شمش فولادی چیست و در زمان خرید آن باید به چه مواردی توجه کرد؟

شمش فولادی اولین محصول قابل جابجایی تولید شده در فرایند فولادسازی پس از استخراج آهن است. این شمش بسته به کاربرد و نیاز بازار می‌تواند در در ابعاد و اندازه‌های مختلف و در وزن‌های متفاوتی تولید شود. یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های شمش‌های فولادی این است که به صورت جامد تولید می‌شوند و به همین دلیل جابجایی آنها راحت است.

اما شمش فولادی چگونه تولید می‌شود؟ 

برای تولید شمش فولادی ابتدا فلز مذاب‌شده در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شود و سپس پس از گذشت زمان و منجمد شدن فلز تولید می‌شود. شمش‌های فولادی تولید شده، ماده اولیه برای استفاده در صنایع گوناگون هستند و ظاهری ذوزنقه‌ای شکل داشته و طول آنها عموما ۲ متر است.

تولید شمش معمولاً به دو روش ریخته گری مداوم (CCM) و دستی انجام می‌گیرد. شمش تولید شده به روش دستی ابعاد محدودی دارد و در مقایسه با ریخته گری مداوم کیفیت آن پایین‌تر است. اما دقت ابعاد و کیفیت شمش CCM به دلیل یکنواختی و همگونی بهتر بالاتر بوده و در نتیجه شمش تولید شده به این روش قیمت بالاتری نسبت به روش دستی دارد.

سه نوع شمش فولادی در کارخانه‌های فولاد تولید می‌شود که بیلت، بلوم و اسلب نام دارند. بیلت دارای سطح مقطع مربعی یا دایره‌ای شکل است و از آن معمولاً به عنوان مقاطع توپر استفاده می‌شود تولید این شمش نیازمند حرارت بسیار بالا است. شمش‌های بلوم سطح مقطع بیشتری در مقایسه با بیلت دارند اما عرض و ضخامت آن‌ها تقریباً یکی است‌. شمش‌های اسلب که با نام تختال نیز شناخته می‌شوند از نظر ظاهری به شکل سه سطح مستطیلی هستند و معمولاً با ریخته گری مداوم یا به صورت غیر مستقیم از نورد گرم سایر شمش‌های فولادی تولید می‌شوند.

 شمش‌های بیلت و بلوم بیشتر در تولید مقاطع فولادی (بیلت برای تولید مفتول و میلگرد و بلوم برای تولید تیرآهن، پروفیل، ناودانی و ...) مورد استفاده قرار می‌گیرند اما شمش‌های اسلب برای تولید انواع ورق کاربرد دارند.

یکی دیگر از مشخصه‌های شمش فولادی آنالیز آن است. آنالیز نشان‌دهنده مشخصات و ویژگی‌های شمش فولادی بوده و در صورت آشنایی با آنالیز‌ها می‌توان تشخیص داد که از چه شمشی برای تولید چه محصولی استفاده شده است.

ابعاد شمش فولادی

یکی از موارد مهمی‌که قبل از خرید شمش باید به آن توجه داشته باشید ابعاد آن است. این شامل سطح مقطع و طول شمش می‌شود. شمش‌های فولادی به طور معمول با طول ۶ و ۱۲ متر تولید می‌شوند اما سطح مقطع آنها بسته به نوع شمش می‌تواند متفاوت باشد. در جداولی که در پایین مشاهده می‌کنید ابعاد سطح مقطع شمش بیلت بلوم و اسلب مشخص شده‌اند.

قیمت شمش فولادی ربط مستقیمی ‌به وزن آن دارد، به همین دلیل محاسبه وزن شمش یکی از نکات مهمی است که باید قبل از خرید به آن توجه کنید. به غیر از وزن موارد دیگری هستند که می‌توانند در قیمت این مقطع فولادی نقش داشته باشند. از جمله این موارد می‌توان به روش تولید، آنالیز شمش، وضعیت بازار بورس، قیمت ارز و دلار، نرخ جهانی سنگ آهن، میزان عرضه و تقاضا و اشاره کرد.

علاوه بر همه موارد ذکر شده کارخانه تولید کننده شمش فولادی نیز می‌تواند در قیمت آن تاثیر داشته باشد. چرا که محصولات کارخانه‌های مختلف دارای کیفیت متفاوتی هستند و جدا از آن، ابعاد و وزن محصولات آنها می‌تواند متفاوت باشد که در نتیجه همه این موارد قیمت محصول نهایی متغیر خواهد بود.

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم شمش فولادی از محصولات پر کاربرد در صنایع گوناگون است و به همین دلیل کارخانه‌های زیادی در ایران اقدام به تولید آن می‌کنند. از جمله شناخته‌شده‌ترین کارخانه‌های تولید کننده شمش فولادی در ایران می‌توان به ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد خراسان، فولاد سیرجان، فولاد هرمزگان، نورد فولاد یزد، شرکت فولاد آلیاژی ایران، گروه ملی صنعتی فولاد ایران و مجتمع فولاد شاهین بناب اشاره کرد.

​در این مقاله سعی کرد این به بیان نکاتی بپردازیم که در زمان خرید شمش فولادی باید به آنها توجه داشته باشید اما در صورت تمایل می‌توانید ۱۳ نکته از راهنمای خرید شمش فولادی که باید بدانید را در مطلبی جداگانه در وبسایت آهن ملل مطالعه بفرمایید.