستکس باید بزرگی نیاز موجود و این را که چه کسی ذی‌نفع است را بررسی کند؛ این امر به ویژه برای آن است که ایران فرصت کافی برای انجام دادن اقدامات اولیه را داشته باشد. تهران باید لیست کالاهایی را که برای چنین مبادله‌ای مورد نیاز است بفرستد.

اما اینستکس تنها یک پایگاه مبادله برای جابه‌جا کردن کالا میان دو طرف نیست. شرکت‌ها به دنبال این خواهند بود که تحویل کالا را در برابر مواردی همچون خطر ورشکستگی شرکت حاضر در معامله حفاظت کند. سوال این است که آیا اینستکس این مسئله را هم پوشش خواهد داد؟

همچنین برای موفقیت‌آمیز بودن اینستکس مهم است که کشورهای شرکت‌کننده سازوکارهایی برای شرکت‌های اروپایی و کارکنان آن‌ها به‌وجود بیاورند که از آن‌ها در برابر تحریم‌های احتمالی آمریکا محافظت کرده و خسارات به بار آمده را جبران کند.

ابزار قانونی این امر وجود دارد و آن قانون اتحادیه اروپا برای مسدود سازی است که برای انطباق با تأمین نیازهای جدید باید در آن تجدید نظر شده و بروزرسانی شود.

دانش و تجربه به‌دست آمده در این پروسه می‌تواند بعداً در زمینه‌های دیگر مانند اقدامات اروپا در رابطه با تبادلات بین‌المللی پولی، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین این مهارت می‌تواند برای پایه‌گزاری کانال‌های مالی مستقل از سیستم پولی آمریکا و دلار مفید باشد. آمریکا، خود از کانال‌های مالی این‌چنینی به عنوان اهرمی در سیاست تحریم‌های خود استفاده می‌کند.

از این رو، ایجاد سازوکار مالی ویژه برای دور زدن تحریم‌های ایران، اهمیت قابل توجهی دارد که فقط منحصر به ایران نیست. اکنون به موضوع ایران اختصاص دارد اما در کل به واسطه آن اروپا برای اولین بار قدرت خود را برای سر خم نکردن در برابر تحریم‌های برون‌مرزی دولت‌های دیگر می‌آزماید. "

 شبکه خبری آلمانی ان‌دی‌آر روز پنجشنبه اعلام کرد که آلمان، فرانسه و بریتانیا، به صورت رسمی کانالی به منظور تبادل مالی با ایران ایجاد کرده‌اند و نام این کانال INSTEX است.

INSTEX مخفف Instrument in Support of Trade Exchanges یا همان «ابزار پشتیبان فعالیت‌های تجاری» است. پاریس میزبان کانال مالی می‌باشد و پر فیشر، یک بانکدار برجسته آلمانی هم مسئولیت آن را بر عهده دارد. بریتانیا هم رئیس هیئت نظارت است و از هر کدام از این کشورها هم یک نفر از وزارت امور خارجه حضور خواهد داشت. دیگر کشورهای اروپایی هم می‌توانند به این سه‌کشور بپیوندند.

این ابزار به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که به رغم تحریم‌های آمریکا با ایران همکاری داشته باشند اما به گمان اروپایی‌ها چنین اقدامی چندان آسان نخواهد بود. اتحادیه اروپا این کانال را به منزله پیامی برای تهران و واشنگتن تلقی می‌کند. این کانال مالی، در مرحله نخست اقلام غذایی و دارویی و تجهیزات پزشکی را در بر می‌گیرد و می‌تواند دامنه فعالیت آن گسترش یابد.

انتهای پیام