آمپول گنارکس یا HCG برای چیست؟

HCG مخفف Human Chorionic Gonadotropin یا گنادوتروپین جفتی انسانی است؛ یک هورمون طبیعی که عمدتاً در جفت مادر در دوران بارداری تولید می‌شود. با این حال، کبد، کولون و غده هیپوفیز نیز مقادیر کمی hCG تولید می‌کنند. کار اصلی هورمون hCG تحریک تخمدان‌ها برای تولید منظم پروژسترون (هورمون بارداری) در طول بارداری است.

HCG و بارداری

HCG و بارداری ارتباط نزدیکی دارند. هنگامی که یک زن باردار می‌شود، hCG در کمتر از 2 هفته در خون و ادرار او ظاهر می‌شود. یک زن باردار سالم سطح HCG بالاتر از 25 mlU/mL دارد که با رشد جنین، هفته به هفته و فصل به فصل افزایش می‌یابد. سطح HCG کمتر از 2 mlU/ml نشان‌دهنده عدم بارداری است.

به غیر از آزمایش بارداری، سطح هورمون hCG در زنان در دوران بارداری نشان‌دهنده سن جنین، بارداری غیرطبیعی و خطر سقط جنین است.

تزریق hCG توسط پزشکان به‌عنوان درمان ناباروری نیز در نظر گرفته می‌شود. تزریق HCG در ترکیب با داروهای باروری مانند FSH (هورمون محرک فولیکول) برای تحریک تولید تخمک در تخمدان‌ها و همچنین  کمک به رشد و آزادشدن آنها در بلوغ استفاده می‌شود.

چه زمانی باید آمپول hCG تزریق شود؟

HCG تولید پروژسترون را تحریک می‌کند و به‌وضوح می‌‌تواند به شروع و حفظ یک بارداری سالم کمک کند. در برخی موارد، تزریق HCG برای باردارشدن یا به حداقل‌رساندن خطرات بارداری توصیه می‌شود.

از دیگر موارد استفاده از آمپول hCG می‌توان به عملکرد پایین هیپوفیز در مردان، تشخیص کم‌کاری غدد جنسی آقایان، تحریک تخمک‌گذاری در روش‌های IVF یا IUI، مقابله با مشکلاتی همچون کیست تخمدان و تشخیص و درمان کریپتورکیدیسم (نهان‌بیضگی) در پسران نابالغ اشاره کرد.

تزریق HCG در دوران بارداری

دلیل اینکه بسیاری از متخصصان باروری تزریق HCG را در دوران بارداری پیشنهاد می‌کنند، این است که پروژسترون یکی از هورمون‌های مهم است که یک زن برای حفظ بارداری به آن نیاز دارد. سطح پروژسترون بالا (هورمون بارداری) تضمین می‌کند که جنین به رشدی بدون خطر ادامه می‌دهد. البته اگر مادر سطح HCG پایینی داشته باشد هم می‌تواند باردار شود. اما خطر سقط جنین یا بارداری غیرطبیعی را به همراه دارد.

پزشکان باروری اغلب تزریق HCG را در دوران بارداری توصیه می‌کنند. در این دوره مادر سطح HCG پایینی دارد و مقدار آن طبق معمول همیشه، هفته به هفته افزایش نمی‌یابد. اگر باردار هستید و تشخیص داده شد که HCG پایینی دارید، می‌توانید تزریق HCG را در اوایل بارداری خود (دوره ای که جنین در معرض خطر بالای سقط جنین یا ایجاد ناهنجاری است) به‌عنوان یک گزینه درنظر بگیرید.

 چه زمانی نباید hCG تزریق شود؟

تزریق HCG قطعا می‌تواند شانس بارداری زنان را افزایش دهد و به حفظ سلامت جنین کمک کند. اما هر زنی که با مشکل باروری مواجه می شود نیازی به تزریق آن ندارد. تزریق HCG برای مادرانی با سابقه سقط جنین به دلیل HCG پایین یا آن دسته از زنان که بدن آنها قادر به تولید HCG کافی در طول بارداری نیست، ایده‌آل است.

هنگامی که HCG با سایر داروهای باروری ترکیب شود، ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد؛ مخصوصاً اگر شخص شرایط خاصی داشته باشد. این شرایط عبارتند از:

• آسم
• صرع
• بیماری‌های قلبی و عروقی
• انواع سرطان‌های وابسته به آندروژن مخصوصاً سرطان تخمدان، پستان، رحم، پروستات، هیپوتالاموس و هیپوفیز
• بیمارس‌های کلیوی
• آلرژی به hCG
• خون‌ریزی رحمی
• اختلالات هورمونی
• هرگونه حساسیت دارویی
• اختلال در عملکرد تیروئید یا غدد فوق کلیه

به‌طور کلی و باتوجه به خطرات احتمالی، تزریق HCG فقط باید با تجویز پزشک انجام شود.

