فرهاد سرداری با بیان اینکه از جمله اقدامات مهمی که از پنج دهه قبل در زمینه کنترل فرسایش بادی و تثبیت ماسه‌های روان در کشور صورت گرفته، عملیات مالچ‌پاشی است، اظهار کرد: البته این اقدام در صورتی در دستور کار قرار می‌گیرد که امکان اجرای سایر عملیات اصلاحی و احیایی به تنهایی وجود نداشته باشد و امکان استقرار پوشش گیاهی به دلیل شدت فرسایش بادی فراهم نباشد.
۹ میلیون هکتار، وسعت کانون‌های بحرانی فرسایش بادی
وی با تاکید بر اینکه مالچ‌پاشی به عنوان آخرین راهکار در مناطق بیابانی اجرا می‌شود، تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام شده مساحت مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی در کشور بیش از ۳۰ میلیون هکتار و وسعت کانون‌های بحرانی فرسایش بادی ۹ میلیون هکتار است که بیش از ۳۰ درصد از این سطح، کانون بحرانی درجه یک با شدت زیاد است.
چرا برخی منتقد عملیات مالچ پاشی هستند؟
سرداری با اشاره به اینکه عملیات مالچ‌پاشی منتقدانی دارد، گفت: منتقدان این عملیات بر این باورند که مالچ سبب از بین رفتن پوشش گیاهی می‌شود و آثار سو بر آب، خاک و حیات‌وحش دارد. سازمان جنگل‌ها در سال ۸۲ با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشی در این باره انجام داد و به این نتیجه رسیدیم که مالچ‌پاشی اثر منفی بلند مدتی بر پوشش گیاهی ندارد. این عملیات ممکن است برای مدت محدودی رشد گیاه را متوقف کند، اما پس از مدتی گیاه دوباره رشد خود را شروع می‌کند.
وی در ادامه با بیان اینکه تاکنون تحقیقات مستند و جامعی از آثار سو عملیات مالچ‌پاشی بر پوشش گیاهی، آب و خاک انجام نشده است، گفت: لازم است که منتقدان این عملیات ابتدا تحقیقات علمی و مشخصی انجام دهند تا بتوانیم به صورت علمی و مشخص روی آثار سو آن بحث کنیم.
فقط ۳ درصد از مساحت کانون‌های بحرانی فرسایش بادی مالچ‌پاشی شده‌اند
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: مساحت مناطقی که عملیات مالچ‌پاشی در آن صورت گرفته حدود ۲۵۰ هزار هکتار است که تنها ۳ درصد از مساحت کانون‌های بحرانی فرسایش بادی کشور و ۴.۵ درصد از مساحت ماسه زارها را به خود اختصاص داده است. بیشتر این مساحت نیز در حال حاضر به جنگل دست کاشت تبدیل شده و از تنوع زیستی خوبی برخوردار است.
سرداری با اشاره به اینکه برای مقابله با کانون‌های گرد و غبار در دو میلیون هکتار از اراضی مناطق بیابانی جنگل‌های دست کاشت به وجود آمده است، تصریح کرد: با توجه به متحرک بودن تپه‌های ماسه‌ای فعال، امکان استقرار پوشش گیاهی بدون اتخاذ تمهیدات مناسب میسر نیست؛ چرا که از یک سو ممکن است در اثر فرسایش بادی و برداشت ماسه، ریشه گیاهان لخت شده و سپس خشک شود و از سوی دیگر در اثر تجمع ماسه در پای گیاهان ممکن است گیاهان کاشته شده خفه شوند.
۱۳ استان بیابانی کشور تحت مطالعه برای اجرای عملیات مالچ پاشی
وی افزود: بنابراین لازم است ابتدا تپه‌ها و پهنه‌های ماسه‌ای توسط مالچ و یا با استفاده از سایر روش‌ها تثبیت شوند و سپس نسبت به تثبیت بیولوژیک از طریق کشت گونه‌های بیابانی اقدام کرد. در حال حاضر نیز برای تعیین مناطق مستعد مالچ‌پاشی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری اقدام به انجام مطالعات مکان‌یابی و اولویت‌بندی مناطق مورد نظر جهت اجرای عملیات مالچ‌پاشی در ۱۳ استان بیابانی کشور کرده است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در پایان با بیان اینکه برای انتخاب مناطق و اولویت‌بندی آن‌ها برای عملیات مالچ‌پاشی از چهار معیار و بیش از ۲۴ شاخص استفاده می‌شود، تصریح کرد: شاخص‌ها پس از وزن‌دهی کارشناسانه روی‌هم‌گذاری شده و بر اساس مدل در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند.
انتهای پیام