عوارض جانبی تزریق HCG  

تزریق HCG (هورمون گنادوتروپین انسانی) درست مانند هر داروی دیگری، ممکن است برخی از عوارض جانبی رایج و معمول مثل نفخ، دل‌درد، تورم، سردرد، بثورات و سرگیجه را به‌دنبال داشته باشد.

این عوارض جانبی در زنان تحت تجویز HCG بیشتر دیده می‌شود. اگرچه، این عوارض معمولاً شدید نیستند و ممکن است نیازی به کمک پزشکی نداشته باشند. آنها در نهایت طی 1 تا 2 هفته خود به خود ناپدید می‌شوند.

در طرف دیگر، برخی از عوارض جانبی غیر‌معمول HCG نیز وجود دارد که شدید هستند و ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشند. این عوارض جانبی عبارتند از:

• سندرم تحریک بیش‌ازحد تخمدان (OHS): وضعیتی است که در آن تخمدان به داروهای باروری شدیداً واکنش نشان می‌دهد. این اتفاق معمولاً باعث متورم‌شدن تخمدان‌‌ها و ایجاد درد شدید می‌شود. اگر فردی با علائم OHS مواجه شد، باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشد.
• درد شدید معده و لگن
• نفخ شدید
• تنگی نفس
• دست‌ها و پاهای متورم
• دفع ادرار کمتر از حد معمول
• سوء هاضمه
• استفراغ و اسهال شدید
• علائم اولیه بارداری

علائم اولیه بارداری پس از تزریق  

بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که یک اسپرم تخمک بالغ را بارور می‌کند. حدود یک هفته طول می‌کشد تا تخمک بارورشده در اطراف دیواره رحم کاشته شود.  در 3 تا 4 هفته، می‌توانید انتظار بارداری داشته باشید.

پس از تزریق HCG، علائم و نشانه‌ها مانند  بارداری طبیعی هستند. مادر ممکن است چرخه قاعدگی عقب افتاده، حساس‌شدن سینه‌ها، خستگی، تکرر ادرار و حالت تهوع را تجربه کند. البته حتی اگر این علائم را بعد از تزریق HCG تجربه کنید، تضمینی برای بارداری شما نیست.

HCG هورمون بارداری است و بدیهی است که علائم آن مشابه علائم اولیه بارداری خواهد بود. برای تایید بارداری پس از تزریق HCG، نمی‌توانید به علائم یا حتی آزمایش خون اعتماد کنید. زیرا ممکن است مثبت کاذب را نشان دهد. بنابراین برای تایید بارداری خود باید آزمایش سونوگرافی بارداری انجام دهید.

دلایل باردار نشدن بعد از تزریق HCG

دلایل متعددی وجود دارد که چرا حتی پس از تجویز HCG نمی‌توانید باردار شوید. در ادامه این مطلب برخی از این دلایل رایج را با شما به اشتراک می‌گذاریم.  

سطوح بالای آندروژن:

HCG قطعا می‌تواند به شما در تخمک‌گذاری کمک کند و باعث شود که  یک تخمک بالغ سالم را تخمک‌گذاری کنید. اما اگر مقدار زیادی آندروژن (هورمون مردانه) در بدن شما وجود داشته باشد، این امکان وجود دارد که لانه‌گزینی با موفقیت انجام نشود و منجر به عدم بارداری شود.

تجویز نادرست اچ سی جی:

هنگامی که تحت تجویز HCG هستید، حداقل به 5000 تا 10000 واحد HCG نیاز دارید تا به اندازه کافی سطح پروژسترون را افزایش دهید. اما اگر واحدهای HCG کمتری به شما تزریق شود، ممکن است باردار نشوید.

سایر مشکلات باروری:

HCG پایین تنها دلیلی نیست که بر بارداری تأثیر می‌گذارد. در اکثر موارد، زنان با HCG پایین حتی می‌توانند بدون هیچ مداخله پزشکی باردار شوند. اما اگر سایر مشکلات باروری مانند ذخیره تخمدان کم، لوله‌های فالوپ مسدودشده، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا اندومتریوز را نیز دارید، احتمالاً تجویز HCG بی‌اثر خواهد بود. در چنین حالتی، تشخیص و جستجوی درمان برای اختلال باروری خاص در اولویت قرار دارد.